Ένα σχέδιο ψηφίσματος κυκλοφορεί στα Ηνωμένα Έθνη στη Νέα Υόρκη για ένα δικαστήριο τύπου Νυρεμβέργης για να λογοδοτήσει η ρωσική ηγεσία για εγκλήματα επιθετικότητας στην Ουκρανία
Υπάρχουν ενδείξεις ότι η αντίθεση των ΗΠΑ στην πρόταση μπορεί να αμβλύνεται ενόψει των λόμπι από τον Ουκρανό πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι.
Η Beth Van Schaack, η πρέσβης των ΗΠΑ για την παγκόσμια ποινική δικαιοσύνη, δήλωσε αυτή την εβδομάδα: “Είναι κάτι για το οποίο ενδιαφέρεται πολύ ο Πρόεδρος Zelenskiy. Αυτό είναι κάτι που θέλει η Ουκρανία και νομίζω ότι θα έχει μεγάλο βάρος. Το ερώτημα είναι αν θα το κάνουν έχουν τις ψήφους στη γενική συνέλευση;».
Και πρόσθεσε: «Μέχρι στιγμής, όλα τα ψηφίσματα [της γενικής συνέλευσης] για την Ουκρανία έχουν επικρατήσει. Οι αριθμοί ήταν αρκετά ισχυροί».
Το διεθνές ποινικό δικαστήριο έχει ήδη ξεκινήσει τη διερεύνηση εγκλημάτων πολέμου στην Ουκρανία, αλλά η ηγεσία της Ουκρανίας υποστηρίζει ότι το ΔΠΔ παρεμποδίζεται στο ότι, ενώ μπορεί να δικάσει όσους κατηγορούνται για μεμονωμένα εγκλήματα πολέμου, δεν μπορεί να διώξει την ηγεσία του Κρεμλίνου για το ευρύτερο έγκλημα της επίθεσης, καθώς η Ρωσία είναι δεν έχει υπογράψει το σχετικό καταστατικό.
Ο Van Schaack, μιλώντας στο Λονδίνο σε εκδήλωση του Lawyers for Justice in Libya, είπε ότι οι ΗΠΑ δεν είχαν λάβει σταθερή θέση για ένα ειδικό δικαστήριο. Ωστόσο, πίστευε ότι υπήρχε αξία στη διεξαγωγή δίκες ερήμην Ρώσων κατηγορουμένων για εγκλήματα πολέμου, εάν δεν ήταν δυνατή η έκδοσή τους.
Είπε ότι είναι πιθανό οι ΗΠΑ να αποχαρακτηρίσουν τις πληροφορίες για να βοηθήσουν στην αποκάλυψη των πιο υπευθύνων για την προετοιμασία και τη διεξαγωγή ενός πολέμου που, όπως είπε, παραβίασε ξεκάθαρα τον καταστατικό χάρτη του ΟΗΕ.
Οι παρατηρήσεις της υποδηλώνουν ότι ένα βασικό πρόσωπο στην κυβέρνηση Μπάιντεν είναι πλέον πιο ανοιχτό στη σύσταση ενός ειδικού δικαστηρίου που θα επικεντρώνεται στον ρόλο της ρωσικής ηγεσίας στην καθοδήγηση της εισβολής στην Ουκρανία. «Εξετάζουμε όλες τις πλευρές και σίγουρα υποστηρίζουμε τη λήψη ορισμένων ενδιάμεσων μέτρων, ιδιαίτερα όταν πρόκειται για τη διατήρηση αποδεικτικών στοιχείων», είπε.
Ο Van Schaack είπε ότι εξετάζονται δύο επιλογές. Η πρώτη είναι μια διμερής συνθήκη μεταξύ της Ουκρανίας και των Ηνωμένων Εθνών, “που ευλογήθηκε από κάποια άποψη από τη γενική συνέλευση, φέρνοντας την πολιτική υποστήριξη ολόκληρης της διεθνούς κοινότητας και δημιουργώντας ένα αυτόνομο δικαστήριο“.
Η δεύτερη επιλογή, είπε, είναι ένα εγχώριο δικαστήριο που έχει συσταθεί από την Ουκρανία με την ΕΕ ή το Συμβούλιο της Ευρώπης να προσθέτουν ένα διεθνές στοιχείο, το οποίο ενδεχομένως να εγκρίνεται από ψηφοφορία στη γενική συνέλευση του ΟΗΕ.
Και στις δύο περιπτώσεις, το όραμα θα ήταν να δικαστεί το έγκλημα της επίθεσης. «Θα ήταν ένας περιορισμένος αριθμός κατηγορουμένων, πιθανώς η ανώτατη πολιτική ηγεσία και ίσως και κάποιοι κορυφαίοι στρατιωτικοί παράγοντες», είπε.
Σε μια σημαντική ανακάλυψη για το ουκρανικό διπλωματικό λόμπι, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, υποστήριξε την περασμένη εβδομάδα ένα εξειδικευμένο δικαστήριο για πρώτη φορά. Το δικαστήριο έχει ήδη ισχυρή υποστήριξη από τη Γαλλία, τη Βαλτική και την Ολλανδία, αλλά η θέση των ΗΠΑ και του Ηνωμένου Βασιλείου ήταν λιγότερο σαφής.
Οι πολέμιοι του σχεδίου φοβούνται ότι η κίνηση θα είναι διχαστική διπλωματικά, θα μειώσει το καθεστώς του ΔΠΔ ή θα περικόψει το έργο του και θα λειτουργήσει αποτρεπτικά για την επίτευξη ειρηνευτικής συμφωνίας από την τρέχουσα ρωσική ηγεσία. Υπάρχει επίσης ανησυχία ότι οι αρχηγοί κρατών και οι υπουργοί Εξωτερικών μπορούν, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, να διεκδικήσουν λειτουργική ασυλία από δίωξη στα εθνικά δικαστήρια.
Η πρώτη κυρία της Ουκρανίας, Olena Zelenska, παρουσίασε την περασμένη Τετάρτη την υπόθεση για ένα ειδικό δικαστήριο στους Βρετανούς βουλευτές, προτρέποντας τη Βρετανία να αναγνωρίσει ότι το δικαστήριο θα είναι συμπληρωματικό με το έργο του ΔΠΔ. Αλλά την ίδια μέρα η γενική εισαγγελέας του Ηνωμένου Βασιλείου, Βικτώρια Πρέντις, παρουσιάζοντας τον βρετανικό ρόλο στη βοήθεια των ουκρανών εισαγγελέων, δεν έκανε καμία αναφορά στο έγκλημα της επίθεσης. Μια συνάντηση των υπουργών Δικαιοσύνης της G7 ήταν σιωπηλή για το θέμα.
Το ειδικό δικαστήριο προτάθηκε για πρώτη φορά από το βρετανικό QC Philippe Sands, κερδίζοντας την υποστήριξη του πρώην πρωθυπουργού της Βρετανίας Γκόρντον Μπράουν. Ο Σαντς υποστηρίζει ότι “οι μόνοι άνθρωποι που είναι πραγματικά υπεύθυνοι είναι οι ηγέτες και το έγκλημα της επιθετικότητας είναι ο μόνος τρόπος για να φτάσουμε στην κορυφή. Το έγκλημα των εγκλημάτων είναι το έγκλημα της επιθετικότητας“. Είπε ότι αισθάνεται ότι τις τελευταίες εβδομάδες οι μεγάλες δυνάμεις κινούνται για το θέμα.
Στις 14 Νοεμβρίου, η γενική συνέλευση ψήφισε με 94 κατά, 14 κατά, με 73 αποχές, υπέρ της αρχής της καταβολής αποζημιώσεων από τη Ρωσία και συμφώνησε να δημιουργήσει ένα μητρώο αξιώσεων στη Χάγη, στελεχωμένο από εισαγγελείς του ΟΗΕ, για τη σύνταξη κρατικών και ατομικών αξιώσεων αποζημίωσης.
Ο Van Schaack είπε ότι υπάρχει η πιθανότητα να εκδικαστούν «ερήμην» υποθέσεις ρωσικών εγκλημάτων πολέμου, λέγοντας ότι το δικαστικό σύστημα της Ουκρανίας το επιτρέπει.
“Δεν υπάρχει τίποτα εγγενώς κακό με τις διαδικασίες ερήμην, εφόσον πληρούν τα πρότυπα της δέουσας διαδικασίας. Είναι ικανοποιητικές για τους επιζώντες; Είναι ικανοποιητικές για τους παρατηρητές της δικαιοσύνης; Μάλλον όχι. Παρέχουν όμως ένα φόρουμ για να καταθέσουν τα θύματα“, είπε. .
«Παρέχουν την ευκαιρία να συγκεντρωθούν αποδεικτικά στοιχεία για να δημιουργηθεί ένα ιστορικό αρχείο και, στη συνέχεια, εάν τα άτομα αυτά πέσουν υπό κράτηση, δικαιούνται επανάληψης δίκης, η οποία μπορεί στη συνέχεια να ξεκινήσει μια διαδικασία η οποία είναι πραγματικά αντίθετη. Επομένως, βλέπω την αξία στην κίνηση υποθέσεων, παρόλο που δεν είστε βέβαιοι ότι θα λάβετε την κράτηση ενός κατηγορούμενου».
Η Ουκρανία θέλει το νέο δικαστήριο να αρχίσει να λειτουργεί το αργότερο τον Σεπτέμβριο του 2023, αφού μέχρι τότε πιστεύει ότι θα έχει συγκεντρώσει τουλάχιστον 26.000 εγκλήματα πολέμου που οδήγησαν στο θάνατο 7.500 αμάχων, συμπεριλαμβανομένων 400 παιδιών.
Δείτε επίσης: Ζελένσκι: Μη σοβαρή απόφαση το πλαφόν στο ρωσικό πετρέλαιο
