του Philip Stephens (*)
Η Αμερική έχει έναν νέο πρόεδρο και η Δύση χρειάζεται μια άλλη πολιτική απέναντι στην Κίνα. Η σχέση μεταξύ Ουάσινγκτον και Πεκίνου θα διαμορφώσει το γεωπολιτικό τοπίο των επόμενων δεκαετιών. Η κυβέρνηση του Τζο Μπάιντεν έχει μια ευκαιρία να ορίσει τις παραμέτρους.
Το ζήτημα που τίθεται συχνότερα σε σχέση με τις προσεγγίσεις της Δύσης απέναντι στην Κίνα είναι αν απευθύνονται σε έναν οικονομικό εταίρο ή σε μια ανταγωνιστική δύναμη. Ως τώρα, το Πεκίνο είναι ο νικητής. Η καταστολή στο Χονγκ Κονγκ, η φυλάκιση των Ουιγούρων στη Σιντζιάνγκ, οι στρατιωτικές απειλές κατά της Ταϊβάν, οι μεθοριακές συγκρούσεις με την Ινδία και οι οικονομικές κυρώσεις κατά της Αυστραλίας ευνοούν τα «γεράκια» στην Αμερική. Μια πιο σκληρή στάση όμως απέναντι στην Κίνα δεν ισοδυναμεί κατ’ ανάγκη με μια καλή στρατηγική.
Το πιο χρήσιμο σημείο αφετηρίας είναι η συνέπεια. Αυτό που χρειάζεται είναι μια σειρά πολιτικών – οικονομία, ασφάλεια, διπλωματία – που να δείχνουν στην ίδια κατεύθυνση. Ο Ντόναλντ Τραμπ επαιρόταν ότι ακολούθησε μια σκληρή γραμμή απέναντι στην Κίνα. Στην πραγματικότητα, το μόνο που τον ενδιέφερε ήταν η επανεκλογή του.
Για να δανειστούμε μια φράση που παραπέμπει στο καθεστώς της Ταϊβάν, η νέα κυβέρνηση πρέπει να ακολουθήσει μια πολιτική της μιας Κίνας – μια στρατηγική δηλαδή που να ενώνει τα μυριάδες νήματα της σχέσης με την Κίνα και τους γείτονές της για την εξυπηρέτηση ενός ενιαίου σκοπού.
Οι προσπάθειες της Κίνας να ελέγξει τη Θάλασσα της Νότιας Κίνας δεν μπορεί να διαχωριστούν από την επιδίωξή της να ηγηθεί των ψηφιακών επικοινωνιών 5G και της τεχνητής νοημοσύνης ούτε από την ευρωπαϊκή της στρατηγική με την «Πρωτοβουλία Μια Ζώνη Ενας Δρόμος». Οι έλεγχοι των κινεζικών εταιρειών που λειτουργούν στο εξωτερικό δεν μπορεί να εξαρτώνται από τις πωλήσεις σόγιας. Και ο αναπόφευκτος ανταγωνισμός πρέπει να αφήνει θέση στη συνεργασία για θέματα όπως η κλιματική αλλαγή ή η πανδημία.
Η επιλογή του Κουρτ Κάμπελ ως «τσάρου» του Λευκού Οίκου για την Ασία δείχνει ότι ο αμερικανός πρόεδρος θέλει να εγκαταλείψει την προσέγγιση της καραμπίνας. Ο Κάμπελ δεν θα βρει κάποια μαγική συνταγή – θα υπάρχουν πάντα εντάσεις ανάμεσα στον στρατηγικό ανταγωνισμό και την οικονομική αλληλεξάρτηση. Η εμπειρία του όμως και η σοβαρότητά του θα μειώσουν τον κίνδυνο κακών υπολογισμών που μερικές φορές καταλήγουν σε πολέμους.
Η μονομερής πολιτική του Τραμπ έδωσε ελευθερία κινήσεων στους συμμάχους της Ευρώπης και της Αμερικής στην Ασία. Η ΕΕ χαρακτήρισε την Κίνα στρατηγικό ανταγωνιστή, αλλά απέφυγε οποιαδήποτε κίνηση θα μπορούσε να βλάψει τις ευρωπαϊκές εξαγωγές. Η νέα αμερικανική κυβέρνηση θα πιέσει τώρα τους Ευρωπαίους να υιοθετήσουν μια πιο σκληρή πολιτική.
Οι Ευρωπαίοι δεν έχουν πλέον την πολυτέλεια να θεωρούν τις φιλοδοξίες της Κίνας αμερικανικό πρόβλημα. Πρέπει να κάνουν τις επιλογές τους. Η στρατηγική της Κίνας απέναντι στη Δύση συνίσταται στο δόγμα «Διαίρει και βασίλευε». Η απάντηση της Δύσης πρέπει να είναι ενιαία.
(*) Ο Φίλιπ Στίβενς είναι αρθρογράφος των Financial Times
(Πηγή: Financial Times)
