Με μια μεγάλη γιορτή, ολοκληρώθηκε την Κυριακή 1η Σεπτεμβρίου το 9ο Beyond Borders Διεθνές Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Καστελλορίζου. Το φεστιβάλ παρουσίασε 36 ελληνικές, διεθνείς και παγκόσμιες πρεμιέρες στις διαγωνιστικές του κατηγορίες, καθώς και 8 ακόμα πρεμιέρες στο Πανόραμα, προσελκύοντας εκλεκτούς καλεσμένους από τον χώρο του κινηματογράφου, πιστούς και νέους φίλους και επισκέπτες, εθελοντές, σπουδαστές και παιδιά του νησιού, αναδεικνύοντας τη συλλογική ανθρώπινη δύναμη. Η εβδομάδα του φεστιβάλ πλημμύρισε από εικόνες, συναρπαστικές ιστορίες και πτυχές της ανθρώπινης κατάστασης, φωτίζοντας τρυφερές και σκληρές όψεις της καθημερινότητας από όλο τον κόσμο. Σε ένα φεστιβάλ ντοκιμαντέρ όπως το Beyond Borders, διαφορετικοί, ακόμη και συγκρουόμενοι κόσμοι μπορούν να συνομιλήσουν και να συνυπάρξουν μέσω των ταινιών και των δημιουργών τους.
Στρατηγικός εταίρος του Beyond Borders είναι η ΔΕΗ, η κορυφαία εταιρεία ενέργειας στη Νοτιοανατολική Ευρώπη, που στηρίζει ενεργά τις τέχνες και τον πολιτισμό. Ως αναπόσπαστο κομμάτι της κοινωνικής και οικονομικής δομής της χώρας, η ΔΕΗ ενισχύει τον διάλογο με τον πολιτισμό και την τέχνη, υποστηρίζοντας πρωτοβουλίες που οδηγούν σε ένα καλύτερο μέλλον για όλους, όπου το πολιτισμικό στοιχείο κατέχει κεντρική θέση.
Στην τελετή λήξης προβλήθηκε η ταινία From Abdul to Leila της Leila Albayaty (Γερμανία-Βέλγιο-Σ. Αραβία, 2024). Μετά από ένα ατύχημα που την αφήνει με αμνησία, μια νεαρή Γαλλοϊρακινή, η Leila, επανενώνεται με την οικογένειά της στην νότια Γαλλία και προσπαθεί να κατανοήσει την ταυτότητά της. Αντιμετωπίζει τον πατέρα της, Abdul, και με το δικό του παρελθόν, και αποφασίζει να μάθει αραβικά για να τραγουδήσει τα ποιήματα που της έγραψε. Η γλώσσα και η μουσική ανοίγουν σταδιακά δρόμους προς τις καταπιεσμένες αναμνήσεις και την οδηγούν να ανακαλύψει την καταγωγή της και τον αραβικό κόσμο. Ένα μουσικό ταξίδι μεταξύ Δύσης και Ανατολής, σε ένα λυρικό ντοκιμαντέρ που συνδυάζει το προσωπικό με το πολιτικό, αναδεικνύοντας τη συμφιλίωση της σκηνοθέτριας με την Ιρακινή ταυτότητα και κληρονομιά της.
Μιλώντας στη διάρκεια της εκδήλωσης, ο δήμαρχος του νησιού, Νικόλαος Ασβέστης, και ο Αντιδήμαρχος Πολιτισμού του Δήμου Καστελλορίζου, Στράτος Αμύγδαλος, εξέφρασαν τη χαρά τους για τις δράσεις και τα γεγονότα που διαδραματίστηκαν, καθώς και την ανυπομονησία τους για την επόμενη 10η επετειακή διοργάνωση. Ο Lachlan Scully, αναπληρωτής πρέσβης της Αυστραλίας στην Ελλάδα, ευχαρίστησε τον δήμο και το φεστιβάλ για την ευκαιρία να μοιραστούν αυτό το «μικρό κομμάτι παραδείσου» και συνεχάρη τους δημιουργούς για τις εκπληκτικές επιλογές ταινιών που αγγίζουν θέματα όπως οι πόλεμοι, οι πανδημίες, η οικολογική κρίση και η ισότητα των φύλων. Η Αυστραλία ήταν η τιμώμενη χώρα φέτος, με 80 χιλιάδες Καστελλοριζιούς στην Αυστραλία να θεωρούν το νησί τους τόπο καταγωγής τους.
Ο Michel Noll, καλλιτεχνικός σύμβουλος και διευθυντής Διεθνούς Ανάπτυξης του φεστιβάλ, τόνισε τη σημασία της διατήρησης ενός ενθουσιώδους κοινού που αγαπάει τις ταινίες, ειδικά στις δύσκολες εποχές που διανύουμε. Υπογράμμισε την ανάγκη για φως και διέξοδο στο σκοτάδι που μας περιβάλλει, κάνοντας αναφορά στην κωδικοποίηση θεμάτων που συχνά παραβλέπονται από ντοκιμαντέρ. «Πειραματιζόμαστε, καινοτομούμε και προσπαθούμε να είμαστε καλύτεροι, όχι μεγαλύτεροι», είπε, μιλώντας για το δίκτυο που έχει δημιουργήσει το φεστιβάλ με κινηματογραφικές σχολές και σπουδαστές, για να ενισχύσει τη νέα γενιά των κινηματογραφιστών.
Η καλλιτεχνική διευθύντρια του φεστιβάλ, Ειρήνη Σαρίογλου, αναφέρθηκε στην ανάγκη για ελευθερία και ανθρώπινες αξίες, προβάλλοντας την ταινία I shall not hate, η οποία αφηγείται την ιστορία του Παλαιστίνιου γιατρού Ιζελντί Αμπιουλέις. Η ταινία αποτυπώνει τη συγκλονιστική του πορεία και το μήνυμα κατά του μίσους, καταδεικνύοντας τη συνεργασία του φεστιβάλ με το Πανεπιστήμιο του Τελ Αβίβ για τη στήριξη τέτοιων έργων. Η κα Σαρίογλου δήλωσε ότι το Beyond Borders είναι ανεξάρτητο φεστιβάλ που προάγει την ειρήνη και το διάλογο μέσω πράξεων, καταλήγοντας με την πεποίθηση ότι χωρίς όνειρα δεν υπάρχει ανθρωπότητα.
Η εκδήλωση ολοκληρώθηκε με παραδοσιακούς χορούς από τα παιδιά του νησιού και μια μουσική βραδιά γεμάτη ρεμπέτικο, που γέμισε τον αέρα με ήχους και μυρωδιές από τη Μικρά Ασία και την Αθήνα.
Τα Βραβεία του 9ου Beyond Borders
Στα δύο διαγωνιστικά τμήματα, Κυρίως και μicro, απονεμήθηκαν συνολικά 11 βραβεία, συνολικής αξίας 27.500 €:
Κυρίως Διαγωνιστικό Τμήμα
Στο Κυρίως Διαγωνιστικό Τμήμα, συμμετείχαν 18 ταινίες τεκμηρίωσης. Η Κριτική Επιτροπή, αποτελούμενη από διεθνείς προσωπικότητες του κινηματογράφου, αναγνώρισε το υψηλό επίπεδο των ταινιών και το νοηματικό τους βάθος. «Οι ταινίες αυτές αντανακλούν τις συγκρουσιακές αντιθέσεις του παρόντος», δήλωσαν και επισημάνθηκε η αξία του ντοκιμαντέρ ως μορφή τέχνης.
Το πρώτο βραβείο απονέμεται στην ταινία Koka του Aliaksandr Tsymbaliuk (Πολωνία, 2024), που αποτυπώνει με ευαισθησία τη σχέση πατέρα και γιου σε ένα απομακρυσμένο ψαροχώρι. Ο βραβευμένος σκηνοθέτης επισημαίνει τον αγώνα για επιβίωση σε ένα άγονο τοπίο, συνδυάζοντας την τέχνη με σημαντικά κοινωνικά ζητήματα.
Το βραβείο συνοδεύεται από το ποσό των 10.000 €, χορηγία του Ιδρύματος Michael Marks Charitable Trust.
Το δεύτερο βραβείο απονέμεται στην ταινία My Place Ozerna της Karina Będkowska και Kix των Dávid Mikulán και Bálint Révész, αναγνωρίζοντας την αξία και των δύο ταινιών.
Το βραβείο συνοδεύεται από 5.000 €, χορηγία του Ιδρύματος Michael Marks Charitable Trust.
Το τρίτο βραβείο απονέμεται στην ταινία I Shall Not Hate της Tal Barda (Καναδάς, 2024), που αναδεικνύει τις προσωπικές και κοινωνικές διαστάσεις της Ισραηλινοπαλαιστινιακής σύγκρουσης.
Το βραβείο συνοδεύεται από 3.000 €, χορηγία της ΕΡΤ.
Το Στεφάνι Μεγίστης, που απονέμεται κάθε χρόνο στις καλύτερες ταινίες του Κυρίως Διαγωνιστικού Τμήματος, είναι πιστή ρέπλικα αρχαίου αντικειμένου που βρέθηκε σε τάφο το 1913.
Στην ταινία «Λώξη» των Δημήτρη Ζάχου και Θανάση Καφετζή (Ελλάδα, 2024) απονέμεται το βραβείο καλύτερης ελληνικής ταινίας, που εξερευνά την ένταξη ατόμων με αναπηρία στο επαγγελματικό θέατρο.
Το βραβείο συνοδεύεται από 2.000 €, με συγχρηματοδότηση της ΕΡΤ και του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου.
Το Ειδικό Βραβείο Μεσογειακής Φιλίας απονέμεται στην ταινία «Searching for Rodakis» του Kerem Soyyilmaz (Τουρκία, 2023) για την προώθηση των κοινών αξιών και του ειρηνικού διαλόγου.
Το βραβείο συνοδεύεται από 500 €, χορηγία του ΕΚΟΜΕ.
Η ταινία αποσπά επίσης Ειδική Μνεία για την αφηγηματική της δύναμη, προσφέροντας ένα μήνυμα ελπίδας στην κοινότητα.
Το βραβείο απονέμεται στον Χρήστο Αδριανόπουλο για την ταινία «Στον ουρανό του τίποτα με ελάχιστα» (Ελλάδα, 2023).
Το βραβείο συνοδεύεται από 2.000 €, με τη χορηγία της Γενικής Γραμματείας Απόδημου Ελληνισμού.
Το βραβείο απονέμεται στο «The Pickers» της Elke Sasse (Γερμανία, 2024).
Το βραβείο συνοδεύεται από 1.000 €, χορηγία της ΕΡΤ.
Το βραβείο απονέμεται στην ταινία «Bangarang» του Giulio Mastromauro (Ιταλία, 2023) για την καλλιτεχνική της προσέγγιση.
Το βραβείο συνοδεύεται από 1.000 €, χορηγία της ΕΡΤ.
μicro Διαγωνιστικό Τμήμα
Στο μicro Διαγωνιστικό Τμήμα, η Κριτική Επιτροπή απονέμει:
Στην ταινία «Monument» του Maksim Avdeev (Γερμανία, 2024).
Το βραβείο συνοδεύεται από 1.250 €, με την υποστήριξη του Phoenix TV.
Στην ταινία «Sister of Mine» του Mariusz Rusinski (Πολωνία, 2023).
Το βραβείο συνοδεύεται από 1.000 €, με την υποστήριξη του Phoenix TV.
Στην ταινία «The Board» της Carmen Tortosa (Ισπανία, 2023).
Το βραβείο συνοδεύεται από 750 €, με την υποστήριξη του Phoenix TV.
Η Επιτροπή δίνει εύφημο μνεία στις ταινίες «El Kala» και «Crazy Love» για την κινηματογραφική τους αξία.
Οι βραβευμένες ταινίες του 9ου Beyond Borders θα προβληθούν το Μάρτιο στην Αθήνα.
Η Κριτική Επιτροπή του Pitching Lab, επικεφαλής η Claudia Schreiner, έχει επιλέξει το πρότζεκτ «Reminiscing Kanat» του Can Ture (Τουρκία) για την καινοτόμο προσέγγισή του.
Η Filmiki Productions προσφέρει έναν κύκλο καθοδήγησης για τη στήριξη των δημιουργών.
