Ερευνητές στην Ολλανδία δημιούργησαν μια φορητή ηλεκτρονική «μύτη», που για πρώτη φορά είναι σε θέση να ανιχνεύσει -μέσω της αναπνοής του ασθενούς- την παρουσία του «οισοφάγου Μπάρετ», μιας πρόδρομης πάθησης για τον καρκίνο του οισοφάγου. Η νέα φθηνή και μη επεμβατική τεχνική διάρκειας μόλις πέντε λεπτών μπορεί μελλοντικά να αποτελέσει ένα αξιόπιστο διαγνωστικό τεστ για τη νόσο.
Τα νέα περιστατικά καρκίνου του οισοφάγου έχουν εξαπλασιαστεί κατά τις τελευταίες δεκαετίες και δυστυχώς στις περισσότερες περιπτώσεις η διάγνωση γίνεται με καθυστέρηση, όταν πια ο καρκίνος είναι προχωρημένος και δύσκολα αντιμετωπίσιμος. Ο «οισοφάγος Μπάρετ», στον οποίο τα υγιή κύτταρα του οισοφάγου υφίστανται προκαρκινικές αλλοιώσεις, αποτελεί μια από τις συχνότερες πρόδρομες παθήσεις για καρκίνο σε αυτή την περιοχή του σώματος, αυξάνοντας τον κίνδυνο οισοφαγικού αδενοκαρκινώματος κατά τουλάχιστον 11 φορές σε σχέση με το γενικό πληθυσμό.
Ο «οισοφάγος Μπάρετ», ο οποίος συχνά δεν έχει συμπτώματα και είναι πιο συχνός σε άτομα με γαστρο-οισοφαγική παλινδρόμηση, κυρίως υπέρβαρους άνδρες άνω των 50 ετών, μπορεί να διαγνωστεί μέσω ενός μακριού και εύκαμπτου ενδοσκοπίου με κάμερα. Όμως η επεμβατική διαδικασία είναι δαπανηρή και δυσάρεστη για τους ασθενείς, γι’ αυτό δεν είναι κατάλληλη για ευρεία χρήση στον πληθυσμό.
Έτσι, οι επιστήμονες αναζητούν εναλλακτικές μεθόδους, οι οποίες περιλαμβάνουν την ανάλυση των οργανικών πτητικών ουσιών, οι οποίες παράγονται από τις διαδικασίες μεταβολισμού του οργανισμού. Με τον τρόπο αυτό, η φλεγμονή και η ανώμαλη κυτταρική δραστηριότητα είναι δυνατό να ανιχνευθούν στην αναπνοή του ανθρώπου.
Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον καθηγητή Πέτερ Σιρσέμα του Τμήματος Γαστρεντερολογίας και Ηπατολογίας του Ιατρικού Κέντρου του Πανεπιστημίου Ράντμπουντ του Ναϊμέχεν, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο γαστρεντερολογικό περιοδικό “Gut”, έκαναν κλινική δοκιμή της νέας τεχνικής σε 402 ανθρώπους, από τους οποίους 129 είχαν «οισοφάγο Μπάρετ», 141 γαστρο-οισοφαγική παλινδρόμηση και 132 ήσαν υγιείς.
Οι συμμετέχοντες ανέπνευσαν επί πέντε λεπτά στην ηλεκτρονική «μύτη», η οποία -με τη βοήθεια τεχνητής νοημοσύνης- αποδείχθηκε ικανή να «πιάσει» τις περιπτώσεις του «οισοφάγου Μπάρετ» σε ποσοστό 91%. Οι επιστήμονες τόνισαν ότι «όπως δείχνουν τα ευρήματα της μελέτης, οι ασθενείς με οισοφάγο Μπάρετ έχουν στην αναπνοή τους διαφορετικό αποτύπωμα οργανικών πτητικών ουσιών από εκείνους χωρίς αυτή την πάθηση».
Μολονότι δεν είναι ακόμη ξεκάθαρο με ποιο τρόπο οι οργανικές πτητικές ουσίες αντανακλούν τις αρχόμενες καρκινικές κυτταρικές αλλοιώσεις στον οισοφάγο, το νέο τεστ έχει ακρίβεια ανάλογη με τις εξετάσεις για τη διάγνωση των καρκίνων του μαστού και του εντέρου. Θα χρειαστεί πάντως επιβεβαίωση των ευρημάτων από μια ήδη σχεδιαζόμενη πολύ μεγαλύτερη μελέτη σε 1.000 άτομα, σύμφωνα με τους ερευνητές, οι οποίοι δήλωσαν αισιόδοξοι ότι η ηλεκτρονική «μύτη» είναι πολλά υποσχόμενη για να αξιοποιηθεί από τους γιατρούς σε δύο έως τρία χρόνια.
Παύλος Δρακόπουλος
