Για τις χώρες που ελπίζουν να αποφύγουν τα χειρότερα της κλιματικής αλλαγής, οι προεδρικές εκλογές της 3ης Νοεμβρίου στις ΗΠΑ θα είναι καθοριστικής σημασίας όσον αφορά την πορεία της παγκόσμιας δράσης για το κλίμα, λένε ειδικοί.
Μια νίκη του Δημοκρατικού υποψηφίου, του πρώην αντιπρόεδρου Τζο Μπάιντεν, θα δώσει νέα πνοή στην παγκόσμια συνεργασία για τη μείωση των εκπομπών των αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου, σύμφωνα με προηγούμενους διαπραγματευτές για το κλίμα. Μια δεύτερη θητεία για τον πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ, από την άλλη, θα μπορούσε να προκαλέσει μεγαλύτερη αναστάτωση από την πρώτη του θητεία ενθαρρύνοντας χώρες επιφυλακτικές απέναντι στην κλιματική αλλαγή.
«Οι ΗΠΑ πρέπει να επιστρέψουν στο παιχνίδι», δήλωσε η Κέλι Κίτσιερ, πρώην διαπραγματεύτρια της ΕΕ για το κλίμα που εργάζεται τώρα για τη μη κερδοσκοπική οργάνωση Environmental Defense Fund.
Βάσει της Συμφωνίας του Παρισιού (2015), σχεδόν 200 χώρες δεσμεύθηκαν να εργαστούν σκληρά περιορίζοντας την παγκόσμια υπερθέρμανση στον 1,5 βαθμό Κελσίου σε σχέση με τα επίπεδα τις προβιομηχανικής εποχής. Από τότε, ο στόχος αυτός πήγε πιο μακριά, καθώς οι εκπομπές ρύπων εξακολουθούν να αυξάνονται. Ο Τραμπ απέρριψε στο σύνολό της τη συμφωνία και οι Ηνωμένες Πολιτείες αναμένεται να αποχωρήσουν από αυτήν στις 4 Νοεμβρίου.
Μια νίκη του Μπάιντεν, λένε ειδικοί, θα μπορούσε να βοηθήσει να μπουν αυτές οι προσπάθειες ξανά στις ράγες. Ο Μπάιντεν θέλει να δαπανήσει πάνω από 2 τρισεκ. δολάρια στη διάρκεια μιας τετραετούς θητείας προς την επίτευξη του στόχου για μηδενικές εκπομπές ρύπων έως το 2050 στις Ηνωμένες Πολιτείες, που αυτή τη στιγμή είναι η δεύτερη στον κόσμο χώρα εκπομπής αερίων θερμοκηπίου. Μια περαιτέρω δέσμευση για μείωση των εκπομπών αυτή τη δεκαετία θα μπορούσε να ωθήσει την Κίνα και άλλες χώρες με υψηλούς ρύπους να ακολουθήσουν.
«Αν οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Κίνα και η Ευρωπαϊκή Ένωση κινηθούν προς αυτή την κατεύθυνση, τότε πιστεύω ότι μπορούμε να φέρουμε και τον υπόλοιπο κόσμο μαζί μας», δήλωσε στο Reuters ο Φρανς Τίμερμανς, ο κορυφαίος αξιωματούχος της ΕΕ για το κλίμα.
Οι χώρες θα πρέπει να επικαιροποιήσουν τις δεσμεύσεις τους για τη συμφωνία του Παρισιού φέτος. Μέχρι τώρα μόνο 14 το έχουν κάνει, περιλαμβανομένης της Νορβηγίας, της Χιλής και των μικροσκοπικών Νήσων Μάρσαλ. Η Ευρωπαϊκή Ένωση των 27 μελών σχεδιάζει να αναβαθμίσει τη δέσμευσή της τον Δεκέμβριο.
Η Κίνα, η χώρα με τις μεγαλύτερες εκπομπές ρύπων, λέει ότι θα γίνει ουδέτερη στον άνθρακα έως το 2060, αλλά δεν έχει ακόμη αναθεωρήσει το σχέδιό της για το κλίμα για την ερχόμενη δεκαετία.
Επιστήμονες του ΟΗΕ ανέφεραν σε μια μεγάλη έρευνα τον περασμένο Νοέμβριο πως χωρίς απότομες μειώσεις εκπομπών ρύπων έως το 2030, η διεθνής κοινότητα δεν θα μπορέσει να αποτρέψει μια καταστροφική κλιματική αλλαγή.
Ο Μπάιντεν, που θα αναλάβει καθήκοντα τον Ιανουάριο, αν κερδίσει τις εκλογές της 3ης Νοεμβρίου, δεσμεύθηκε να επανενταχθεί αμέσως στη Συνθήκη του Παρισιού. Αυτό θα υποχρέωνε την Ουάσινγκτον να αναλάβει μια νέα δέσμευση για τη μείωση των εκπομπών ρύπων πριν από την επόμενη σύνοδο κορυφής του ΟΗΕ για το κλίμα που θα διεξαχθεί τον Νοέμβριο του 2021.
«Ο Μπάιντεν θα πρέπει να κινηθεί τις πρώτες ημέρες της διακυβέρνησής του», δήλωσε ο Τζον Ποντέστα, που διετέλεσε σύμβουλος για κλιματικά και ενεργειακά θέματα του προέδρου Μπαράκ Ομπάμα και είναι τώρα ανεπίσημος σύμβουλος του Μπάιντεν.
«Άλλες χώρες θα αρχίσουν να κρίνουν το επίπεδο φιλοδοξίας της κυβέρνησης σε αυτή τη βάση», δήλωσε ο Ποντέστα στο Reuters.
Ενώ πολλές πολιτείες, πόλεις και επιχειρήσεις των ΗΠΑ έχουν αρχίσει ήδη να περικόπτουν τις εκπομπές ρύπων, η χώρα εξακολουθεί να υπολείπεται της δέσμευσης επί εποχής Ομπάμα να μειώσει τις εκπομπές από 26% έως 28% μέχρι το 2025 σε σύγκριση με τα επίπεδα του 2005.
Ο Τραμπ, που απορρίπτει το κυρίαρχο ρεύμα της επιστήμης για την κλιματική αλλαγή, ξήλωσε τους κανονισμούς της εποχής Ομπάμα, επιδιώκοντας να απαλλάξει τις βιομηχανίες ενέργειας και αυτοκινήτων από το κόστος κανονισμών που αποσκοπούν να προστατεύσουν την υγεία και το περιβάλλον.
Η αιφνιδιαστική δέσμευση της Κίνας τον Σεπτέμβριο να θέσει ως στόχο την ουδετερότητα άνθρακα έως το 2060 θα μπορούσε να περιορίσει την παγκόσμια υπερθέρμανση από 0,2 έως 0,3 βαθμό Κελσίου αυτόν τον αιώνα, δηλώνουν ερευνητές.
Αλλά αυτό «θα πρέπει να είναι μόνο το σημείο εκκίνησης», δήλωσε ο Τομ Γούντρουφ, πρώην διπλωμάτης στις συνομιλίες του ΟΗΕ για το κλίμα και νυν υψηλόβαθμος σύμβουλος του Asia Society Policy Institute. «Μια κοινή προσέγγιση» από την ΕΕ και τις Ηνωμένες Πολιτείες θα μπορούσε να ωθήσει το Πεκίνο να προχωρήσει περισσότερο, ιδιαίτερα σε ό, τι αφορά τις μειώσεις εκπομπών ρύπων βραχυπρόθεσμα», είπε.
Ο Ποντέστα άφησε να εννοηθεί πως η επιβολή φόρου άνθρακα στις εισαγωγές από τις ΕΕ και τις ΗΠΑ θα μπορούσε να λειτουργήσει προς αυτό τον σκοπό. Οι Βρυξέλλες θα προτείνουν μια πολιτική τον επόμενο χρόνο για την επιβολή ενός τέτοιου κόστους και ο Μπάιντεν έχει υποσχεθεί να επιβάλει έναν τέτοιο φόρο.
Η διατήρηση της πίεσης στην Κίνα θα είναι ιδιαίτερα σημαντική, καθώς το Πεκίνο αποφασίζει για τη χρηματοδότηση μονάδων άνθρακα στο επόμενο πεντεατές οικονομικό σχέδιό του.
«Οι συζητήσεις με την Κίνα δεν έχουν τελειώσει», δήλωσε η Λοράν Τουμπιανά, Γαλλίδα πρώην διπλωμάτης που έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην επίτευξη της συμφωνίας του Παρισιού και η οποία ηγείται τώρα της μη κερδοσκοπικής οργάνωσης European Climate Foundation.
Όμως η αποκατάσταση της διπλωματίας για το κλίμα μπορεί να αντιμετωπίσει εμπόδια, ιδιαίτερα λόγω των τριβών ανάμεσα στις Ηνωμένες Πολιτείες του Τραμπ και την Κίνα για άλλα θέματα.
Πριν από λίγες ημέρες το Πεκίνο δημοσιοποίησε ένα δριμύ έγγραφο για τις επιδόσεις των ΗΠΑ στον τομέα του περιβάλλοντος κατηγορώντας την Ουάσινγκτον ότι «διασπά τη συναίνεση» και ως «ταραχοποιό» και λέγοντας πως τα μέτρα της κυβέρνησης Τραμπ υπονόμευσαν την παγκόσμια συνεργασία για το κλίμα.
Οι παγκόσμιες διαπραγματεύσεις για το κλίμα αντιμετωπίζουν δυσκολίες τα τελευταία χρόνια. Οι περισσότερες χώρες στη σύνοδο κορυφής του ΟΗΕ πέρυσι στη Μαδρίτη αγνόησαν τις δεσμεύσεις για πιο γενναίες υποσχέσεις μειώσεων των ρύπων.
«Κανείς δεν το έκανε, εκτός από την Ευρώπη», λέει ο Νιλς Τόρβαλντς, ένας Φινλανδός βουλευτής που ήταν μέλος της αντιπροσωπείας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου κατά τη σύνοδο. Η σύνοδος κορυφής συνέπεσε με την επίτευξη συμφωνίας στην ΕΕ για την εξάλειψη των εκπομπών ρύπων έως το 2050. Στο μεταξύ, η σύνοδος του ΟΗΕ αποτύγχανε να καταλήξει σε συμφωνία για τους κανόνες στο διεθνές εμπόριο άνθρακα.
«Δεν μπορέσαμε να λάβουμε όσες αποφάσεις θα θέλαμε, επειδή ήμασταν μόνοι μας», είπε ο Τόρβαλντς.
Μια νίκη του Τραμπ θα επιβράδυνε περαιτέρω αυτή τη διαδικασία, λένε ορισμένοι ειδικοί. Ο Ολλανδός βουλευτής Μπας Άικχουτ, που ηγήθηκε της αντιπροσωπείας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στη Μαδρίτη, δήλωσε ότι θα μπορούσε να ενθαρρύνει τη Ρωσία, τη Βραζιλία ή άλλες χώρες να διαταράξουν την συνεργασία για το κλίμα.
«Η έλλειψη προβλεψιμότητας του Τραμπ έχει γίνει κάπως πιο προβλέψιμη», δήλωσε ο Άικχουτ στο Ρόιτερς. Άρα «οι χώρες που δεν τους αρέσει το κλίμα έτσι κι αλλιώς μπορεί να αρπάξουν την ευκαιρία να θέσουν περισσότερα εμπόδια στη διαδικασία του Παρισιού».
«Μια δεύτερη θητεία του Τραμπ θα είναι εκθετικά χειρότερη για το κλίμα από την πρώτη.»
