Ο Σεπτέμβριος ξεκινά παραδοσιακά με τις βασικές εξαγγελίες του πρωθυπουργού από το βήμα της ΔΕΘ για την οικονομική πολιτική του επόμενου έτους. Το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης έχει ήδη προετοιμάσει τον νέο προϋπολογισμό, ώστε να είναι έτοιμες οι λεπτομέρειες για το «καλάθι» της ΔΕΘ, το οποίο θα «γεμίσει» αναλόγως των δημοσιονομικών περιθωρίων και εντός των πλαισίων των κανόνων που διέπουν τη δημοσιονομική πολιτική. Η επιστροφή της χώρας μας, μετά από 5 χρόνια, στους στόχους του Συμφώνου Σταθερότητας για το 2024-2025 περιορίζει τη δυνατότητα νέων παροχών, καθώς, παρά την αύξηση των πρωτογενών δαπανών κατά 3%, υπάρχει δέσμευση για επίτευξη ρυθμού ανάπτυξης 2,6% και υψηλότερου πρωτογενούς πλεονάσματος κατά 2,1% του ΑΕΠ για τα επόμενα χρόνια, ώστε το δημόσιο χρέος να υποχωρήσει στο 143%.
Η κυβέρνηση έχει διαμηνύσει ότι οι φετινές εξαγγελίες του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στην 88η ΔΕΘ δεν θα επικεντρωθούν σε νέες παροχές, αλλά σε παρεμβάσεις που θα είναι ισορροπημένες με βάση τις δυνατότητες της οικονομίας και τις ανάγκες της κοινωνίας. Ο προϋπολογισμός για το νέο έτος περιλαμβάνει στοχευμένες ενισχύσεις, μείωση φορολογικών βαρών και ασφαλιστικών εισφορών, καθώς και εφάπαξ επιδόματα στους συνταξιούχους που δεν θα λάβουν αύξηση λόγω προσωπικής διαφοράς. Επιπλέον, θα καλυφθούν βασικές δαπάνες όπως εξοπλιστικά προγράμματα, νέες προσλήψεις και απονομή νέων συντάξεων, παράλληλα με μέτρα για την αντιμετώπιση των φαινομένων της κλιματικής αλλαγής.
Η διαμόρφωση του νέου προϋπολογισμού εξαρτάται και από τις θετικές εξελίξεις της εκτέλεσης του τρέχοντος προϋπολογισμού, χάρη στην αύξηση των εσόδων και του πρωτογενούς πλεονάσματος, γεγονός που αναμένεται να διευκολύνει τις αποφάσεις του πρωθυπουργού πριν τη ΔΕΘ. Σύμφωνα με τα στοιχεία της εκτέλεσης του κρατικού προϋπολογισμού, η υπεραπόδοση των φορολογικών εσόδων ανήλθε στο 6,3% με επιπλέον 2,2 δισ. ευρώ στο επτάμηνο Ιανουαρίου-Ιουλίου 2024, φτάνοντας τα 36,9 δισ. ευρώ, ενώ το πρωτογενές πλεόνασμα έφτασε τα 5,7 δισ. ευρώ, έναντι στόχου 1,7 δισ. ευρώ.
Ωστόσο, παρά τις γενικότερες βελτιώσεις στα δημοσιονομικά μεγέθη, το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών παραμένει υψηλό, αποτελώντας σημαντική πρόκληση. Τα στοιχεία έδειξαν ότι το πρώτο εξάμηνο του 2024 το έλλειμμα αυξήθηκε σε 6,5% του ΑΕΠ, φτάνοντας τα 8,82 δισ. ευρώ. Η διατήρηση του ελλείμματος στο λογαριασμό τρεχουσών συναλλαγών σε υψηλά επίπεδα απαιτεί μεταρρυθμίσεις και επενδύσεις για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας. Το έλλειμμα στο ισοζύγιο αγαθών κινήθηκε στο 15,3% του ΑΕΠ, ενώ εξαιρουμένων των καυσίμων και πλοίων, το έλλειμμα ήταν 12,2% με πλεόνασμα υπηρεσιών στο 10% του ΑΕΠ. Οι άμεσες ξένες επενδύσεις, σύμφωνα με την ΤτΕ, εμφανίζουν ελλειμματική καθαρή επενδυτική θέση για την Ελλάδα.
Τα μέτρα που θα ανακοινωθούν στη ΔΕΘ αναμένεται να ισορροπήσουν μεταξύ αύξησης των εισοδημάτων και μείωσης των φόρων. Στηρίξη αναμένεται για τους συνταξιούχους με νέα αύξηση 2,5%, κατάργηση του τέλους επιτηδεύματος, μείωση των ασφαλιστικών εισφορών κατά 0,5% το 2025, καθώς και αύξηση της έκπτωσης για εφάπαξ εξόφληση φόρων. Βελτιώσεις αναμένονται και στην επιδοματική πολιτική, προκειμένου να εξισωθούν οι τρίτεκνοι με τους πολύτεκνους, διευρύνοντας τους δικαιούχους σύμφωνα με ηλικιακά και εισοδηματικά κριτήρια για το πρόγραμμα «Σπίτι μου 2».
Η αναζήτηση του ιδανικού μείγματος δημοσιονομικών περιθωρίων και οικονομικών παροχών είναι μια δύσκολη διαδικασία, καθώς απαιτεί να ικανοποιεί τις ανάγκες όλων. Στην καθιερωμένη επιστολή του ΕΒΕΠ προς τον πρωθυπουργό ενόψει ΔΕΘ, πέρα από την ισορροπία μεταξύ δημοσιονομικών και παροχών, θα επισημανθούν βελτιωτικές προτάσεις στη φορολογία, προτεραιότητες για επενδύσεις σε δίκτυα διανομής και αποθήκευσης ενέργειας, ενίσχυση των εξαγωγών και αύξηση των επενδύσεων, καθώς και βελτιώσεις στον αναπτυξιακό νόμο.
