Εκπαίδευση, εκμάθηση ελληνικής γλώσσας, ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, πρόσβαση στην αγορά εργασίας σε συνεργασία με την τοπική κοινωνία αποτελούν τους κύριους άξονες για την ένταξη προσφύγων και μεταναστών, τόνισαν οι ομιλητές στην πρώτη ημέρα του διήμερου συνεδρίου «Η Κοινωνική Ένταξη των Δικαιούχων Διεθνούς Προστασίας στην Ελλάδα: Επιτεύγματα, Προκλήσεις και Προοπτικές», που διοργανώνει η αντιπροσωπεία της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες στην Ελλάδα και η Εθνική Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕΕΔΑ). Επίσης, οι ομιλητές επιχειρηματολόγησαν, ότι η ένταξη προσφύγων και μεταναστών είναι προς όφελος όλων, ενώ η περιθωριοποίησή τους θέτει σε κίνδυνο τη συνοχή των κοινωνιών.
«Από όταν ξεκίνησε το μεταναστευτικό και το προσφυγικό η ελληνική Πολιτεία δεν έχει ανταποκριθεί ενταξιακά», ανέφερε ο ο γενικός γραμματέας Ασύλου, Υποδοχής και Μετανάστευσης του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη, Πάτροκλος Γεωργιάδης. Δεσμεύτηκε για ένα ολοκληρωμένο σχέδιο, αξιοποιώντας και επεξαργαζόμενος περαιτέρω το Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο, το οποίο κατατέθηκε από την προηγούμενη κυβέρνηση λίγο πριν τις εκλογές.
«Καμία ένταξη δεν μπορεί να γίνει χωρίς τη συνεργασία της τοπικής αυτοδιοίκησης», σημείωσε ο κ. Γεωργιάδης. Πρόσθεσε πως μέχρι τώρα λειτουργούν “μικροί ενταξιακοί πυρήνες”, έστω και χωρίς μια κεντρική κατεύθυνση, κυρίως από πρωτοβουλίες της αυτοδιοίκησης και της κοινωνίας των πολιτών, κυρίως στα θέματα εκμάθησης της γλώσσας και επαγγελματικού προσανατολισμού.
«Για την επιτυχή εφαρμογή της ενσωμάτωσης, της οποίας προαπαιτούμενο είναι η στέγαση και η αξιοπρεπής διαβίωση των ανθρώπων, πρέπει να αποδεχθούμε κάποιες παραδοχές», επισήμανε ο κ. Γεωργιάδης. Το φαινόμενο της μετακίνησης ανθρώπων θα συνεχίσει να υφίσταται για δυο λόγους: την τάση του ανθρώπου να επιδιώκει μια καλύτερη ζωή και τη συνέχιση των προκλήσεων μέσα στο παγκόσμιο χωριό μας, οι οποίες θα αυξάνονται και εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής, εξήγησε. Τα κράτη, η κοινωνία και οι πολίτες θα πρέπει λοιπόν να είναι προετοιμασμένοι, ώστε να μην προκαλείται έκπληξη κάθε φορά που ερχονται ροές προς πιο ανεπτυγμένες χώρες, αλλιώς «θα κυνηγάμε την ουρά μας και τα πράγματα θα δυσκολεύουν», δήλωσε χαρακτηριστικά. Η ενταξιακή διαδικασία και διαχείριση απαιτεί ένα «νέο κοινωνικό συμβόλαιο, να συμφωνήσουμε όλοι να ασκήσουμε πολιτική με συνέπεια και συνέχεια», υπογράμμισε.
Μέχρι σήμερα συνολικά έχουν εκδοθεί 650.000 ενεργές άδειες μεταναστών, οι οποίοι διαμένουν νόμιμα στην Ελλάδα και έχουν ενισχύσει τη χώρα σε όλα τα επίπεδα, είπε ο κ. Γεωργιάδης. Αναγνώρισε δε, πως υπάρχουν μεγάλες καθυστερήσεις στις ανανεώσεις αδειών, αρκετοί άνθρωποι μένουν μετέωροι και πολλές φορές τα ραντεβού κλείνονται μετά τη λήξη της εγκεκριμένης άδειας. Με την πρόσληψη 120 συμβασιούχων στην αποκεντρωμένη διοίκηση και τη δημιουργία ενός ολοκληρωμένου συτήματος ηλεκτρονικής διαχείρισης, η κυβέρνηση προσβλέπει στην επιτάχυνση των διαδικασιών.
Το επιτυχημένο παράδειγμα των Τρικάλων
«Στα πέντε χρόνια που πέρασαν, το πιο δύσκολο και όμορφο ζήτημα να διαχειριστούμε ήταν το προσφυγικό», ανέφερε ο δήμαρχος Τρικκαίων και πρόεδρος της ΚΕΔΕ, Δημήτρης Παπαστεργίου.
Το Φεβρουάριο του 2016, δέκα πούλμαν με πρόσφυγες βρέθηκαν έξω από την Καλαμπάκα και ομόφωνα το δημοτικό συνβούλιο αποφάσισε να φιλοξενηθούν οι άνθρωποι. «Δεν υπήρξε το παραμικρό πρόβλημα, αντίθετα, η συμβίωση μας έκανε καλύτερους ανθρώπους», υπογράμμισε ο κ. Παπαστεργίου. Το πιο σημαντικό για την επιτυχή ενσωμάτωση είναι η κατανομή προσφύγων σε όλα τα μέρη της χώρας, εξήγησε ο κ. Παπαστεργίου. «Δεν είναι μόνο θέμα αλληλεγγύης για τους πρόσφυγες, αλλά θέμα αλληλεγγύης των κατοίκων των νησιών», πρόσθεσε.
Αναφερόμενος στο πετυχημένο παράδειγμα ενσωμάτωσης και συμβίωσης στην πόλη των Τρικάλων, εξήγησε πως χρειάζονται όχι μόνο δράσεις που στοχεύουν στους πρόσφυγες, αλλά οπωσδήποτε επικοινωνία και με συμμετοχή της τοπικής κοινωνίας.
Πολλοί πρόσφυγες θεωρούσαν πως η παραμονή τους στην Ελλάδα θα είναι προσωρινή, για αυτό δεν προσπαθούσαν και οι ίδιοι να ενταχθούν, θυμάται ο κ. Παπαστεργίου. Σιγά σιγά, βλέποντας ότι θα μείνουν στη χώρα μας, άρχισαν να μαθαίνουν ελληνικά και να ενδιαφέρονται περισσότερο για την ένταξή τους.
«Η γειτνίαση αναιρεί τους μύθους και το στίγμα εξαλείφεται»
«Οι άνθρωποι είναι εδώ, ζουν μαζί μας, τα παιδιά πρέπει να πάνε σχολείο, οι άνθρωποι να πηγαίνουν στο γιατρό, να δουλεύουν. Πολλά δεν έχουν αντιμετωπιστεί με σωστό τρόπο, κανένα σύστημα δεν μπορεί να λειτουργήσει αν αλλάζει συνέχεια», επισήμανε η Μαρία Γαβουνέλη, πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου.
«Οι πολλές πηγές εξαίρεσης και αποκλεισμών θα δημιουργήσουν πόλους, οι οποίοι θα προκαλέσουν τριβές στην τοπική κοινωνία. Να μη δημιουργηθούν φυσικές φυλακές, αλλά να μοιραστούν οι άνθρωποι στο σύνολο της επικράτειας», τόνισε η κυρία Γαβουνέλη, εκτιμώντας ότι «η γειτνίαση αναιρεί τους μύθους και το στίγμα εξαλείφεται».
Τέλος, υπογράμμισε πως η ευαλωτότητα πρέπει να είναι προσωρινή. Οι άνθρωποι δικαιούνται να αναλάβουν τις ζωές τους, «η πατερναλιστική αντίληψη να τους πούμε τι να κάνουν είναι λάθος».
Για την επιτυχή ενσωμάτωση η πρόσβαση στην εκπαίδευση, την υγεία, την απασχόληση είναι προαπαιτούμενα, σε συνδυασμό με την εκμάθηση των ελληνικών, τόνισε από την πλευρά του ο αντιπρόσωπος της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ στης Ελλάδα, Φιλίπ Λεκλέρκ.
Στο σημείο αυτό, ζήτησε να αρθούν τα εμπόδια εκμάθησης ελληνικών, γιατί ενώ υπάρχουν προγράμματα, λίγοι έχουν πρόσβαση σε αυτά.
«Η ενσωμάτωση πρέπει να αντιμετωπιστεί ως ευκαιρία. Το κόστος της μη ενσωμάτωσης θα είναι πολύ μεγαλύτερο. Ο αποκλεισμός και η περιθωριοποίση θα θέσει σε κίνδυνο τη συνοχή των κοινωνιών μας», ανέφερε η Αντωνία Ψύρρα από τη γενική διεύθυνση Μετανάστευσης και Εσωτερικών Υποθέσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Πολύ σημαντική είναι η καταπολέμιση του λαϊκισμού και της αρνητικής ρητορικής για τη διασφάλιση της ενσωμάτωσης, υποστήριξε, τέλος, ο Κάρλος Όλιβερ από το Διεθνή Οργανισμό Μετανάστευσης. Η ενσωμάτωση αποτελεί μια αμφίδρομη διαδιακασία, η οποία προϋποθέτει ανοιχτό πνεύμα, αποδοχή της διαφορετικότητας και πρόσβαση όλων στις κοινές κοινωνικές υπηρεσίες. Έτσι θα εδραιωθούν οι πρόσφυγες και οι μετανάστες ως ενεργά μέλη της κοινωνίας και θα γίνουν αυτάρκεις, που είναι και το ζητούμενο κάθε ανθρώπου, επισήμανε ο κ. Όλιβερ.
