Την πτώση του Τείχους του Βερολίνου πριν από 30 χρόνια, την 9η Νοεμβρίου 1989, που θεωρείται ως κεντρικό γεγονός στην παγκόσμια ιστορία, είχε δρομολογήσει λίγους μήνες νωρίτερα – κατά την άποψη ιστορικών και πολιτικών αναλυτών της εποχής – το “ιστορικό” πρώτο άνοιγμα των αυστροουγγρικών συνόρων.
Γιατί “πρωτοφανές και ιστορικό” έχει μείνει το τότε, από κοινού “κόψιμο” των συρματοπλεγμάτων στα σύνορα των δύο χωρών, στις 27 Ιουνίου του 1989, από τους τότε υπουργούς Εξωτερικών της Αυστρίας, Άλοϊς Μοκ και της Ουγγαρίας, Γκιούλα Χορν, ο οποίος διετέλεσε αργότερα, μετά τις κοσμογονικές αλλαγές, πρωθυπουργός της χώρας του.
Η ασπρόμαυρη φωτογραφία με τους υπουργούς των δύο χωρών να κόβουν τα συρματοπλέγματα, είχε κάνει τότε το γύρο του κόσμου και έως σήμερα θεωρείται συμβολική για το τέλος του “Σιδηρού Παραπετάσματος” και της διαίρεσης της Ευρώπης, με τον Γκιούλα Χορν να δηλώνει τότε: “Είμαστε μάρτυρες ενός ιστορικού γεγονότος, καθώς τερματίσαμε τον επί δεκαετίες χωρισμό των δύο λαών που εμπόδιζε τη φιλία τους”.
Της κοπής του συρματοπλέγματος είχε προηγηθεί, στις 2 Μαΐου της ίδιας χρονιάς, η απροσδόκητη ανακοίνωση της ουγγρικής κυβέρνησης, στη διάρκεια συνέντευξης Τύπου στον αυστροουγγρικό συνοριακό σταθμό Χεγκιεσαλόμ, ότι η Ουγγαρία αποφάσισε να διαλύσει τις περιττές, όπως θεώρησε, εγκαταστάσεις συνοριακών ελέγχων.
Η ανακοίνωση αυτή και το συμβολικό “κόψιμο” του συρματοπλέγματος από τους Άλοϊς Μοκ και Γκιούλα Χορν, σχεδόν δύο μήνες αργότερα, λειτούργησαν καταλυτικά για την ιστορική μαζική φυγή χιλιάδων Ανατολικογερμανών πολιτών από την Ουγγαρία προς την Αυστρία τον Σεπτέμβριο του 1989, που θεωρήθηκε η “αρχή του τέλους” της πρώην Ανατολικής Γερμανίας (Γερμανικής Λαοκρατικής Δημοκρατίας) και της πτώσης του Τείχους του Βερολίνου. Διότι το “πραγματικό” άνοιγμα των ουγγρικών συνόρων προς την Αυστρία συντελέστηκε τη νύκτα της 10ης προς την 11η Σεπτεμβρίου του 1989 και θεωρήθηκε διεθνώς ως “θαρραλέα απόφαση με ιστορικές επιπτώσεις” από την πλευρά της Βουδαπέστης, απέναντι στην οποία υπήρξε μία μετριοπαθής και διαλλακτική στάση της τότε σοβιετικής ηγεσίας υπό τον Μιχαήλ Γκορμπατσόφ.
Η πρώτη επιτυχημένη απόπειρα μαζικής φυγής στη Δύση, Ανατολικογερμανών πολιτών που βρίσκονταν στην Ουγγαρία για διακοπές, είχε γίνει ήδη στις 19 Αυγούστου 1989, όταν 600 από αυτούς είχαν εκμεταλλευτεί για τη διαφυγή τους στην Αυστρία, το προσωρινό άνοιγμα από την ουγγρική πλευρά, του συνοριακού σταθμού στο Σόπρον, για ελεύθερη διέλευση των συμμετεχόντων, σε ένα παραμεθόριο “πικ-νικ ειρήνης”.
Λίγες μόνον εβδομάδες μετά το πέρασμα αυτών των 600 Ανατολικογερμανών στην Αυστρία, και στη συνέχεια, στην τότε Δυτική Γερμανία, η Ουγγαρία άνοιξε διάπλατα τα σύνορά της, και μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα μετά τη νύκτα της 10ης Σεπτεμβρίου, συνολικά πενήντα χιλιάδες Ανατολικογερμανοί διέφυγαν χωρίς κανένα πρόβλημα στη Δύση.
Σήμερα εκτιμάται πως το γεγονός εκείνο υπήρξε η αφετηρία και λειτούργησε στη συνέχεια, ως “ουγγρικό ντόμινο” για την πτώση του Τείχους του Βερολίνου, για την αποκαθήλωση του “Σιδηρού Παραπετάσματος”, την κατάρρευση των κομμουνιστικών συστημάτων στην Ανατολική Ευρώπη και τελικά τη διάλυση του Συμφώνου της Βαρσοβίας.
Όμως, γεγονός είναι επίσης, ότι από το 2015 και μετά, στα νότια σύνορα της Ουγγαρίας βρίσκονται και πάλι συρματοπλέγματα, όχι για να αποτρέπουν τον ουγγρικό πληθυσμό από μία φυγή στη Δύση αυτή τη φορά, αλλά για να εμποδίζουν την είσοδο σε ουγγρικό έδαφος προσφύγων και μεταναστών – κάτι που ο Ούγγρος πρωθυπουργός Βίκτορ Όρμπαν, ο έντονα επικρινόμενος από την Ευρωπαϊκή Ένωση αλλά και το ίδιο το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα στο οποίο ανήκει, έχει καταστήσει ύψιστο στόχο της αμφιλεγόμενης πολιτικής του.
