Στο πρώτο εξάμηνο του 2023, κυριαρχούσε το ερώτημα πότε και πώς θα εξαπέλυε η Ουκρανία τη σημαντική της επίθεση για την απελευθέρωση των εδαφών που κατέχονται από τη Ρωσία. Το πιθανότερο σενάριο προέβλεπε την προέλαση μέσω των ρωσικών γραμμών προς τη Μαύρη Θάλασσα, με το μόνο άγνωστο παράγοντα να είναι ο χρόνος. Όταν λοιπόν ξεκίνησε η επίθεση, τον Ιούνιο του 2023, το στοιχείο του αιφνιδιασμού είχε εκλείψει, καθώς οι Ρώσοι ήταν καλά προετοιμασμένοι. Ο ουκρανικός στρατός δεν διέθετε ούτε τα μέσα ούτε την εκπαίδευση, την αεροπορική υποστήριξη ή τις διοικητικές δομές για να πετύχει τους στόχους του.
Τέλη του έτους, η Ρωσία αντεπίδρασε. Οι καθυστερήσεις του Κιέβου στην στρατολόγηση περισσότερων ανδρών και το μπλόκο των Ρεπουμπλικανών στη μεγάλη βοήθεια της Ουάσινγκτον προς το Κίεβο λειτούργησαν υπέρ της. Παρά τις σημαντικές απώλειες σε άνδρες και εξοπλισμό, η Ρωσία, κατευθυνόμενη σε έναν πόλεμο με προσανατολισμένη οικονομία και απερίγραπτο πεζικό, κατάφερε να απωθήσει τις εξαντλημένες δυνάμεις της Ουκρανίας, καταλαμβάνοντας γκρεμισμένες πόλεις και χωριά.
Επιπλέον, στόχοι έγιναν οι υποδομές και οι κατοικημένες περιοχές της Ουκρανίας. Αν και η Ουκρανία πέτυχε κάποιες νίκες απομακρύνοντας το ρωσικό ναυτικό από τη Μαύρη Θάλασσα, ο συνολικός απολογισμός δεν προσέφερε αισιοδοξία. Μια νέα επίθεση φαινόταν επικίνδυνη, ενώ οι συζητήσεις για διαπραγματεύσεις και κατάπαυση του πυρός αυξανόταν. Με τις δυνάμεις του να έχουν την πρωτοβουλία, ο Πούτιν δεν είχε λόγο να ενδιαφερθεί για συμφωνίες που δεν θα εκπλήρωναν τις σκοπούμενες επιδιώξεις.
Κόντρα σε κάθε πρόβλεψη, οι ουκρανικές δυνάμεις ξεκίνησαν νέα επίθεση στις 6 Αυγούστου, διεισδύοντας στην περιοχή του Κουρσκ. Η αρχική αντίδραση, ακόμη και από Ουκρανούς αναλυτές, ήταν πως επρόκειτο για βεβιασμένη ενέργεια, μία θυσία ανεκτίμητων στρατιωτών που θα μπορούσαν να ήταν πιο χρήσιμοι στο Ντονιέτσκ. Το σχέδιο φαινόταν ανεδαφικό, μια προσπάθεια του προέδρου Ζελένσκι και του διοικητή των ενόπλων δυνάμεων Ολεξάντρ Σίρσκι να εντυπωσιάσουν.
Ωστόσο, γρήγορα η κατάσταση άλλαξε. Αντί για μια τολμηρή επιδρομή περιορισμένων στρατευμάτων, επρόκειτο για οργανωμένη επιχείρηση με τη συμμετοχή πολλών ταξιαρχιών, οι οποίες κατέλαβαν εδάφη και αιχμαλώτισαν εχθρούς. Το Κίεβο είχε εξαγάγει διδάγματα από τις προηγούμενες επαφές. Οι επικοινωνίες του εχθρού υπονομεύτηκαν. Τα ουκρανικά αεροσκάφη κινητοποιήθηκαν. Σημεία ισχύος των Ρώσων παρακάμφθηκαν. Εμπειροπόλεμοι στρατιώτες εκλήθησαν να συμμετάσχουν και όχι νέοι. Το αποτέλεσμα ήταν μέσα σε μία εβδομάδα να καταληφθούν 1.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα ρωσικής γης, περισσότεροι από ό,τι είχαν καταληφθεί από τους Ρώσους σε οκτώ μήνες.
Με 200.000 πρόσφυγες, ο Πούτιν δεν μπορούσε να παραβλέψει τη σοβαρότητα της κατάστασης. Αν και αρχικά δυσκολευόταν να αποδεχθεί την εισβολή στη Ρωσία, χαρακτήρισε τα γεγονότα ως τρομοκρατία και πρόκληση. Ανέθεσε στον Αλεξέι Ντιούμιν, πρώην σωματοφύλακά του και έμπιστό του, την προετοιμασία της απάντησης σε συνεργασία με τις μυστικές υπηρεσίες.
Ο καθένας θα μπορούσε να θεωρήσει πως η Ρωσία δεν θα αντιμετώπιζε προβλήματα στην εκδίωξη των Ουκρανών. Παρ’ όλ’ αυτά, η αποστολή του στρατού συνίσταται στην κατάκτηση της γειτονικής χώρας και όχι στη χρήση βίας κατά εισβολέων. Αν και υπάρχουν ενδείξεις παγίδευσης ουκρανικών δυνάμεων, το Κίεβο διατηρεί την πρωτοβουλία και διευρύνει το υπόστρωμα. Θα χρειαστεί τώρα να καθορίσει πόσα εδάφη επιθυμεί να διατηρήσει και πόσους επιπλέον στρατιώτες θα δραστηριοποιήσει στην επιχείρηση.
Ο πρόεδρος Ζελένσκι δήλωσε πως η επιχείρηση αυτή θα προάγει την ειρηνική διαδικασία. Ο Πούτιν, εμφανώς ανήσυχος, σχεδιάζει μια σφοδρή αντίδραση, όπως είχε κάνει τον Σεπτέμβριο του 2022 μετά την πετυχημένη επίθεση της Ουκρανίας. Ωστόσο, τώρα η οικονομία του είναι επιφορτισμένη με έλλειψη προσωπικού, αναγκαζόμενος να επανεκτιμήσει τη δήλωση του ότι κάθε συμφωνία πρέπει να αποτυπώνει τη νέα εδαφική πραγματικότητα.
Τα κείμενα που φιλοξενούνται στη στήλη «Ιδέες και Απόψεις» του ΑΠΕ-ΜΠΕ δημοσιεύονται αυτούσια και απηχούν τις απόψεις των συγγραφέων και όχι του Πρακτορείου.
