Ανάλυση των ελληνικών αξιώσεων για την ΑΟΖ και η σημασία του θαλάσσιου χωροταξικού σχεδιασμού στην περιοχή. Γράφει ο Πέτρος Λιάκουρας*
Την 16η Απριλίου, οι χάρτες που αφορούν τον Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό δημοσιεύθηκαν σύμφωνα με το αίτημα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Αυτή η πρωτοβουλία είχε αρχίσει το 2011 με την τότε Επίτροπο Μαρία Δαμανάκη, η οποία ζήτησε να προσδιοριστούν τα όρια της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ) των κρατών-μελών της Μεσογείου, προκειμένου να διευκρινιστούν οι δικαιούχοι των αλιευτικών περιοχών σύμφωνα με την κοινή πολιτική αλιείας της ΕΕ. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ζητά να καθοριστούν οι θαλάσσιες περιοχές για διάφορες ανθρώπινες δραστηριότητες, συμπεριλαμβανομένων του τουρισμού και της αλιείας.
Σήμερα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στοχεύει να ορίσει τις θαλάσσιες περιοχές για ανθρώπινες δραστηριότητες, όπως ο τουρισμός, οι θαλάσσιες δραστηριότητες, οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και η προστασία του περιβάλλοντος. Αυτή η διαδικασία υπογραμμίζει τη σημασία του χωροταξικού σχεδιασμού για τις θαλάσσιες περιοχές από την πλευρά της ΕΕ. Είναι σαφές ότι για τις δραστηριότητες του χωροταξικού σχεδιασμού απαιτούνται αποκλειστικές αρμοδιότητες και δικαιοδοσίες του παράκτιου κράτους, στην προκειμένη περίπτωση της Ελλάδας.
Μέχρι το 2013, η απόκτηση ΑΟΖ δεν είχε ενταχθεί στις ελληνοτουρκικές διερευνητικές επαφές, με τις διαδικασίες να είναι ασαφείς. Η μόνη θεσμική παρέμβαση ήταν ο νόμος Μανιάτη 4001/2011, ο οποίος καθόρισε τα απώτατα όρια των ελληνικών διεκδικήσεων σε υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ. Η Ελλάδα έκανε το πρώτο βήμα για την οριοθέτηση της ΑΟΖ με τη συμφωνία της με την Αίγυπτο το 2020, ενώ η συμφωνία με την Ιταλία το 2025 ακολούθησε.
Ο χάρτης του Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού δεν αποτελεί τεκμηρίωση οριοθέτησης ΑΟΖ, καθώς η οριοθέτηση απαιτεί συμφωνία μεταξύ των παράκτιων κρατών. Επίσης, είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι οι αξιώσεις της Ελλάδας αποτυπώνονται στο χάρτη και κατατίθενται στην ΕΕ, προσδιορίζοντας τις ελληνικές διεκδικήσεις από τις ανατολικές ακτές των νησιών του Ανατολικού Αιγαίου μέχρι τη μέση γραμμή με τις ακτές της Ανατολίας.
Η Τουρκία θεωρεί τις ελληνικές αξιώσεις ως μονομερή ενέργεια, ωστόσο μέχρι στιγμής δεν έχει προβεί σε σημαντικές αντιδράσεις. Η δημοσιοποίηση του χάρτη παρέχει μια ευκαιρία για την επανέναρξη του διαλόγου, υπογραμμίζοντας ότι η επίλυση των διενέξεων απαιτεί πολιτική βούληση και τη χρήση ειρηνικών μέσων. Ο χάρτης δεν είναι το τέλος της διαδικασίας, αλλά η αρχή ενός συνεχούς διαλόγου μεταξύ των δύο κρατών.
*Ο Πέτρος Λιάκουρας είναι Καθηγητής Διεθνούς Δικαίου στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς
Πηγή περιεχομένου: in.gr
