Του Αντώνη Βαζογιάννη
Όταν το ποδόσφαιρο (ξανά) γίνεται παιχνίδι. Από τη Ρουμανία στην Ουγκάντα και από τη Νορβηγία στο Βιετνάμ και σε κάθε, φωτεινή ή σκοτεινή, γνωστή ή άγνωστη, μεγάλη ή μικρή, γειτονιά του κόσμου.
Ακουμπώντας (και πάλι) στις αξίες του, αποκτώντας διαφορετικό νόημα ύπαρξης και προοπτικής, προσφέροντας χαρά, ευτυχία, ζωή. Μακριά από τα συμβόλαια δισεκατομμυρίων, τους λαμπερούς «βιομηχανικούς» αστέρες, τις διαφημίσεις και τα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων.
Επιστρέφοντας, ως οφείλει, μέρος (ελάχιστο) της δύναμης και των κερδών που έχει αποκτήσει στο πέρασμα των χρόνων.
Τρεις ιστορίες σε τρεις ηπείρους, με μία μπάλα και πρωταγωνιστές (αυτή τη φορά) τα παιδιά. Το μέλλον. Φέρνοντας στη σκέψη τα λόγια της Γερμανίδας θεολόγου Δωροθέα Σέλε, όταν ρωτήθηκε «πως θα εξηγούσατε σ’ ένα παιδί τι είναι ευτυχία;»: «Δεν θα του εξηγούσα», απάντησε. «Θα του έδινα μια μπάλα για να παίξει….».
Παίζοντας και ελπίζοντας σε μια φτωχική συνοικία στο Βουκουρέστι
Ο 13χρονος Νικουσόρ «Μπέτο» Βασίλε και η 14χρονη Ραλούκα Πέτρε, είναι δύο έφηβοι από την κοινότητα των Ρομά, που ζουν σε μια φτωχή συνοικία του Βουκουρεστίου. Το αγόρι, μένει μαζί με τη μητέρα του και τους τρεις αδελφούς του σε ένα δωμάτιο χωρίς ρεύμα, το κορίτσι μαζί με τους γονείς της, τρεις αδελφούς και δύο αδελφές.
Αμφότεροι συμμετέχουν στο πρόγραμμα του τοπικού Κέντρου Εναλλακτικής Εκπαίδευσης (AEC), το οποίο διοργανώνει διάφορες εκδηλώσεις, όπως ποδοσφαιρικούς αγώνες, βοηθώντας τους νέους να οικοδομήσουν ελπίδα και πίστη για ένα καλύτερο μέλλον.
Ο «Μπέτο» ξεκίνησε να παίζει ποδόσφαιρο σε ηλικία οκτώ ετών, ενώ η Ραλούκα προπονείται μία φορά την εβδομάδα σε ποδοσφαιρικό σύλλογο του Βουκουρεστίου.
«Από τότε που έρχονται στις δραστηριότητες της AEC, τα παιδιά αισθάνονται πιο σίγουρα και ισχυρότερα. Βλέπουν ότι υπάρχουν προοπτικές πέρα από τη φτώχεια στην οποία ζουν», εξηγεί η Σαμπίνα Αντότσι, εκτελεστική διευθύντρια του Κέντρου Πολιτικής για τους Ρομά και τις Μειονότητες.
Η κοινότητα των Ρομά στη Ρουμανία αριθμεί περίπου 600.000 άτομα -περίπου το 3% του συνολικού πληθυσμού- καθιστώντας την κοινότητα τη μεγαλύτερη μειονοτική ομάδα της χώρας.
Φαίνεται πως το ποδόσφαιρο κατάφερε να ανοίξει σε αυτά τα δύο παιδιά, μονοπάτια, που ίσως μια ημέρα θα οδηγήσουν σε μια καλύτερη ζωή.
Ποδόσφαιρο και μαθήματα αγγλικών στην Ουγκάντα
Το Soccer Without Borders (ποδόσφαιρο χωρίς σύνορα), είναι μία ΜΚΟ που ιδρύθηκε το 2006 για να βοηθήσει τους πρόσφυγες και τους μετανάστες σε όλο τον κόσμο, ώστε να χρησιμοποιήσουν το ποδόσφαιρο ως μέσο εκπαίδευσης και ανάπτυξης για τους νέους. Παρούσα στην Ουγκάντα από το 2008, αποτελεί ξεχωριστό παράδειγμα.
Μέσα σε μία δεκαετία, χιλιάδες νέοι ηλικίας, ηλικίας πέντε έως και 23 ετών από την Ουγκάντα και τις γειτονικές χώρες, επωφελήθηκαν από τα σχετικά προγράμματα, στην αντιμετώπιση των κοινωνικών προβλημάτων, στην ένταξη στην κοινωνία και στην εργασία.
Σε έναν κόσμο όπου λιγότεροι από το 10% των ποδοσφαιριστών είναι γυναίκες, το Soccer Without Borders απευθύνεται κυρίως στις γυναίκες. Στην Ουγκάντα, πάνω από το 40% των συμμετεχόντων στα προγράμματα είναι κορίτσια. Ντόπιοι και πρόσφυγες συναντιούνται για να συμμετάσχουν σε τουρνουά ποδοσφαίρου, φεστιβάλ και εκδηλώσεις που εξυπηρετούν την ενίσχυση των δεσμών στην κοινότητα. Εκτός από ποδόσφαιρο, μαθαίνουν αγγλικά, την επίσημη γλώσσα της χώρας.
Συνάντηση Ανατολής-Δύσης με παιχνίδι, περιβάλλον και γνώση για το AIDS
Το 2001 η ποδοσφαιρική ομοσπονδία της Νορβηγίας (NFF) και η αντίστοιχη του Βιετνάμ (VFF) συναντήθηκαν στο Ανόι, στο πλαίσιο του προγράμματος «Ποδόσφαιρο για όλους στο Βιετνάμ» (Football for All in Vietnam/ FFAV).
Πρόκειται για ένα πρόγραμμα, που έχει κεντρικό στόχο την παροχή… ποδοσφαιρικών ευκαιριών σε άτομα που συνήθως δεν έχουν την δυνατότητα να παίξουν το «ωραίο παιχνίδι».
Ο σχεδιασμός επιδιώκει να προσεγγίσει όσο το δυνατόν περισσότερους ανθρώπους από τον πληθυσμό των 95 εκατομμυρίων κατοίκων της χώρας. Για την επίτευξη του στόχου της το FFAV ξεκίνησε με την εφαρμογή του προγράμματος στα σχολεία. Και το 2014, με την υποστήριξη του προγράμματος FIFA (FIFA Foundation), το FFAV διαπίστωσε πως παιδιά και νέοι είχαν περισσότερες ευκαιρίες να παίζουν ποδόσφαιρο και να εκπαιδεύονται. Ως αποτέλεσμα, έχουν σημειωθεί τεράστιες αλλαγές σε ολόκληρη τη χώρα. Έτσι, 216 ποδοσφαιρικοί σύλλογοι έχουν ξεκινήσει σε επίπεδο βάσης με 190 ομάδες που ιδρύθηκαν και στις οποίες συμμετέχουν περισσότεροι από 1.900 παίκτες από σχολεία και κοινωνικά κέντρα. Επιπλέον, όπως αναφέρεται στην ιστοσελίδα της FIFA, διοργανώνονται ετησίως 300 εκδηλώσεις, όπου εκτός από παιχνίδι, περιλαμβάνεται εκπαίδευση για το Fair Play, την προστασία του περιβάλλοντος, τη γνώση του HIV/AIDS και πολλά άλλα.
Το FFAV αποδείχθηκε κλασικό σχέδιο καλής συνεργασίας, με εμπειρογνώμονες και προπονητές από τη Νορβηγία και το Ηνωμένο Βασίλειο να μεταφέρουν την τεχνογνωσία τους.
«Το όραμά μας είναι σαφές, είναι το ποδόσφαιρο για όλους», εξήγησε ο αντιπρόεδρος του FFAV, Νγουγέν Θι Χόα. «Προσπαθούμε να προσφέρουμε ευκαιρίες σε όσους είναι πρόθυμοι να παίξουν ανεξάρτητα από το φύλο, τη θρησκεία, το πολιτικό ή το κοινωνικό τους υπόβαθρο».
Γιατί αυτός είναι δίχως άλλο ο τρόπος, που το ποδόσφαιρο πρέπει να δείχνει και να διαχειρίζεται τη μοναδική του δύναμη. Σε όλους. Για όλους.
Προωθώντας, όπως υπογραμμίζει το μήνυμα στην καμπάνια της UEFA, #EqualGame, την ένταξη, την προσβασιμότητα και την ποικιλομορφία, εξηγώντας πώς η αναπηρία, η θρησκεία, η σεξουαλικότητα, η εθνικότητα και το κοινωνικό υπόβαθρο δεν αποτελούν εμπόδια για να παίξει και να απολαύσει κάποιος το ομορφότερο των παιχνιδιών.
Ένας τρόπος για να επιστρέψει η ομορφιά στο ποδόσφαιρο, τέτοια που πηγάζει -κατά τον Εδουάρδο Γκαλεάνο- από την απόλαυση να παίζεις και μόνο…
Κεντρική φωτογραφία: H 14χρονη Ραλούκα Πέτρε ( © UEFA)
