Στο politic.gr μιλάει η επισκέπτρια καθηγήτρια Πολιτικών Επιστημών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης σχολιάζοντας την κάλυψη της ουκρανικής κρίσης από τα ΜΜΕ
Συνέντευξη: Βαλάντου Γιαννακούδη
Κι ενώ σήμερα διανύουμε την έβδομη μέρα από τη στιγμή που τα ρωσικά στρατεύματα εισέβαλαν στην Ουκρανία με τις επιθέσεις διαρκώς να κλιμακώνονται, σταδιακά γεννιούνται εύλογα ερωτήματα αναφορικά με το ρόλο των μέσω μαζικής ενημέρωσης στην κάλυψη της εν λόγω κρίσης.
Με ενημέρωση 24/7, δημοσιογράφους στις επάλξεις, και ανταποκριτές στις εμπόλεμες ζώνες πραγματοποιείται ένας πρωτοφανής μαραθώνιος ενημέρωσης συγκριτικά με ανάλογες καταστάσεις.
Ολόκληρες εκπομπές έχουν στηθεί γύρω από τα τεκταινόμενα στα ρωσο-ουκρανικά σύνορα, ενώ δεν ήταν λίγοι και οι τηλεοπτικοί σταθμοί που έχουν αφιερωθεί τις τελευταίες μέρες στην ενημέρωση γύρω από τον πόλεμο, αφαιρώντας ή, καλύτερα, παραγκωνίζοντας το ψυχαγωγικό κομμάτι, στο μέτρο του δυνατού, αναλόγως με τις προτεραιότητες του κάθε μέσου.
Ο Τύπος με τη σειρά του, όπως και οι ενημερωτικές ιστοσελίδες κατακλύζονται από τα αντίστοιχα ¨εμπόλεμα” δημοσιεύματα διαμορφώνοντας μία “νέα” ροή ειδήσεων.
Στοιχείο που είναι αναμενόμενο, λίγο-πολύ, από τη στιγμή που μιλάμε για κρίση.
Ωστόσο, κορυφαία δίκτυα και δημοσιογράφοι κατηγορούνται πως καλύπτουν τον πόλεμο στην Ουκρανία με μια δόση υποκρισίας, συγκριτικά με άλλες εμπόλεμες συρράξεις σε διάφορα μέρη του κόσμου. Το γεγονός πως ο πόλεμος λαμβάνει χώρα εντός της Ευρώπης, ή όπως αλλιώς συνηθίζεται να λέγεται, στη Δύση, μήπως είναι η απάντηση στην ασύγκριτα εκτενέστερη μιντιακή κάλυψη που λαμβάνει ή μήπως πρέπει να συνυπολογίσουμε και άλλους παράγοντες; Και αν ναι, ποιοι είναι αυτοί;
Το politic.gr, λοιπόν, επικοινώνησε με την κ. Τίνα Αδάμου, επισκέπτρια καθηγήτρια Πολιτικών Επιστημών στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και τις έθεσε ορισμένα ερωτήματα προκειμένου να μας εξηγήσει πως βλέπει η ίδια το ρόλο των ΜΜΕ.
Οι επαγγελματίες των μέσων ενημέρωσης κατηγορούνται για υποκρισία, σε σύγκριση με την κάλυψη ανάλογων κρίσεων σε άλλα μέρη του κόσμο, όπως στο Ιράκ ή στο Αφγανιστάν. Πώς αξιολογείτε εσείς την κάλυψη από τα μέσα ενημέρωσης για αυτήν την κρίση;
Πιστεύω ότι υπάρχει ανάγκη να διακρίνουμε σε ποια μέσα ενημέρωσης αναφερόμαστε όταν μιλάμε για κάλυψη των μέσων ενημέρωσης του πολέμου της Ουκρανίας και για το γεγονός ότι πρόκειται για πόλεμο στην Ευρώπη.
Τα κυρίαρχα μέσα ενημέρωσης καλύπτουν τον πόλεμο από τη δυτική οπτική, καθώς πρόκειται για έναν πόλεμο στην Ευρώπη, δηλαδή γεωγραφικά κοντά σε κράτη μέλη της ΕΕ και του ΝΑΤΟ, που αποτελεί άμεσο κίνδυνο για την ασφάλεια της ηπείρου και την υπάρχουσα ισορροπία δυνάμεων. Αυτό λοιπόν διαφοροποιεί αυτή τη σύγκρουση από αυτές της Μέσης Ανατολής, καθώς πρόκειται για μια σύγκρουση στην Ευρώπη.
Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι ένα άλλο θέμα, και δυστυχώς υπάρχει μεγάλη παραπληροφόρηση και διαστρέβλωση μέσω αυτών, αλλά δεν υπάρχει “θεματοφύλακας” που να λειτουργεί ως φίλτρο ή έλεγχος γεγονότων (fact checker), επομένως αυτό δεν μπορεί να διορθωθεί προς το παρόν.
Οι Ουκρανοί πρόσφυγες προβάλλονται ως θύματα, που χρειάζονται βοήθεια. Μπορείτε να εξηγήσετε την εικόνα αυτή του πρόσφυγα που διαμορφώνεται από τα μέσα σε αντιπαραβολή με τις αναπαραστάσεις προσφύγων που έχουμε δει από τη Μέση Ανατολή;
Τα κυρίαρχα μέσα ενημέρωσης απεικονίζουν αυτήν την προσφυγική κίνηση ως «αναγκαστική» και πάλι επειδή οι Ουκρανοί θεωρούνται «Ευρωπαίοι», υπάρχει μια διαφορετική προβολή τους από τα ΜΜΕ ως θύματα της ρωσικής επιθετικότητας που χρειάζονται ανθρωπιστική βοήθεια.
Παράλληλα, πρόκειται κυρίως για Χριστιανούς, στοιχείο που αποτελεί ακόμη ένα «ευρωπαϊκό» χαρακτηριστικό που τους διαφοροποιεί από τους πρόσφυγες που προέρχονται από τη Μέση Ανατολή και άρα δεν είναι Ευρωπαίοι και κυρίως δεν είναι Χριστιανοί. Επομένως, η φυλετική κατηγοριοποίηση σίγουρα συνεχίζεται.
Η Πολωνία υποδέχεται τους Ουκρανούς πρόσφυγες με μια μέχρι στιγμής αξιόλογη προετοιμασία και τις καλύτερες προθέσεις. Από την άλλη μεριά, η ίδια χώρα (Πολωνία) δεν ήταν πρόθυμη να φιλοξενήσει πρόσφυγες από τη Συρία στο παρελθόν. Πώς μπορείτε να το εξηγήσετε αυτό;
Πολιτιστικά, θρησκευτικά, περιφερειακά και πρόσθετα χαρακτηριστικά είναι υπεύθυνα για την διαφορετική μεταχείριση των Ουκρανών προσφύγων σε αντίθεση με αυτούς από τη Συρία κατά τη διάρκεια του κινήματος των Σύριων προσφύγων.
Επιπλέον σε αυτήν την περίπτωση, οι Ουκρανοί δεν φαίνεται να αποτελούν απειλή για την ασφάλεια του κράτους στο οποίο αναζητούν καταφύγιο. Με άλλα λόγια, όταν οι πρόσφυγες δεν παρουσιάζονται ως απειλή (είτε από τα μέσα ενημέρωσης είτε από το κράτος υποδοχής), η συζήτηση για τη μετανάστευση παραμένει στην πολιτική σφαίρα και δεν κινείται στην σφαίρα της “ασφάλειας” για τη χώρα υποδοχής, (βλ. τρομοκρατία).
- Συνταρακτικό περιστατικό στη Βρετανία: Μπέρδεψαν τα μωρά σε μαιευτήριο και το διαπίστωσαν μετά από 55 χρόνια
- Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης: Σύσκεψη για τα μέτρα αντιπλημμυρικής προστασίας στην Αττική
- Σοκαριστική αποκάλυψη: 36χρονος αντιεξουσιαστής και η ταυτοποίησή του μετά την έκρηξη στους Αμπελόκηπους
- Σύσκεψη υπό τον πρωθυπουργό για την αντιπλημμυρική προστασία της Αττικής: Επιτακτικά έργα στη διάθεση των αρχών
- Κικίλιας: Απαράδεκτο να εισβάλλουν μειοψηφίες στο υπουργείο Πολιτικής Προστασίας
