Ε. Ε. Κάμμινγκς: Η αναγκαιότητα ενός ποιητή

Ε. Ε. Κάμμινγκς: Η αναγκαιότητα ενός ποιητή

Ανακαλύψτε τη μοναδική φωνή του ποιητή Ε. Ε. Κάμμινγκς και τη διαχρονική του επιρροή στην αμερικανική ποίηση. Το όνομα του Ε. Ε. Κάμμινγκς είναι για μένα συνυφασμένο με τα φοιτητικά μου χρόνια και την πρώτη μου σοβαρή γνωριμία με την αμερικανική ποίηση. Ήταν τον πρώτο μου χρόνο στο πανεπιστήμιο του Μπρίστολ, το 1976, όταν ένας Αμερικανός συμφοιτητής μου μου χάρισε τα Εκατό ποιήματα του Κάμμινγκς, μια σπάνια έκδοση, που έκτοτε έγινε ο σταθερός μου σύντροφος. Ένα εγκόλπιο που δεν θα εγκατέλειπα ποτέ, μια φωνή έμπνευσης και ενθάρρυνσης. Είχα ένα χρέος να ξεπληρώσω στον Κάμμινγκς και το ανέβαλα για καιρό, απορροφημένος από την ποίηση του Πάουντ, του Στίβενς και των Άγγλων ρομαντικών. Τώρα, ύστερα από τόσα χρόνια συνομιλίας μαζί του, ανακαλύπτω ξανά, με άλλον τρόπο αυτήν τη φορά, τη μεγάλη χάρη και δύναμη των στίχων του.

Ο Κάμμινγκς δεν συγκαταλέγεται στην πρώτη σειρά των μοντερνιστών, που μονοπωλείται συνήθως από τον Έλιοτ, τον Γέιτς και τον Πάουντ. Στον τόπο μας δεν είναι τόσο γνωστός και, με την εξαίρεση λίγων φανατικών, σπάνια διαβάζεται. Υπάρχουν, όμως, κάποιες ανεκτίμητες πλευρές του που θα ήθελα έστω κι εδώ να τονίσω. Πρώτα απ’ όλα το ότι βρίσκεται στην αιχμή του μοντερνιστικού πειραματισμού. Ο Πάουντ, στο επίκεντρο του κινήματος, είναι εκείνος που αφοσιώθηκε στο να αποδώσει στις λέξεις καινούργιο νόημα και βάρος, αντιμαχόμενος τη στείρα και εξουθενωμένη στιχουργική παράδοση της εποχής του. Ο Κάμμινγκς, από την πλευρά του, μολονότι δεν ήταν μέλος καμιάς ομάδας ή κινήματος, με την απολύτως ξεχωριστή του τυπογραφία και την αντισυμβατική του σύνταξη, γραμματική και στίξη, πρόσφερε ανεκτίμητες υπηρεσίες στην ποίηση.

Ο Κάμμινγκς δεν ήταν μόνο τολμηρός πειραματιστής αλλά και άφθαστος λυρικός και σατιρικός συγγραφέας. Σαν λυρικός, ύμνησε εκείνες τις εμπειρίες, τις αξίες και τις στάσεις που έχουν υμνήσει οι λυρικοί όλων των εποχών — περισσότερο όμως από κάθε τι την αγάπη: σεξουαλική, ρομαντική, ιδεώδη ή υπερβατική. Άλλοτε άσεμνος, άλλοτε συναισθηματικός, πότε συγκεκριμένος και πότε όχι, όμως πάντοτε συγκλονιστικός, ο Κάμμινγκς έχει, κατά τη γνώμη μου, γράψει μερικά από τα ωραιότερα και δραστικότερα ερωτικά ποιήματα του αιώνα μας.

Στη σατιρική του ποίηση, ο Κάμμινγκς είχε κύριο στόχο τον άνθρωπο en masse. Στα ποιήματα με θέμα τον στρατό, η σάτιρά του καυτηριάζει την απορρόφηση του ατόμου από τη μάζα, την ισοπέδωση και την ακύρωση των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών του. Την ίδια ισοπέδωση καταγγέλλει στα ποιήματά του που αφορούν στη σύγχρονη διαφήμιση και τη βιομηχανοποίηση. Στόχος της ειρωνείας του κι εδώ η μαζική αγορά και η μαζική κουλτούρα που μετατρέπουν τον άνθρωπο σε καθοδηγούμενο όχλο.

Η ποίηση του Κάμμινγκς δοξολογεί την αγάπη, τον αυθορμητισμό, την ατομικότητα. Μας τραβάει από το μανίκι για να μας αφυπνίσει: όχι, η ατομικότητα δεν σημαίνει αδιαφορία για τον άλλον. Έκσταση και άγχος, είναι και γίγνεσθαι· η αθανασία του δημιουργικού νου και η ακατανίκητη ορμή του ανθρώπινου πνεύματος που στοιχειώνουν το έργο του, τον καθιστούν ποιητή αναγκαίο, ικανό να αρδεύσει την αποστεγνωμένη, συρρικνωμένη ευαισθησία μας. Ο Κάμμινγκς μάς καθοδηγεί φιλικά στον δρόμο για την επίτευξη της ολοκληρωμένης και ολοκληρωτικά ανθρώπινης δυνατότητάς μας.

Loading