Μελλοντικές σημαντικές αποφάσεις για τον καθορισμό των κανόνων που θα εξασφαλίσουν καθαρότερες μπαταρίες για τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα(EV) στην ΕΕ. Ένας νέος νόμος έχει θέσει υψηλά περιβαλλοντικά πρότυπα για τις μπαταρίες των ηλεκτρικών αυτοκινήτων. Αλλά η αποτελεσματικότητά του θα καθοριστεί από κανόνες που είναι ακόμη προς συζήτηση.
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε πρωτοποριακή νομοθεσία νωρίτερα αυτόν τον μήνα, η οποία, για πρώτη φορά, ορίζει περιβαλλοντικές προφυλάξεις σε ολόκληρο τον κύκλο ζωής των μπαταριών – συμπεριλαμβανομένης της προμήθειας πρώτων υλών, της παραγωγής και της ανακύκλωσης. Οι υπουργοί Περιβάλλοντος της ΕΕ αναμένεται να επισημάνουν αυτές τις αναγκαίες συνθήκες τον Ιούλιο. Αλλά ακόμη και τότε η νομοθετική μάχη δεν θα έχει τελειώσει: οι κανόνες εφαρμογής πρέπει ακόμη να επεξεργαστούν και, ήδη, οι πράσινες ομάδες έχουν λόγους ανησυχίας, αναφέρει η Transport & Environment (T&E).
Ο νέος νόμος υποχρεώνει τους κατασκευαστές μπαταριών που θέλουν να τις πουλήσουν στην Ευρώπη, να αναφέρουν ολόκληρο το αποτύπωμα άνθρακα του προϊόντος, από την εξόρυξη έως την παραγωγή και έως την ανακύκλωση, ήδη από τον Ιούλιο του 2024. Αυτά τα δεδομένα θα χρησιμοποιηθούν στη συνέχεια για να οριστεί ένα μέγιστο όριο CO2 για τις μπαταρίες που θα ισχύουν από τα τέλη του 2027, διασφαλίζοντας ότι οι εταιρείες θα τις κατασκευάσουν χρησιμοποιώντας καθαρή ενέργεια αντί για ορυκτά καύσιμα.
Η T&E ανακοίνωσε ότι ενώ οι μπαταρίες είναι ήδη πολύ πιο βιώσιμες από την καύση ορυκτών καυσίμων στα αυτοκίνητα, σύντομα θα πρέπει να είναι ακόμα καλύτερες. «Οι νέοι κανόνες για το αποτύπωμα άνθρακα, την ανακύκλωση και τους ελέγχους, υπό την προϋπόθεση ότι εφαρμόζονται σωστά, θα σημαίνουν ότι οι μπαταρίες που πωλούνται στην Ευρώπη θα θέτουν τα πρότυπα για τον υπόλοιπο κόσμο», δήλωσε ο Alex Keynes, διευθυντής καθαρών οχημάτων στην T&E. «Το επόμενο βήμα είναι να τεθούν σε εφαρμογή μέτρα για να φέρουμε στην αγορά μικρότερα και οικονομικά ηλεκτρικά οχήματα που χρησιμοποιούν ακόμη λιγότερα υλικά».
Οι εταιρείες που πωλούν μπαταρίες στην ΕΕ θα πρέπει επίσης να συμμορφώνονται με κανόνες που έχουν σχεδιαστεί για την πρόληψη περιβαλλοντικών, ανθρωπίνων δικαιωμάτων και καταχρήσεων εργασίας στις αλυσίδες εφοδιασμού τους. Ο νόμος θα απαιτεί από τους κατασκευαστές μπαταριών να εντοπίζουν, να αποτρέπουν και να αντιμετωπίζουν ένα ευρύ φάσμα θεμάτων, που καλύπτουν τη ρύπανση των υδάτων μέχρι τα δικαιώματα της κοινότητας.
Οι νέοι στόχοι ανακύκλωσης της ΕΕ θα επεκτείνουν ακόμη περισσότερο το κλιματικό πλεονέκτημα των μπαταριών έναντι των ορυκτών καυσίμων: από το 2027 οι κατασκευαστές μπαταριών θα πρέπει να ανακτήσουν το 90% του νικελίου και του κοβαλτίου που χρησιμοποιήθηκαν, αυξάνοντας στο 95% το 2031. Θα πρέπει επίσης να ανακτήσουν το 50% του λιθίου που χρησιμοποιήθηκε το 2027, αυξάνοντας στο 80% το 2031.
Ωστόσο, η αποτελεσματικότητα του κανονισμού της ΕΕ για τις μπαταρίες θα εξαρτηθεί στην πράξη από τους κανόνες εφαρμογής που πρόκειται να συμφωνηθούν στη συνέχεια. Τα σχέδια νέων κανόνων για το αποτύπωμα άνθρακα -που συζητούνται θα πρέπει να καθορίσουν «εγγυήσεις προέλευσης» για να αποδείξουν ότι η ενέργειά τους είναι ανανεώσιμη.
Αυτό θα μπορούσε επίσης να αποθαρρύνει τους πρωτοπόρους κατασκευαστές μπαταριών που επενδύουν στη δική τους παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας ή σε νέες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας στο πλαίσιο μακροπρόθεσμων συμφωνιών αγοράς. Η T&E και το γερμανικό μέλος της Deutsche Umwelthilfe ζητούν αυστηρότερους κανόνες για την παροχή κινήτρων στη χρήση Συμφωνιών Αγοράς Ισχύος.
Οι πρόχειροι κανόνες για το αποτύπωμα άνθρακα θα μπορούσαν επίσης να δώσουν μη αποδεκτά κίνητρα για μεγαλύτερα, βαρύτερα οχήματα με υψηλότερη κατανάλωση ενέργειας. Τώρα, η Επιτροπή της ΕΕ προτείνει τη χρήση της παρεχόμενης ενέργειας κατά τη διάρκεια ζωής του οχήματος με βάση την αντοχή της μπαταρίας και την κατανάλωση ενέργειας του οχήματος. Υπάρχει κίνδυνος αυτή η μεθοδολογία να δώσει κίνητρα για την παραγωγή μεγαλύτερων μπαταριών και οχημάτων υψηλής κατανάλωσης ενέργειας, γεγονός που θα τους προσέφερε χαμηλότερο αποτύπωμα άνθρακα.
Η T&E ανακοίνωσε ότι αυτό έρχεται σε αντίθεση με τους στόχους του κανονισμού για τις μπαταρίες και πως θα υπονομεύσει την ταξινόμηση απόδοσης και τα μέγιστα όρια για το αποτύπωμα άνθρακα της μπαταρίας: μια μπαταρία θα μπορούσε να έχει καλύτερη κατηγορία απόδοσης αποτυπώματος άνθρακα μόνο και μόνο επειδή το όχημα αξιολογείται με βάση την υψηλότερη κατανάλωση ενέργειας ανά χλμ.
Το όραμά της T&E είναι ένα σύστημα κινητικότητας μηδενικών εκπομπών που είναι προσιτό και έχει ελάχιστες επιπτώσεις στην υγεία, το κλίμα και το περιβάλλον.
Για περισσότερα από 30 χρόνια, η T&E έχει διαμορφώσει βασικούς ευρωπαϊκούς περιβαλλοντικούς νόμους. Συνέβαλε η ΕΕ να θέσει τα πιο φιλόδοξα πρότυπα CO2 στον κόσμο για αυτοκίνητα και φορτηγά. Βοήθησε στην αποκάλυψη του σκανδάλου dieselgate. Πραγματοποίησε με επιτυχία εκστρατεία για τον τερματισμό του ντίζελ από το φοινικέλαιο. Εξασφάλισε την παγκόσμια απαγόρευση των βρώμικων καυσίμων για τη ναυτιλία και παραμέτρων για τις αερομεταφορές. Το 2022, η εκστρατεία της T&E, συνέβαλε η ΕΕ να τερματίσει τις πωλήσεις νέων αυτοκινήτων και φορτηγών με κινητήρα εσωτερικής καύσης έως το 2035.
Σπύρος Ρέκκας
