Οι πρόεδροι των ευρωπαϊκών θεσμών θα παρουσιάσουν αύριο, Τρίτη, στον τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν τους όρους της ΕΕ για μια σταδιακή επανάληψη των οικονομικών σχέσεων και θα συζητήσουν για τη στήριξη των προσφύγων που είναι εγκατεστημένοι στη χώρα του.
Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, ο Βέλγος Σαρλ Μισέλ, και η πρόεδρος της Επιτροπής, η Γερμανίδα Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, μεταβαίνουν στην Άγκυρα εφοδιασμένοι μ’ έναν «οδική χάρτη: τις αποφάσεις που υιοθετήθηκαν από τους ηγέτες της ΕΕ κατά τη σύνοδο κορυφής τους στις 26 Μαρτίου», εξηγεί ο εκπρόσωπος ενός κράτους μέλους στις Βρυξέλλες.
«Έχουν πολιτική νομιμοποίηση», υπογραμμίζει.
Οι συνομιλίες της Άγκυρας θα είναι «μια πολύ πολιτική στιγμή», όμως «δεν τίθεται ζήτημα διαπραγμάτευσης», διευκρινίζεται στις Βρυξέλλες.
Η συνάντηση αναμένεται με μεγάλο ενδιαφέρον. «Πολλοί είναι αυτοί που περιμένουν να δουν τι θα πουν ο Σαρλ Μισέλ και η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν για τα ζητήματα των δικαιωμάτων του ανθρώπου και του κράτους δικαίου. Οφείλουν να πουν πράγματα, όπως έκανε ο Ζοζέπ Μπορέλ στη Μόσχα. Δεν τίθεται ζήτημα να φανούν ευγενικοί. Θα είναι δύσκολο», αναλύει ο ευρωπαίος διπλωμάτης.
— «Σοβαρές διαφορές» —
Οι ηγέτες της ΕΕ αποφάσισαν να ανταποκριθούν στη βούληση για κατευνασμό, που επέδειξε ο πρόεδρος Ερντογάν, με μια «σταδιακή, υπό όρους και αναστρέψιμη» επανάληψη της συνεργασίας ανάμεσα στην ΕΕ και την Τουρκία.
«Έχουμε ένα πλαίσιο για να βελτιώσουμε τις σχέσεις μας, όμως είναι απαραίτητο η Τουρκία να μετριάσει τη συμπεριφορά της. Παραμένουμε συνεπώς επιφυλακτικοί», είχε εξηγήσει ο Σαρλ Μισέλ στο τέλος της συνόδου κορυφής.
Τα συμπεράσματα των ευρωπαίων ηγετών δεν εκτιμήθηκαν πολύ από την Άγκυρα. Ο τούρκος υπουργός Εξωτερικών κατήγγειλε «την επίδραση των στενόμυαλων ισχυρισμών μερικών χωρών μελών».
Υπάρχουν «σοβαρές διαφορές» ανάμεσα στη Γερμανία, την Ιταλία και την Ισπανία, από τη μια πλευρά, και την Ελλάδα, την Κύπρο, τις χώρες της βόρειας Ευρώπης και τη Γαλλία από την άλλη. Όμως η προσέγγιση που αποφασίσθηκε στη σύνοδο κορυφής εγκρίθηκε και χειροκροτήθηκε ομοφώνως, υπενθύμισαν συμμετέχοντες.
Η ΕΕ είναι έτοιμη να αρχίσει την επικαιροποίηση της τελωνειακής ένωσης, να επαναλάβει τον διάλογο σε υψηλό επίπεδο, που διακόπηκε το 2019 σε ορισμένα θέματα όπως η ασφάλεια, το περιβάλλον, η υγεία, και να δώσει ορισμένες διευκολύνσεις όσον αφορά τις θεωρήσεις εισόδου (βίζες) για τους τούρκους πολίτες.
Ο επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας Ζοζέπ Μπορέλ κάνει λόγο για «ένα νέο κεφάλαιο» στη σχέση ανάμεσα στην ΕΕ και την Τουρκία.
Οι Ευρωπαίοι θέλουν επίσης να θίξουν το θέμα των προσφύγων, που στην Τουρκία φθάνουν σχεδόν τα 4 εκατομμύρια. «Το διακύβευμα έχει εξελιχθεί. Οι σύροι πρόσφυγες θα παραμείνουν για καιρό και μια ανθρωπιστική βοήθεια δεν αρκεί πια. Μπαίνουμε σε μια λογική ενσωμάτωσης. Δεν πρόκειται πια για δημοσιονομική αρωγή, αλλά για συνεργασία και για ανάπτυξη», εξήγησε ένας ευρωπαίος αξιωματούχος.
Η ΕΕ θέλει να θίξει το ζήτημα της υποστήριξης των σύρων προσφύγων με συνολικό τρόπο και η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν θα μεταβεί, μετά την Άγκυρα, στην Ιορδανία, ανακοίνωσε η εκπρόσωπός της. Περισσότεροι από 600.000 σύροι πολίτες έχουν καταφύγει σ’ αυτή τη χώρα.
— Ανακοινώσεις τον Ιούνιο —
Το κλειδί για την επανάληψη των σχέσεων με την Άγκυρα είναι η εμπιστοσύνη. Μια δυναμική αρχίζει να κάνει την εμφάνισή της, όμως παραμένει εύθραυστη. Έπειτα από ένα πολύ δύσκολο 2020, που σηματοδοτήθηκε από τις εντάσεις με τις τουρκικές έρευνες για φυσικό αέριο σε ελληνικά και κυπριακά ύδατα στην ανατολική Μεσόγειο και την εμπλοκή της Άγκυρας στις συγκρούσεις στη Συρία, το Ιράκ, τη Λιβύη και το Ναγκόρνο-Καραμπάχ, η ΕΕ περιμένει από τον τούρκο πρόεδρο μια μόνιμη και αξιόπιστη δέσμευση για αποκλιμάκωση.
«Το να φανούμε επιφυλακτικοί και προσεκτικοί δεν εμποδίζει να αρχίσουμε τα πρώτα στάδια της θετικής ατζέντας που προσφέρεται από την ΕΕ», διαβεβαιώνει ο ευρωπαίος διπλωμάτης.
Η Τουρκία υποσχέθηκε να απαντήσει στις κινήσεις της ΕΕ με «θετικά βήματα». Η ΕΕ περιμένει να δει την υλοποίηση των συνομιλιών ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία και την πολιτική συμπεριφορά της Άγκυρας στα τέλη Απριλίου στη διάρκεια της συνόδου που έχει οργανωθεί από τον ΟΗΕ για την Κύπρο. Ζητούν επίσης τη στρατιωτική απεμπλοκή της Άγκυρας από τη Λιβύη.
«Αν αυτό συγκεκριμενοποιηθεί τον Ιούνιο, η ευρωπαϊκή σύνοδος κορυφής θα μπορέσει να κάνει ανακοινώσεις», εξηγεί ο διπλωμάτης.
