του Jerome Fenoglio*
Πολλοί κίνδυνοι απειλούν τη Δύση. Στο πολιτικό πεδίο, έχουν όνομα: άκρα Δεξιά. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, υπάρχει κίνδυνος τον Νοέμβριο να επανεκλεγεί ο Ντόναλντ Τραμπ, ένας άνθρωπος που στερείται μέτρου και ειλικρίνειας, που απεχθάνεται το δίκαιο και τους θεσμούς, που κατασκευάζει αποδιοπομπαίους τράγους και που η βίαιη φρασεολογία του τον φέρνει κάθε μέρα και πιο κοντά στον ορισμό του φασισμού.
Στην Ευρώπη, πολλές είναι οι λίστες σε αυτές τις εκλογές που εμπνέονται από την ξενόφοβη και ρατσιστική ιδεολογία. Τα κόμματα της άκρας Δεξιάς, που αλλού κυβερνούν και αλλού βρίσκονται στην πόρτα της εξουσίας, διακρίνονται από μια επιφανειακή ενότητα και παραπλανητικά προγράμματα που δεν αφήνουν αμφιβολίας για τις συνέπειες τυχόν άλωσης των θεσμών: την υπονόμευση της Ένωσης και των αξιών της, την αποδυνάμωση κάθε κράτους-μέλους, τον πολλαπλασιασμό των συγκρούσεων.
Αναγνωρίζουμε την έκταση του κινδύνου; Όχι. Όπως αμφισβητείται η κλιματική καταστροφή, έτσι σχετικοποιείται και η απειλή της άκρας Δεξιάς. Ο ίδιος ο όρος αμφισβητείται, με τα κόμματα να προτείνουν ονομασίες που συγκαλύπτουν την ιστορία τους και τις εμμονές τους. Κανάλια και εφημερίδες προσπαθούν να εξαφανίσουν τα τελευταία εμπόδια που ανέκοπταν την κυκλοφορία ιδεών οι οποίες μέχρι πρόσφατα θεωρούνταν επονείδιστες. Και η κοινή γνώμη αρχίζει να εξοικειώνεται με την άποψη ότι όλα αυτά δεν είναι εν τέλει και τόσο σοβαρά.
Όποιες ονομασίες όμως κι αν χρησιμοποιηθούν, το βέβαιο είναι ότι η άκρα Δεξιά εξακολουθεί να ενισχύεται στη βάση της κατασκευής αποδιοπομπαίων τράγων, του στιγματισμού των ξένων και της απόρριψης ολοκλήρων κατηγοριών του πληθυσμού. Τα ίδια τα εθνικιστικά κόμματα που συμμετέχουν στις ευρωεκλογές έχουν συμβάλει στην ελαχιστοποίηση των κινδύνων που εκπροσωπούν. Αφήνοντας πρώτα απ’ όλα να εννοηθεί ότι είναι ικανά να συγκροτήσουν ένα ενιαίο μέτωπο στο εσωτερικό των θεσμών. Τίποτα δεν είναι λιγότερο σίγουρο. Αρκεί να θυμηθεί κανείς πώς απομακρύνθηκε η Πολωνία από την Ουγγαρία μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.
Το μεγαλύτερο ψέμα όμως είναι ιστορικό. Είναι δηλαδή η προσπάθεια να γίνει πιστευτό ότι η νίκη έρχεται με φυσιολογικό τρόπο, την ώρα ακριβώς που οι στρατηγικές επιλογές καταρρέουν. Τα πέντε τελευταία χρόνια, η ΕΕ δεν ήταν ποτέ πιο χρήσιμη και πιο απαραίτητη. Είναι προφανές μπροστά στον πόλεμο που προκάλεσε ο Πούτιν. Είναι αδιαμφισβήτητο απέναντι στην άνοδο της Κίνας, αλλά και απέναντι στους οδυνηρούς συμβιβασμούς που θα απαιτηθούν αν επιστρέψει ο Τραμπ στον Λευκό Οίκο. Είναι αληθές και απέναντι στον κίνδυνο νέων πανδημιών, όπως και της κλιματικής κρίσης.
Έχοντας κάτω από τα μάτια τους τις δηλητηριώδεις επιπτώσεις του Brexit (που προκλήθηκε από πολιτικούς οι οποίοι ήταν κοντά στις λίστες της άκρας Δεξιάς), οι Ευρωπαίοι συμφωνούν στην πλειοψηφία τους ότι οι χώρες τους επωφελήθηκαν από την Ένωση. Η τελευταία φαίνεται σήμερα πολύ πιο αναγκαία απ’ ό,τι στην αρχή του αιώνα. Από την άποψη αυτή, η μεταμόρφωση της Ιταλίδας πρωθυπουργού Τζόρτζια Μελόνι, που από επικρίτρια της ΕΕ έγινε καλή μαθήτρια των Βρυξελλών, αποτελεί μια πράξη συνθηκολόγησης. Το πρόγραμμα του Ζορντάμ Μπαρντελά πάλι, στη Γαλλία, μοιάζει περισσότερο με μια αναγνώριση αδυναμίας. Γιατί λοιπόν να ψηφιστούν τέτοια κόμματα, που βρίσκονται στον αντίποδα της λογικής και της ιστορίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης;
(*) O Ζερόμ Φενολιό είναι διευθυντής της Monde
(Πηγή: Le Monde)
Τα κείμενα που φιλοξενούνται στη στήλη «Ιδέες και Απόψεις» του ΑΠΕ-ΜΠΕ δημοσιεύονται αυτούσια και απηχούν τις απόψεις των συγγραφέων και όχι του Πρακτορείου.
