Της Αλεξάνδρας Γούτα
Το ημερολόγιο έδειχνε 23 Ιανουαρίου 2018 και το θερμόμετρο στο Νταβός της Ελβετίας λίγους βαθμούς Κελσίου πάνω από το μηδέν, όταν ο Ινδός πρωθυπουργός Ναρέντρα Μόντι “ ξεδίπλωσε” ενώπιον των αξιωματούχων που συμμετείχαν στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ το όραμά του για την ανάπτυξη της ινδικής οικονομίας: “ οδεύουμε προς την εξέλιξή μας σε μια οικονομία μεγέθους 5 τρισεκατομμυρίων δολαρίων ως το 2025”, είπε ο Μόντι και η πρόβλεψη αυτή, παρότι φιλόδοξη, ουδόλως αιφνιδίασε το εκλεκτό ακροατήριό του στο παγωμένο Νταβός, καθώς η χώρα αναπτύσσεται ήδη με εντυπωσιακό ρυθμό.
Η Ινδία εκτιμάται ότι θα παραγκωνίσει φέτος το Ηνωμένο Βασίλειο από το Top-5 των μεγαλύτερων οικονομιών του πλανήτη, σύμφωνα με έκθεση της IHS Markit, ενώ μέχρι το 2025 αναμένεται να προσπεράσει και την Ιαπωνία, στερώντας της την τρίτη θέση της λίστας με τις ισχυρότερες οικονομίες του πλανήτη. Ως τότε, το ινδικό ΑΕΠ υπολογίζεται ότι θα ξεπεράσει τα 5,9 τρισ. δολάρια (έναντι περίπου 2,7 τρισ. σήμερα).
Η χώρα αναπτύσσεται ραγδαία: σύμφωνα με στοιχεία της Παγκόσμιας Τράπεζας και του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης κατά τα έτη 2018, 2017 και 2016, το ινδικό ΑΕΠ αναπτύχθηκε αντίστοιχα κατά σχεδόν 7%, 7,16% και 8,17%.
Στη χώρα με τον πληθυσμό των 1,36 δισ. ανθρώπων, η ανάπτυξη αυτή διευρύνει διαρκώς τη μεσαία τάξη. Σύμφωνα με έρευνα της κοινωνιολόγου με ειδίκευση στην οικονομία Maryam Aslany (King’s College, London), το 28,05% των Ινδών ανήκει πλέον στη μεσαία τάξη (14% στα χαμηλότερα στρώματα της μεσαίας τάξης, 3% στα υψηλότερα και το υπόλοιπο στο ενδιάμεσο). Κατά την ίδια, σημαντικό μέρος των μελών της αναδυόμενης μεσαίας τάξης είναι μισθωτοί, ενώ σε αντίθεση με ό, τι παρατηρείται σε άλλες χώρες, μεγάλο ποσοστό αυτών ζει σε περιοχές της υπαίθρου αντί για την πόλη.
Η Ινδία είναι από τις χώρες που έχουν αντιστρέψει σε μεγάλο βαθμό το brain drain, καθώς χιλιάδες εξειδικευμένοι εργαζόμενοι, που επί χρόνια εργάστηκαν στην “ κοιλάδα του πυριτίου”, στελεχώνοντας τις βιομηχανίες software της Silicon Valley, έχουν επιστρέψει στην πατρίδα τους. Και δεν επέστρεψαν …μόνοι. Μετέφεραν στις αποσκευές τους μια άλλη νοοτροπία και πολλές επιχειρηματικές ιδέες, που ανέβασαν την Ινδία στις ψηλότερες θέσεις των διεθνών κατατάξεων ως προς την εξαγωγή τεχνολογιών πληροφορικής (ΙΤ).
Παράλληλα, η Ινδία έχει εξελιχθεί, μέσω του Bollywood, στον μεγαλύτερο παραγωγό ταινιών παγκοσμίως (σε αριθμό ταινιών) και διεκδίκησε φέτος τον τίτλο της τέταρτης χώρας του πλανήτη που θα πραγματοποιήσει ελεγχόμενη «μαλακή» προσελήνωση, μετά τις ΗΠΑ, ΕΣΣΔ-Ρωσία και Κίνα.
Βέβαια, η ινδική οικονομία πολεμάει και με μια στρατιά από “ δαίμονες”. Το ΔΝΤ επισημαίνει την ανάγκη διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, προκειμένου να περιοριστεί το αυξημένο δημόσιο χρέος της χώρας, οι εμπορικοί πόλεμοι που μαίνονται ανά την υφήλιο με κύριο όπλο τους δασμούς επηρεάζουν δυσμενώς τις εξαγωγές της (μειώθηκαν τον Ιούνιο κατά περίπου 10%, στα 25,01 δισ. ευρώ), ενώ ο πρωτογενής της τομέας προσβλέπει σε πιο υγρούς αλλά λιγότερο βίαιους μουσώνες, για να εξακολουθήσει να τροφοδοτεί με τον ίδιο ρυθμό την οικονομική της ανάπτυξη (ο αγροτικός τομέας της Ινδίας αντιστοιχεί περίπου στο 14%-15% της οικονομίας της κι εισφέρει γύρω στο 43% των θέσεων απασχόλησης).
Η πιο ομιλούμενη γλώσσα στη Silicon Valley είναι τα …ινδικά. Αλλά…
Υπάρχει ένα ανέκδοτο που ακούγεται συχνά στη Silicon Valley στις ΗΠΑ, ότι οι πιο συχνά ομιλούμενες γλώσσες εκεί είναι η hindi (ομιλείται στην πλειονότητα των πολιτών της Ινδίας) και η telugu (ομιλείται κυρίως στη νότια Ινδία). Όπως πολλά ανέκδοτα έτσι κι αυτό βασίζεται στην υπερβολή, αλλά αποκαλύπτει και μια πραγματικότητα: πολύ σημαντικό ποσοστό των μηχανικών στη Silicon Valley είναι ινδικής καταγωγής, ενώ μεταξύ των ξένων ιδρυτών startups στις ΗΠΑ το 32,4% είναι επίσης Ινδοί. Μεγάλο ποσοστό αυτών βρέθηκε στις ΗΠΑ για σπουδές και έχει παραμείνει στη χώρα μετά την απόφαση του αμερικανικού Κογκρέσου να ενεργοποιήσει στη δεκαετία του ‘90 το πρόγραμμα Η-1Β για την έκδοση βίζας σε χιλιάδες ξένους υπηκόους σε επαγγέλματα που απαιτούσαν υψηλή εξειδίκευση. Συνολικά, στον τομέα της ανάπτυξης λογισμικού στις ΗΠΑ εκτιμάται ότι εξακολουθούν να απασχολούνται σήμερα πάνω από 2 εκατ. Ινδοί, παρότι αρκετοί γύρισαν στην πατρίδα τους.
Το φαινόμενο του brain drain για τη χώρα άρχισε ν΄ αντιστρέφεται όταν έσκασε η “ φούσκα” του dot.com στις ΗΠΑ, σχεδόν ταυτόχρονα με τη στιγμή που άρχισαν να δημιουργούνται νέες ευκαιρίες σχετικά καλά αμειβόμενης απασχόλησης στην Ινδία. Ο νόστος ήταν ένας ακόμη λόγος, που έκανε πολλές και πολλούς από αυτούς να επιστρέψουν στην πατρίδα τους, όπου ίδρυσαν επιχειρήσεις, διδάσκουν σε πανεπιστήμια ή εργάζονται σε πολυεθνικές με γραφεία στην Ινδία.
Ιδίως πόλεις όπως η Bangalore και η Hyberabad έγιναν “ μαγνήτης” για τους υψηλά εξειδικευμένους Ινδούς, που κάποτε απασχολούνταν στη Silicon Valley… Η εισροή αυτή εξειδικευμένου ανθρώπινου δυναμικού ήταν ένας από τους λόγους που το 2012 η εισφορά του τομέα του ΙΤ στο ΑΕΠ της Ινδίας ξεπέρασε το 7,5%, έναντι μόλις 1,2% το 1998.
Bollywood-Hollywood σημειώσατε 1 (σε αριθμό ταινιών)
“ Θα ήθελα να δουλέψω για μια ταινία του Bollywood, καθώς υπάρχει τόσο χρώμα και τόσο δράμα σε αυτές, αλλά δεν θα μπορούσα, γιατί δεν ξέρω ούτε να τραγουδάω, ούτε να χορεύω”. Η δήλωση αυτή, που τα ινδικά ΜΜΕ απέδωσαν στον Μπραντ Πιτ, δίνει σε μια πρόταση όλα τα στοιχεία της κινηματογραφικής παραγωγής του Bollywood: χρώμα, δράμα, τραγούδι, χορός.
Η Ινδία, με τις 2000 multiplex κινηματογραφικές αίθουσες (2015, Statista), μια χώρα όπου το 2016 κόπηκαν πάνω από 2,2 δισεκατομμύρια εισιτήρια σινεμά, έχει εξελιχθεί στον μεγαλύτερο παραγωγό ταινιών παγκοσμίως, καθώς στη Mumbai, έδρα του Bollywood, δημιουργούνται κατά μέσο όρο πάνω από 1.000 ταινίες ετησίως!
Σύμφωνα με στοιχεία της Statista, μόνο το 2012 παρήχθησαν στη χώρα 1.602 ταινίες, έναντι 476 στις ΗΠΑ και 745 στην Κίνα. Σε επίπεδο εσόδων, ωστόσο, το Χόλιγουντ υπερτερεί με διαφορά: το 2012 τα έσοδα box office του Ηοllywood έφτασαν τα 10,8 δισ. δολ, έναντι μόλις 1,6 δισ. για το Bollywood.
Πάντως, οι αριθμοί ενδεχομένως λίγη σημασία έχουν για τους Ινδούς κινηματογραφόφιλους, που απλά λαχταρούν ολοένα περισσότερο περιεχόμενο, γυρισμένο κι εκτός των συνόρων της Ινδίας. Για αυτό άλλωστε και ενόψει της ΔΕΘ, ο Nilesh Malhotra, εκ των πλέον δημοφιλών ηθοποιών/ παραγωγών της Ινδίας, επισκέφτηκε τον Ιούλιο τη Θεσσαλονίκη, με στόχο να γυρίσει ταινία στην πόλη και ευρύτερα στη Μακεδονία, καθώς όπως δήλωσε θαυμάζει πολύ τον ελληνικό πολιτισμό…
Γράφημα: Πέγκυ Βαριτάκη / Δημοσιογραφική επιμέλεια γραφήματος: Βασίλης Κοριμέντζας
