Ένας Έλληνας επιστήμονας της διασποράς, ο Ευάγγελος Πουρνάρας, μεταδιδακτορικός ερευνητής πληροφορικής στον τομέα Υπολογιστικής Κοινωνικής Επιστήμης του Ελβετικού Ομοσπονδιακού Ινστιτούτου Τεχνολογίας (ΕΤΗ) της Ζυρίχης και από τον Οκτώβριο αναπληρωτής καθηγητής στο βρετανικό Πανεπιστήμιο του Λιντς, διακρίθηκε σε ένα νέο διεθνή διαγωνισμό με αντικείμενο το πώς μπορεί να βελτιωθεί ψηφιακά η δημοκρατία.
Κατέκτησε ένα από τα δύο ατομικά βραβεία «Augmented Democracy Prize», που συνοδεύονται από το ποσό των 1.000 ευρώ (δόθηκαν επίσης δύο ομαδικά βραβεία των 4.000 ευρώ).
Ο διαγωνισμός είναι προσωπική ιδέα του 40χρονου χιλιανής καταγωγής επιστήμονα Cesar Hidalgo, αναπληρωτή καθηγητή και διευθυντή της ομάδας Συλλογικής Μάθησης του Εργαστηρίου Μέσων Επικοινωνίας (Media Lab) του Πανεπιστημίου ΜΙΤ των ΗΠΑ, ειδικού στην πολυπλοκότητα των οικονομικών και άλλων συστημάτων, ο οποίος από το 2018 έχει θέσει ως στόχο να δημιουργηθεί ένα σύστημα «Επαυξημένης Δημοκρατίας».
Στο πλαίσιο αυτό, κάλεσε κάθε ενδιαφερόμενο να συμβάλει με τις προτάσεις του στο σχετικό διαγωνισμό. Η κεντρική ιδέα είναι να έχει κάθε πολίτης τον ψηφιακό του «δίδυμο» ή «άβαταρ» με τεχνητή νοημοσύνη, ο οποίος θα επεκτείνει την ικανότητα των ανθρώπων να συμμετέχουν άμεσα -με την ψηφιακή αναπαράσταση τους και όχι με το φυσικό σώμα τους- σε όσο γίνεται περισσότερες δημοκρατικές αποφάσεις.
Με άλλα λόγια, χάρη στην τεχνολογία της έξυπνης/εικονικής/επαυξημένης πραγματικότητας, να επεκταθεί ο «χώρος» της δημοκρατίας. Στο πλαίσιο αυτό, θα μπορούσαν να γίνουν διάφορα πειράματα και να δημιουργηθούν ανεπίσημα συστήματα «επαυξημένης δημοκρατίας», ώστε να διαφανούν στην πράξη πλέον οι δυνατότητες αλλά και τα όρια μιας τέτοιας τεχνολογίας.
Ο Ε. Πουρνάρας διακρίθηκε χάρη στην εργασία που υπέβαλε στο διαγωνισμό («Proof of Witness Presence: Blockchain consensus for Augmented Democracy in Smart Cities»), με την οποία προτείνει την αξιοποίηση της τεχνολογίας blockchain σε μια «έξυπνη» πόλη, ώστε να διασφαλίζεται ότι οι διαδικασίες «επαυξημένης» δημοκρατίας θα είναι αξιόπιστες και υπεύθυνες.
Ψηφιακή αναβίωση της αρχαίας Αθηναϊκής αγοράς
«Η ψηφιακή επαυξημένη δημοκρατία», δήλωσε στο Αθηναϊκό και Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο κ. Πουρνάρας, «είναι μια διαφορετική συμμετοχική διαδικασία λήψης συλλογικών αποφάσεων και ευθύνης μέσω διαβουλεύσεων σε ένα δημόσιο χώρο επαυξημένης πραγματικότητας. Στην ουσία, η όλη ιδέα είναι μια ψηφιακή αναβίωση της αρχαίας αθηναϊκής αγοράς, μια νέα δημόσια σφαίρα πολιτών και κοινοτήτων όπου οι συλλογικές αποφάσεις λαμβάνονται στο φυσικό χώρο τον οποίο αφορούν».
Σε ένα τέτοιο σενάριο ο κάθε πολίτης γίνεται μάρτυρας των δρώμενων με την παρουσία του στο δημόσιο αστικό περιβάλλον (witness presence), με σκοπό οι αποφάσεις να μετατραπούν σε ενεργές παρεμβάσεις ευθύνης και συμμετοχής.
«Η ανάγκη ενός τέτοιου φιλόδοξου εγχειρήματος είναι επιτακτική», τονίζει ο Έλληνας ερευνητής, «καθώς τα εκλογικά προγράμματα των πολιτικών κομμάτων με ορίζοντα τετραετίας δεν μπορούν να βρουν εύκολα εφαρμογή ή να έχουν αντίκτυπο σε δυναμικά αστικά περιβάλλοντα. Οι πολίτες συχνά νιώθουν ανίσχυροι να παρέμβουν ή να επηρεάσουν τηνδημόσια σφαίρα και, πέρα από τις εκλογές, δεν υπάρχει κάποιο κανάλι επικοινωνίας με τα κέντρα αποφάσεων, ώστε να ακουστεί η φωνή τους».
Συγχρόνως, επισημαίνει ότι τα ψηφιακά μέσα όπως οι κοινωνικές πλατφόρμες που βασίζονται σε προσωπικά ευαίσθητα δεδομένα πολιτών, «χρησιμοποιούν συχνά αδιαφανείς αλγόριθμους για προσωποποιημένο περιεχόμενο, που χειραγωγεί τους πολίτες και τους απομονώνει πληροφοριακά. Οι υπάρχουσες δημοκρατικές διαδικασίες είναι ευάλωτες σε τέτοιες πλατφόρμες, όπως καταδεικνύει η άνοδος του λαϊκισμού, του εξτρεμισμού και της χειραγώγησης των εκλογικών αποτελεσμάτων ως αποτέλεσμα της έκθεσης των πολιτών σε αυτές».
