«Πώς θα εξηγούσατε σε ένα παιδί τι είναι ευτυχία;», ρώτησε κάποτε ένας δημοσιογράφος τη Γερμανίδα θεολόγο, Δωροθέα Ζελέ.
«Δεν θα του εξηγούσα, θα του πέταγα μία μπάλα να παίξει», απάντησε εκείνη, επιβεβαιώνοντας με λίγες λέξεις τη χαρά του παιχνιδιού.
Πηγή ευτυχίας για τα παιδιά, που επιμένουν να τρέχουν πολλές φορές ξυπόλυτα, ακόμα και μέσα σε λασπόνερα, πίσω από μία μπάλα κι ας είναι σκισμένη και χωρίς αέρα.
Παιδιά που κοιμούνται κάτω από τις αφίσες αγαπημένων ηρώων, που ονειρεύονται με τα μάτια ανοικτά. Και όσο πιο φτωχά και αποκλεισμένα είναι, τόσο περισσότερα όνειρα κάνουν.
Το Ίδρυμα UEFA για τα Παιδιά αναπτύσσει το πρόγραμμα Just Play, στο πλαίσιο του οποίου υποστηρίζει οικονομικά οργανισμούς-εταίρους, των οποίων τα σχέδια θέτουν τα δικαιώματα των παιδιών στο επίκεντρο της στρατηγικής τους.
Το Just Play, που κοστίζει ετησίως 1.200.000 ευρώ όπως αναφέρει η UEFA, είναι ένα Πρόγραμμα Αθλητισμού για την Ανάπτυξη, εντάσσεται στα σχολεία πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης για σχεδόν 16 εβδομάδες, με σκοπό τη βελτίωση της ζωής των παιδιών και των εφήβων ηλικίας 6-16 ετών μέσω του ποδοσφαίρου.
Οι τέσσερις βασικοί πυλώνες αφορούν στην υγεία και στην ευεξία, στην ισότητα των φύλων, στην κοινωνική ένταξη και στην προστασία των παιδιών. Σκοπός, είναι μέσω της ενεργού συμμετοχής τα παιδιά να αναπτύξουν συνήθειες υγιεινού τρόπου ζωής και αυτοπεποίθηση. Το πρόγραμμα ενθαρρύνει την ισότητα των φύλων, προωθεί την κοινωνική ένταξη και καλλιεργεί την αντίληψη ότι ο αθλητισμός είναι για όλους. Επίσης, αποσκοπεί στη μείωση των κινδύνων που συνδέονται με τη βία κατά των γυναικών και των παιδιών, την ανισότητα μεταξύ των φύλων και τον κοινωνικό αποκλεισμό.
Τα παιδιά καταφέρνουν να αναπτύξουν κρίσιμες δεξιότητες, που ισχύουν τόσο εντός όσο και εκτός χώρου του παιχνιδιού, συμπεριλαμβανομένης της αποδοχής των κανόνων, της ομαδικής εργασίας, του σεβασμού και της λήψης αποφάσεων.
Πρόσφατα παρουσιάστηκε έκθεση για τα αποτελέσματα του προγράμματος σε πολλές περιοχές του κόσμου, ανάμεσα σε αυτές και στον Ειρηνικό (Νέα Ζηλανδία, Αμερικανική Σαμόα, Νησιά Φίτζι, Νησιά Κουκ, Νέα Καληδονία, Παπούα Νέα Γουινέα, Σαμόα, Νησιά Σολομώντα, Ταϊτή, Τόνγκα και Βανουάτου).
«Στην περιοχή του Ειρηνικού είχε παρατηρηθεί αύξηση της παχυσαρκίας και του διαβήτη, ενώ πριν από την έναρξη του προγράμματος μόλις το 29% των παιδιών στις Νήσους Κουκ, Φίτζι, Σαμόα, Σολομώντα, Τόνγκα και Βανουάτου παρακολουθούσε τακτικά μαθήματα φυσικής αγωγής.
Περισσότερο από το 50% των παιδιών επέλεγε τα αναψυκτικά αντί για το νερό, γεγονός που συμβάλλει σημαντικά στην αύξηση του σωματικού βάρους, περισσότερο από το 27% των παιδιών είναι υπέρβαρα και παχύσαρκα ήδη από την ηλικία των 13 ετών.
Τα παιδιά με αναπηρίες, αντιμετώπιζαν διακρίσεις, αποκλεισμό και εμπόδια στην ευρύτερη αποδοχή τους, ενώ όλα τα κορίτσια περιθωριοποιούνταν και αντιμετώπιζαν ανισότητες στην εκπαίδευση, στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων και στην πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας.
Τα παιδιά γενικά, εκτίθενται σε υψηλά επίπεδα βίας στο σπίτι και στο σχολείο και πάνω από το 50% των παιδιών ηλικίας 13-15 ετών αναφέρουν ότι εκφοβίζονται, 26% έχουν επιχειρήσει να αυτοκτονήσουν και το 80% των παιδιών βίωνε κάποια μορφή άμεσης βίας». όπως αναφέρει η σχετική έκθεση της UEFA.
Από το 2009, όταν άρχισε το πρόγραμμα για τα παιδιά στην Ωκεανία, έχουν πάρει μέρος 284.929 παιδιά και έφηβοι, με πολύ ενδιαφέροντα αποτελέσματα:
- Το 81% των παιδιών έμαθαν να επιλέγουν να πίνουν νερό αντί για ανθρακούχα.
- Το 72% των αγοριών παίζουν ποδόσφαιρο με κορίτσια.
- Το 85% των παιδιών αναγνωρίζουν και αποδέχονται τη διαφορετικότητα.
Σίγουρα, ούτε το ποδόσφαιρο, ούτε το πρόγραμμα, αλλάζουν για πάντα τη ζωή αυτών και εκατομμυρίων άλλων παιδιών και νέων στον κόσμο. Τους επιστρέφει όμως -έστω προσωρινά- το χαμένο χαμόγελο, οικοδομώντας κώδικες εμπιστοσύνης στο πλαίσιο ενός παιχνιδιού. Έτσι αποκτά μεγαλύτερη αξία η μπάλα, έστω κι αν είναι σκασμένη.
