Της Σοφίας Παπαδοπούλου
Οι ακτίνες του ήλιου, που έχει αρχίσει δειλά δειλά να ξεπροβάλει στον καταγάλανο ουρανό της αρχαίας Βύβλου, προσπαθούν να βρουν διέξοδο στα πέτρινα σοκάκια της πόλης, το σημερινό Jbeil του Λιβάνου, με το γραφικό λιμανάκι και τον κοσμοπολίτικο μεσογειακό αέρα. Περίπου τέτοια ώρα, ο Πιερ Άμπι Σαάντ (Pierre Abi Saad) παίρνει συνήθως τον δρόμο προς τη Hjoula και ανηφορίζοντας στα ορεινά αναζητεί ζώα που έχουν χαθεί …εκατομμύρια χρόνια πριν. Στον Λιβανέζο παλαιοντολόγο με την ευγενική φυσιογνωμία και τη χαρακτηριστική, μελίρρυτη φωνή θα μπορούσε να αποδοθεί κάλλιστα ο χαρακτηρισμός «κυνηγός απολιθωμάτων», αφού έχει αφιερώσει τη ζωή του έως σήμερα στην αναζήτηση και ανάδειξη ενός ιδιαίτερου είδους απολιθωμάτων, αυτό των ψαριών.
Το ιδιότυπο αυτό… ψάρεμα είναι, άλλωστε, οικογενειακή υπόθεση για τον Πιερ και τα αδέλφια του καθώς ο παππούς τους ήταν αυτός που δεκαετίες πριν έβρισκε τυχαία το πρώτο του απολίθωμα. Τότε, ίσως να μην είχε συνειδητοποιήσει, όχι μόνο πόσο προικισμένος από τη φύση είναι ο τόπος του, αλλά κυρίως ότι το «μικρόβιο» θα περνούσε από γενιά σε γενιά. Από τον παππού στον γιο κι από εκεί στα εγγόνια. Οι τελευταίοι διατηρούν σήμερα έναν εκθεσιακό χώρο με απολιθώματα ψαριών -από τη (δική τους) μεγαλύτερη ιδιωτική συλλογή στη Μέση Ανατολή- στην παλιά αγορά της Βύβλου, λίγα μέτρα μακριά από την πλατεία με τον παχύ ίσκιο που περίτεχνα «υφαίνουν» οι φορτωμένες με φούξια άνθη βουκαμβίλιες.
Το «Memory of Time» (όπως ονομάζεται ο εκθεσιακό χώρος), κάθε γωνιά του οποίου κρύβει κι έναν μικρό …θησαυρό, αποτελεί το δεύτερο σπίτι του γνωστού Λιβανέζου παλαιοντολόγου, ο οποίος απολαμβάνει να εξηγεί με κάθε λεπτομέρεια στους επισκέπτες τη μοναδικότητα των εκθεμάτων. «Εδώ έχουμε το μοναδικό απολίθωμα χταποδιού στον κόσμο αλλά και ένα πολύ σπάνιο εύρημα στο οποίο βλέπουμε ένα ψάρι που έχει φάει ένα μικρότερο. Αυτό αποτυπώνεται ξεκάθαρα στο απολίθωμα», λέει στο Πρακτορείο ο Πιερ Άμπι Σαάντ, εξηγώντας πως το να γνωρίζεις πού πρέπει να αναζητήσεις τα απολιθώματα και ποιοι σχηματισμοί είναι αυτοί που αξίζουν, είναι το «κλειδί» της όλης προσπάθειας.
Τα …«πέτρινα ψάρια» του Λιβάνου, μια πλούσια συλλογή των οποίων φιλοξενείται στο «Memory of Time», είναι μεταξύ των πλέον εντυπωσιακών απολιθωμάτων στον κόσμο, «μάρτυρες» μιας ιστορίας 100 εκατομμυρίων χρόνων… Τότε, η περιοχή όπου σήμερα εκτείνεται ο Λίβανος βρισκόταν 200 μέτρα κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας της Τηθύος (σ.σ. υπήρξε μεγάλη κεντρική θάλασσα, η οποία από την παλαιοζωική μέχρι και την τριτογενή περίοδο εκτεινόταν ανάμεσα στην Ευρασιατική ήπειρο και την Αφρικανική και σημερινά υπολείμματα της είναι η Μεσόγειος και η Ερυθρά).
Τα χρόνια πέρασαν, έγιναν …αιώνες και προτού ο Λίβανος γίνει χώρα -και δη ανεξάρτητη- οι ταξιδιώτες σε αυτή την προικισμένη από τη φύση γωνιά του πλανήτη, την είχαν κάνει διάσημη για τα απολιθώματά της με τις μορφές ψαριών και μαλακοστράκων, που σήμερα κοσμούν τις προθήκες μουσείων αλλά και ιδιωτικών συλλογών ανά τον πλανήτη. Μάλιστα, πολλά από τα ερωτήματα που σχετίζονται με την απολιθωματοποίηση αυτών των θαλάσσιων ζώων και την παρουσία τους σε βουνοκορφές, μακριά από τις σημερινές ακτές της περιοχής, παραμένουν αναπάντητα.
Εκτός από τη Hjoula, όπου ο Πιερ και τα αδέλφια του -και σε λίγο καιρό και τα παιδιά τους- αναπτύσσουν τη δράση τους, βρίσκονται άλλα δύο χωριά (Haquel και Ennamura), που έχουν κερδίσει διεθνή αναγνώριση χάρη στα πλούσια θαλάσσια απολιθώματα, που έχουν βρεθεί εκεί. Ψάρια, μαλακόστρακα, αστερίες -και όχι μόνο- συνθέτουν ένα μοναδικό μωσαϊκό απολιθωμάτων, υψηλής ποιότητας και αξίας, που συναγωνίζονται επί ίσοις όροις τα αντίστοιχα που έχουν βρεθεί σε περιοχές όπως το Monte Bolea στην Ιταλία, το Solnhofen στη Γερμανία και το Green-River στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής.
Η παλαιότερη δε γραπτή αναφορά στα απολιθώματα της περιοχής, όπως εξηγεί ο Πιερ Άμπι Σαάντ, χρονολογείται από τον 4ο αιώνα π.Χ., όταν ο Ευσέβιος της Καισαρείας, επίσκοπος Παλαιστίνης, έγραφε για κάποιες μυστήριες πέτρες που βρέθηκαν στις υψηλότερες κορυφογραμμές του Λιβάνου. Η πιο γνωστή, ωστόσο, αναφορά μιλάει για το πώς ένα απολίθωμα ψαριού από τη συγκεκριμένη περιοχή δόθηκε ως δώρο στον βασιλιά Λουδοβίκο σε μία από τις εκστρατείες του στη Μέση Ανατολή. Αργότερα, ακολούθησαν δεκάδες εκπαιδευτικές αποστολές (Γάλλων, Ιταλών, Γερμανών και Αμερικανών) προκειμένου να διεξαχθούν ανασκαφές και να τεκμηριωθούν επιστημονικά τα ευρήματα.
Ο Πιερ Άμπι Σαάντ και η οικογένειά του έχουν βρει εκατοντάδες σπάνια απολιθώματα ψαριών, που έχουν καταστήσει τον εκθεσιακό τους χώρο στην παλιά αγορά της αρχαίας Βύβλου πόλο έλξης των τουριστών της γραφικής αυτής πόλης. Όταν, όμως, τον ρωτάς αν έχει εκπληρώσει όλα τα όνειρά του γύρω από την ιδιαίτερη αυτή ενασχόληση, το βλέμμα του αρχίζει να πετά σπίθες και με αφοπλιστική ειλικρίνεια απαντά: «όνειρό μου είναι να βρω μια γοργόνα!».
