Βενετσιάνικο χρώμα και γεύσεις έχουν οι γιορτές των Χριστουγέννων στην Κέρκυρα, με ήθη και έθιμα να διαιωνίζονται χωρίς να αλλοιώνουν την ταυτότητα της κυράς του Ιονίου.
Οι προετοιμασίες των γιορτών έχουν ξεκινήσει από τις αρχές του Δεκέμβρη, με τη γιορτή του Αγίου Σπυρίδωνα να ανοίγει κάθε χρόνο την αυλαία των Χριστουγέννων. Ο χριστουγεννιάτικος διάκοσμος είναι πλημμυρισμένος από κόκκινο χρώμα, χρυσωμένα καρύδια και φρούτα και σμιλευμένα θαλασσόξυλα με χρυσές και ασημένιες κορδέλες που κρέμονται στους τοίχους.
Σε κάθε σπίτι της Κέρκυρας, τα Χριστούγεννα επιτάσσουν να βρίσκεται στο γιορτινό τραπέζι το νούμπουλο, οι συκομαϊδες και τα τζαλέτια.
Το νούμπουλο, είναι ένα από τα «δώρα» που άφησε η Ενετική κυριαρχία στο νησί από τα μέσα του 14ου ως τα τέλη του 18ου αιώνα. Έτσι ξεκίνησε η παραγωγή «σαλάδων» δηλαδή αλλαντικών στο νησί. Το νούμπουλο φομικάδος ήταν και παραμένει το πιο δημοφιλές αλλαντικό στην Κέρκυρα, ευρέως γνωστό και ως κερκυραϊκό προσούτο. Στην αρχή το νούμπουλο γινόταν μόνο από τους κρεοπώλες της εποχής που επεξεργάζονταν το κρέας από τα χοιροσφάγια. Μετά έγινε η παραδοσιακή συνταγή κάθε σπιτιού. Πρόκειται ένα κομμάτι χοιρινό κρέας, που αρχικά παστώνεται με χονδρό αλάτι, μαρινάρεται με κερκυραϊκό κόκκινο κρασί, με μπαχαρικά και βότανα της κερκυραϊκής γης. Στη συνέχεια αφού περάσει σε φυσικό έντερο χοιρινό και πασπαλιστεί με ρίγανη και πιπέρι, καπνίζεται με αρωματικά κλαριά από φασκόμηλο, φλισκούνι, σχίνο, ρίγανη και δάφνη και ωριμάζει για πολλές μέρες στον αέρα.
Το νούμπουλο σερβίρεται την παραμονή των Χριστουγέννων, κομμένο σε πολύ λεπτές φέτες, συνοδεύοντας το «μποτσόνι» μία γεμάτη πήλινη κανάτα με κόκκινο κρασί νέας σοδειάς, τα τυριά και τις δροσερές σαλάτες της εποχής.
Το χριστουγεννιάτικο τραπέζι θα συμπληρώσει η γαλοπούλα, ή γάλλος όπως τη λένε οι ντόπιοι. Είθισται να είναι παραγεμισμένη με κάστανα και κουκουνάρι. Τη δεύτερη μέρα των Χριστουγέννων την τιμητική του έχει το «μπουτίνο» ένα ψηλό κορφιάτικο παστίτσιο σκεπασμένο με γλυκιά κρούστα.
Έθιμο των Κερκυραίων είναι στο γιορτινό τραπέζι να σερβίρεται πάντα κρασί της νέας σοδειάς συνοδευόμενο με «συκομαΐδα».
Η «συκομαΐδα» ή διαφορετικά συκόπιτα, γίνεται από ξερά σύκα, ζυμωμένα με μούστο ή ούζο, πιπέρι, σπόρους μάραθου και ξύσμα λεμονιού.
Πήρε το όνομά της από τα σύκα που είναι το βασικό της υλικό και τη μαγίς ή τη μαγιά, δηλαδή τη ζύμη. Πρόκειται για ένα πολύ ιδιαίτερο παραδοσιακό γλυκό, αλλά παράλληλα και πικάντικο έδεσμα. Η προετοιμασία της συκομαϊδας, πριν σερβιριστεί γίνεται τουλάχιστον μία εβδομάδα νωρίτερα. Για την παρασκευή της χρησιμοποιούνται, σύκα αποξηραμένα πολύ ψιλοκομμένα, μούστος σπιτικός, λικέρ μαστίχας, ούζο, γλυκάνισος κοπανισμένος, πιπέρι φρεσκοτριμμένο, κανέλα, γαρίφαλο και καρύδια. Όταν το μείγμα ετοιμαστεί και δέσει όλη τη νύχτα, τότε πλάθεται σε στρόγγυλη μορφή, τυλίγεται με φύλλα συκιάς και δένεται με σπάγκο. Οι συκομαΐδες, αφού ψηθούν για να στεγνώσουν καλά τα φύλλα εξωτερικά, φυλάσσονται σε δροσερό μέρος και διατηρούνται ακόμη και για ένα χρόνο, μέχρι να έρθουν τα επόμενα Χριστούγεννα.
Χριστουγεννιάτικα κερκυραϊκά κάλαντα
Στην Κέρκυρα τα Χριστουγεννιάτικα κάλαντα ακούγονται και την παραμονή, αλλά και ανήμερα της μεγάλη γιορτής. Πρωταγωνιστές είναι οι φιλαρμονικές του νησιού που παίζουν σε κάθε καντούνι το ρυθμό των καλάντων ζωντανεύοντας κάθε γωνιά της παλιάς πόλης. Φέτος θα ακολουθήσουν, το ίδιο πρόγραμμα διαδικτυακά ή τηλεοπτικά, με τις πρόβες να βρίσκονται ήδη σε διαδικτυακό οργασμό.
Οι στίχοι των καλάντων είναι ιδιαίτεροι, καθώς βασίζονται στην επτανησιακή διάλεκτο. Εξιστορούν τη γέννηση του Χριστού και την οργή του Ηρώδη.
