Τα ευρήματα του ελέγχου που διηνήργησαν για τις ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις φορέων της γενικής κυβέρνησης προς τρίτους, τα οποία -όπως τόνισαν- ήταν πολλά και σημαντικά, παρουσίασαν στα μέλη των Επιτροπών Οικονομικών και Κοινωνικών Υποθέσεων της Βουλής, τα μέλη του Ελεγκτικού Συνεδρίου του κράτους.
Ο έλεγχος, όπως διευκρινίστηκε, απαιτήθηκε από τους θεσμούς, ολοκληρώθηκε μέσα σε πέντε μήνες και έγινε από επτά ομάδες ελεγκτών, ενώ συνέδραμε με δύο ελεγκτές και η Ανώτατη Ελεγκτική Υπηρεσία της Κύπρου.
Σύμφωνα με την έκθεση του Ελεγκτικού Συνεδρίου, το συνολικό ύψος των ληξιπρόθεσμων οφειλών του Δημοσίου, από 4 δισ. 759 εκατ. ευρώ που ήταν στις 31/12/2016, μέχρι τον Αύγουστο του 2018 έφθασαν τα 6 δισ. 26 εκατ. ευρώ.
«Πρωταθλήτρια» στους ΟΤΑ η Περιφέρεια Αττικής
Ύψος ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων των ελεγχθέντων ΟΤΑ
| Φορέας | 31/12/2016 | 30/9/2017 | ΜΕΤΑΒΟΛΗ % |
| Δήμος Αθηναίων | 2.330.462,06 | 1.865.773,47 | -19,94 % |
| Δήμος Αχαρνών | 15.578.736,41 | 8.512.541,24 | -45,36 % |
| Δήμος Μαραθώνα | 2.420.487,00 | 2.415.463,61 | -0,21 % |
| Δήμος Παλλήνης | 316.846,81 | 294.083,14 | -7,18 % |
| Δήμος Πεντέλης | 158.808,23 | 14.902,49 | -90,61 % |
| Δήμος Περιστερίου | 3.738.313,51 | 1.702.966,61 | -54,45 % |
| Περιφέρεια Αττικής | 3.493.049,06 | 7.444.177,39 | 113,11 % |
| Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας | 5.578.668,93 | 5.550.191,16 | -0,51 % |
Σύμφωνα με τους ελεγκτές, «η σημαντική αύξηση που παρουσίασαν οι ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις της Περιφέρειας Αττικής οφειλόταν στα προβλήματα οργάνωσης εσωτερικών διαδικασιών, εκπαίδευσης του προσωπικού και στελέχωσης της ΓΔΟΥ ως απόρροια της κατάργησης των ΥΔΕ».
Επίσης, διαπίστωσαν πως «οι περισσότεροι Δήμοι δεν διαθέτουν Υπηρεσία Εσωτερικού Ελέγχου που θα μπορούσε να συμβάλλει στον εντοπισμό εσωτερικών αδυναμιών που οδηγούν στη δημιουργία ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων. Από τους ελεγχθέντες φορείς μόνο ο Δήμος Αθηναίων και οι Περιφέρειες Αττικής και Κ. Μακεδονίας διαθέτουν αντίστοιχες Υπηρεσίες, οι οποίες όμως, δεν έχουν ενεργοποιηθεί προς αντίστοιχους ελέγχους».
Η απάντηση της Περιφέρειας Αττικής
«Καλή είναι η δημιουργία εντυπώσεων, υπάρχει όμως και η πραγματικότητα.
Σύμφωνα με αυτή δεν υπάρχει καμία αύξηση χρεών της Περιφέρειας Αττικής.
Δεν υπάρχουν χρέη.
Συγκεκριμένα πληροφορούμε τους πολίτες που διαβάζουν ότι δήθεν η Περιφέρεια Αττικής παρουσιάζει αύξηση χρεών:
Πρώτον, ότι η Περιφέρεια Αττικής όχι μόνο δεν έχει χρέη αλλά, αντιθέτως, έχει Ταμειακά Διαθέσιμα ύψους 347 εκατομμυρίων ευρώ.
Δεύτερον, ότι αυτό που αναφέρει η Έκθεση του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά σε μια παροδική αύξηση ληξιπρόθεσμων οφειλών, λόγω, όπως αναφέρει η ίδια Έκθεση (καρτέλα 57), της αναδιοργάνωσης των Οικονομικών Υπηρεσιών στο σύνολο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Το ζήτημα στο οποίο αναφέρεται η Έκθεση, αφορούσε τον Σεπτέμβριο του 2017 και έχει αντιμετωπισθεί και επιλυθεί ήδη εντός του 2017. Συγκεκριμένα, στο τέλος της χρονιάς αυτής οι ληξιπρόθεσμες οφειλές είχαν ήδη μειωθεί στο μισό, σε σχέση με τον Σεπτέμβριο. Σήμερα κινούνται κάτω από το 1% του συνόλου των πληρωμών της Περιφέρειας Αττικής (δηλαδή είναι μόλις 1.7 εκ. ευρώ).
Τρίτον, ότι η σημερινή Διοίκηση της Περιφέρειας Αττικής, ήταν εκείνη που σχεδίασε, ωρίμασε και υλοποιεί ένα τεράστιο Πρόγραμμα Εκτελεστέων Έργων με χρηματοδότηση από ίδιους πόρους της Περιφέρειας Αττικής. Για του λόγου το αληθές, μπορεί ο καθένας να ανατρέξει στις δημοσιευμένες αποφάσεις του Περιφερειακού Συμβουλίου ή στα 414 έργα συνολικού συμβατικού κόστους ύψους 383 εκατομμυρίων ευρώ, που υλοποιεί σήμερα η Περιφέρεια Αττικής σε όλους τους Δήμους της Αττικής και αφορούν έργα υποδομής, αντιπλημμυρικά, αστικών αναπλάσεων, κοινωνικών και πολιτιστικών υποδομών, οδικής ασφάλειας, κ.ά.».
Η αύξηση των ληξιπρόθεσμων οφειλών προκάλεσε αντιδράσεις
Από τη ΝΔ, ο Χρήστος Σταϊκούρας χαρακτήρισε την έκθεση «Βατερλώ της κυβέρνησης» και ανέφερε ότι «οι ληξιπρόθεσμες οφειλές, ενώ σήμερα έπρεπε να είναι μηδενικές, διαρκώς αυξάνονται».
Ο βουλευτής της ΔΗΣΥ Γιάννης Κουτσούκος έκανε λόγο για «μείζον θέμα σε ό,τι αφορά τη συσσώρευση χρεών του Δημοσίου.
«Για να πατάει μία οικονομία στα πόδια της, σαφώς και τα ληξιπρόθεσμα χρέη πρέπει να είναι στο μηδέν. Όμως πρέπει να επισημανθεί ότι δεν δημιουργήθηκαν φέτος, αλλά έρχονται από προηγούμενα χρόνια και λειτούργησαν προσθετικά», αντέτεινε ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Δημήτρης Μάρδας.
«Το πρόβλημα των ληξιπρόθεσμων οφειλών του Δημοσίου ταλανίζει επί χρόνια την ελληνική οικονομία. Δεν εμφανίζονται σαν μανιτάρια. Έρχονται στην πορεία του χρόνου. Τα επιδικάσιμα -για παράδειγμα- εμφανίζονται μετά από πέντε, έξι χρόνια και διογκώνονται λόγω τοκοφορίας», υπογράμμισε η πρόεδρος του Ελεγκτικού Συνεδρίου, Ανδρονίκη Θεοτοκάκου.
Όπως διευκρίνισε η κ. Θεοτοκάτου, «στόχος του ελέγχου δεν ήταν να δούμε το ύψος των ληξιπροθέσμων, αλλά να διακριβώσουμε τις αιτίες συσσώρευσής τους και να προτείνουμε τρόπους για την αντιμετώπιση μίας παθογένειας, που έχει σχέση με τη ρευστότητα και την αξιοπιστία της χώρας».
«Η σώρευση ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων μπορεί να έχει αρνητικές επιδράσεις στην εγχώρια οικονομία και αποτελεί μείζον πρόβλημα του δημοσιονομικού συστήματος της χώρας. Οι ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις είναι ισχυρό πλήγμα στην οικονομία, απειλείται η ρευστότητα» παρατήρησε η πρόεδρος του Ελεγκτικού Συνεδρίου και πρόσθεσε: «Η καταγραφή των αιτιών δημιουργίας ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων βοηθά την κυβέρνηση να διαμορφώσει στρατηγικές αντιμετώπισης του προβλήματος, οι οποίες περιλαμβάνουν την εκκαθάριση, την απογραφή, την επιβεβαίωση επαλήθευσης και την πληρωμή τους, καθώς και να θεσμοθετήσει μεταρρυθμίσεις για την πρόληψη δημιουργίας νέων. Έγιναν νομοθετικές ρυθμίσεις μέσα στα τελευταία 3,5 χρόνια και η πιστότητα πλέον των ελέγχων είναι της τάξεως του 97%».
Η πολυνομία, η ασάφεια που διέπει το καθεστώς των προμηθειών, η υποστελέχωση, η έλλειψη πληροφοριακών συστημάτων για την καταγραφή των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων, η απουσία διασύνδεσης των συστημάτων, η έλλειψη διαδικασιών εσωτερικού ελέγχου και η έλλειψη ρευστότητας είναι μερικά από τα προβλήματα που εντόπισαν οι ελεγκτές και καταγράφουν στην έκθεση τους.
Στα ευρήματα του ελέγχου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, μεταξύ άλλων, καταγράφονται:
– Στο υπουργείο Εθνικής Άμυνας, τη διετία 2016-2017 έγιναν συνολικά 431 απευθείας αναθέσεις έργων, ύψους περίπου 5,4 εκατ. ευρώ.
– Η αύξηση των ληξιπρόθεσμων οφειλών στα νοσοκομεία οφείλεται στις μη νόμιμες διαδικασίες αναθέσεων των δημοσίων συμβάσεων και των προμηθειών.
– Η ΣΤΑΣΥ απώλεσε έσοδα ύψους 10 εκατ. ευρώ, αποτέλεσμα της λαθρεπιβίβασης και της εισητηριοδιαφυγής.
– Στα ασφαλιστικά ταμεία διαπιστώνεται ότι δεν αυξήθηκε σημαντικά η δημιουργία νέων ληξιπρόθεσμων οφειλών.
Στις Επιτροπές μίλησε και ο πρόεδρος του ΕΟΠΥΥ, Σωτήρης Μπερσίμης, ο οποίος υποστήριξε ότι ο Οργανισμός απομείωσε σημαντικά τις ληξιπρόθεσμες οφειλές του και από 2 δισ. ευρώ που ήταν το 2015 έπεσαν στα 250 εκατ. ευρώ μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2018, δηλαδή μειώθηκαν κατά περίπου 90%.
Από την πλευρά του, ο πρόεδρος της Εθνική Κεντρικής Αρχής Προμηθειών Υγείας (ΕΚΑΠΥ), Πλούταρχος Ψωμιάδης, ανέφερε ότι οι ληξιπρόθεσμες οφειλές των νοσοκομείων από 1 δισ. 141 εκατ. ευρώ που ήταν το 2016, περιορίστηκαν στα 350 εκατ. ευρώ, δηλαδή μειώθηκαν κατά 70%.
Ο πρόεδρος της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής (ΟΚΕ), Γιώργος Βερνίκος, σημείωσε ότι σήμερα οι δήμοι βρίσκονται σε καλύτερη κατάσταση, ωστόσο -όπως είπε- το μεγάλο πρόβλημα που δημιουργεί τις ληξιπρόθεσμες οφειλές στην Τοπική Αυτοδιοίκηση είναι η τεράστια, ανυπέρβλητη γραφειοκρατία που υπάρχει.
«Δεν ήταν αντικείμενό μας να συγκρίνουμε τις ληξιπρόθεσμες οφειλές σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια, ούτε να πιστοποιήσουμε το ύψος τους σήμερα. Το πρόβλημα δεν είναι να ρίξεις λεφτά στην αγορά, αλλά να δώσεις λύσεις στα συστηματικά προβλήματα που περιγράφουμε στην έκθεση», τόνισε, με τη σειρά της, η αντιπρόεδρος του Ελεγκτικού Συνεδρίου, Γεωργία Μαραγκού. «Εμείς συζητήσαμε με όλους τους φορείς και έχουν δεσμευτεί σε ένα χρονοδιάγραμμα μέχρι τέλος του έτους για την εφαρμογή των κανόνων που πρέπει να τηρούν και από 1/1/2019 θα αρχίσουμε να κάνουμε επανέλεγχους», συμπλήρωσε.
