Το εντυπωσιακό Σαντιρβάν τζαμί, στην «καρδιά» του εμπορικού κέντρου της Δράμας, μεταμορφώθηκε σε μια σκηνή θεάτρου για τις ανάγκες της νέας έκθεσης που διοργάνωσε η εταιρεία υψηλής τεχνολογίας Raycap σε συνεργασία με το μουσείο Μπενάκη. Η έκθεση φέρει τον τίτλο: «Μύθοι και Ιστορίες στο έργο του Γκίκα» και φιλοξενεί σειρά έργων του μεγάλου Έλληνα εικαστικού Νίκου Χατζηκυριάκου – Γκίκα.
Η αποτύπωση του σκηνικού που σχεδίασε ο Γκίκας για το χορόδραμα της Περσεφόνης, που ανέβηκε στο Covent Garden του Λονδίνου το 1967, δεσπόζει στον εσωτερικό χώρο του Σαντιρβάν τζαμιού. Ο επισκέπτης έχει την αίσθηση ότι περπατά μέσα στον κάτω κόσμο που δημιούργησε ο Έλληνας εικαστικός για τις ανάγκες της συγκεκριμένης παράστασης. Στο Σαντιρβάν τζαμί παρουσιάζεται και η μοναδική σωζόμενη μακέτα από την παράσταση, η οποία υπάρχει στη συλλογή του μουσείου Μπενάκη. Ολόκληρος ο σχεδιασμός της έκθεσης είναι βασισμένος πάνω σε αυτή τη μακέτα.
Η έκθεση, που θα διαρκέσει μέχρι τις 10 Νοεμβρίου 2024, παρουσιάζει το έργο του Γκίκα με κεντρική θεματική την ελληνική μυθολογία. Περιλαμβάνονται πάνω από 70 έργα του μεγάλου Έλληνα εικαστικού, κυρίως σχέδια, χαρακτικά, ελαιογραφίες, γλυπτά, και μακέτες σχεδίων από σκηνικά και θεατρικά κοστούμια, όλα προερχόμενα από το μουσείο Μπενάκη.
Η έκθεση χωρίζεται σε τέσσερις ενότητες. Οι δυο πρώτες περιλαμβάνουν τους μυθικούς ήρωες, με κύριους τον Οδυσσέα και τον Ηρακλή, καθώς και το θέατρο και τη μυθολογία με έργα από το χορόδραμα της Περσεφόνης και από τον Προμηθέα Δεσμώτη, του οποίου η παράσταση δεν ανέβηκε ποτέ, αλλά ο Γκίκας είχε σχεδιάσει δέκα κοστούμια γι’ αυτήν.
Η τρίτη ενότητα περιλαμβάνει τους θεούς και τα στοιχειά της φύσης, με έργα κυρίως της δεκαετίας του 1970 και του 1980. Ο Γκίκας εδώ στρέφεται στη μυθολογία και αναπαριστά θεότητες, θεούς και διάφορα μυθολογικά όντα. Στην τελευταία ενότητα παρουσιάζονται οι μυθικοί εραστές, με έξι μετάλλια που δημιούργησε ο Γκίκας, χρησιμοποιώντας ως θέμα έξι ζευγάρια της μυθολογίας.
Αξίζει να αναφερθεί ότι στην έκθεση και στον κατάλογο που επιμελήθηκε η Ιωάννα Μωραΐτη, δημοσιεύονται πρωτότυπα κείμενα που έγραψε ο Γκίκας για τους μύθους, ενώ κυριαρχεί το ερωτικό στοιχείο, όπως αναφέρει χαρακτηριστικά ο ίδιος, «Του έρωτα και της αγάπης», δυο στοιχεία που εμφανίζονται σε όλα τα ζευγάρια της ελληνικής μυθολογίας.
Σαντιρβάν τζαμί: Ένας μοναδικός χώρος πολιτισμού
Το πετρόχτιστο κτίσμα στο κέντρο της Δράμας, που αποτελεί ένα παλίμψηστο της πρόσφατης ιστορίας της ακριτικής πόλης, ήταν οθωμανικό τέμενος, με τον μιναρέ που χρονολογείται στο δεύτερο μισό του 15ου αιώνα. Σύμφωνα με την κτητορική επιγραφή της εισόδου, ανακαινίστηκε το 1806 και παρέμεινε ως τέμενος μέχρι το 1922, αναφερόμενο ως Σαντιρβάν τζαμί.
Μετά τη Μικρασιατική καταστροφή, από το 1922 μέχρι το 1927, φιλοξένησε οικογένειες προσφύγων, ενώ από το 1927 έως το 1981 αποτέλεσε τον χώρο έκδοσης της ιστορικής τοπικής εφημερίδας «Θάρρος». Το 1983 κηρύχτηκε διατηρητέο μνημείο, αλλά καταστράφηκε με την κατάπτωση της στέγης.
Το 2012, αγοράστηκε από την εταιρεία Raycap, η οποία αποκατέστησε πλήρως το μνημείο και το μετέτρεψε σε χώρο πολιτισμού, ψηφιοποιώντας παράλληλα το αρχείο της εφημερίδας «Θάρρος», το οποίο είναι διαθέσιμο με ελεύθερη πρόσβαση στον ιστότοπο του αρχείου.
