To στρατηγικό «κλειδί» του λιμανιού της Αλεξανδρούπολης στην στρατιωτική σχέση Ελλάδας-ΗΠΑ «που είναι ισχυρή και μεγαλώνει διαρκώς» αναδεικνύει σε συνέντευξή του στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο υποναύαρχος του Αμερικανικού Πολεμικού Ναυτικού κ. Πίτερ Σταματόπουλος (Peter Stamatopoulos).
Τι κάνει ξεχωριστή την σημασία της Αλεξανδρούπολης ( και της Σούδας ) για το ΝΑΤΟ και της ΗΠΑ; – «Η τοποθεσία» απαντά χωρίς περιστροφές ο κ. Σταματόπουλος και προαναγγέλλει ότι το 2021 το πρώτο λιμάνι της Θράκης θα βρίσκεται στο επίκεντρο της μεγάλης άσκησης Defender που θα διεξαχθεί στο Βόρειο Αιγαίο.
«Η Ελλάδα – πυλώνας σταθερότητας στην περιοχή», λέει ο Aαμερικανός υποναύαρχος στο ΑΠΕ-ΜΠΕ «παραμένει μια κορυφαία προτεραιότητα για εμάς το να εκπαιδεύονται οι στρατιωτικές μας δυνάμεις με τις ελληνικές…» «Οι χώρες μας αλλά και οι πολίτες των χωρών μας μαζί με τους συμμάχους μας στο ΝΑΤΟ έχουν μια κοινή δέσμευση για την προώθηση της ειρήνης και της σταθερότητας στην περιοχή» υπογραμμίζει.
«Κανένα έθνος δεν μπορεί να αντιμετωπίσει τις σημερινές προκλήσεις μόνο» σημειώνει ο διευθυντής λογιστικής υποστήριξης (director of logistics (J4)) της Ευρωπαϊκής Διοίκησης των ΗΠΑ αναφερόμενος στο ρόλο και στη σημασία των δικτύων λογιστικής υποστήριξης σε όλη την Ευρώπη.
«Η Ευρώπη, προσθέτει, παραμένει ο μεγαλύτερος εμπορικός συνεργάτης των ΗΠΑ» και «…ναι, οι ναυτικές δυνάμεις των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ έχουν μεγάλη ζήτηση και αυτό θα παραμείνει μια πραγματικότητα για το μέλλον που μπορούμε σήμερα να προβλέψουμε» ενώ επισημαίνει παράλληλα την μεγάλη σημασία να προστατευτούν οι θαλάσσιες διαδρομές του παγκόσμιου εμπορίου στις οποίες η κυκλοφορία των πλοίων «πάνω στα οποία ρέει το αίμα των οικονομιών μας» έχει εκτιναχθεί κατά 400% τα τελευταία 25 χρόνια σημειώνοντας με νόημα ότι κάτω από την επιφάνεια του νερού βρίσκεται το απέραντο δίκτυο των θαλάσσιων καλωδίων και το 99% των διεθνών επικοινωνιών, των οικονομικών συναλλαγών και των πληροφοριών του Ιντερνέτ της υφηλίου” .
Ακολουθεί η πλήρης συνέντευξη του υποναύαρχου (Rear Adm.) Peter Stamatopoulos στο ΑΠΕ- ΜΠΕ και τον Σωτήρη Κυριακίδη:
Ερ.: Κατά τη διάρκεια της στρατιωτικής σας καριέρας έχετε συμμετάσχει σε πλειάδα επιχειρήσεων, με κάποιες από αυτές να συμπίπτουν χρονικά με το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, όπως η «Καταιγίδα της Ερήμου», άλλες να λαμβάνουν χώρα στην μετά-9/11 περίοδο. Υποναύαρχε, καθώς διανύουμε μια περίοδο με δυνάμεις και δυναμικές να μετακινούνται σε διεθνές επίπεδο, θα μπορούσατε να μας περιγράψετε τους τρόπους με τους οποίους η σημερινή εποχή δημιουργεί συνθήκες περισσότερο -ή ενδεχομένως σε κάποιους τομείς και λιγότερο- απαιτητικές για τις αμερικανικές Ναυτικές Δυνάμεις;
Απ.: Είναι τιμή μου να συμμετέχω σε αυτή τη συνέντευξη μαζί σας και να έχω τη δυνατότητα να συζητήσω για τον σημαντικό ρόλο της Ελλάδας στην διασφάλιση της ειρήνης και της ευημερίας στον 21ο αιώνα. Οι ΗΠΑ θεωρούν την Ελλάδα πυλώνα σταθερότητας στην περιοχή ενώ κρίνουν ως κρίσιμης σημασίας στην κατεύθυνση της επίτευξης κοινών στόχων άμυνας και ασφάλειας και τη συνεργασία μας στη Βάση της Σούδας -και σε διμερές επίπεδο αλλά και σε επίπεδο ΝΑΤΟ. Κανένα έθνος δεν μπορεί να αντιμετωπίσει τις σημερινές προκλήσεις μόνο ενώ, καθώς το ευρωπαϊκό περιβάλλον ασφάλειας συνεχίζει να μετατοπίζεται και οι πόροι είναι ολοένα και πιο περιορισμένοι, οι ΗΠΑ εκτιμούμε την αξία των συμμάχων μας και τις συνεισφορές τους στην περιφερειακή σταθερότητα μέσα από την ηγετική τους συμπεριφορά αλλά και τις προσπάθειές τους να αυξηθεί η διαλειτουργικότητα και η συνεργασία.
Πριν από πολύ καιρό, οι ηγέτες αναγνώρισαν πως η ασφάλεια και η ευημερία μιας χώρας εξαρτιόταν από μια ισχυρή και ικανή ναυτική ισχύ, κάτι αναγκαίο ώστε να προστατεύονται οι θαλάσσιες διαδρομές που καθιστούν εφικτή την πρόσβαση στις διεθνείς αγορές. Σήμερα περίπου το 80% του παγκόσμιου εμπορίου σε επίπεδο όγκου και το 70% σε επίπεδο αξίας μεταφέρεται από πλοία. Συνολικά περίπου 52.000 εμπορικά πλοία ταξιδεύουν στις θάλασσες του πλανήτη, πολλά από τα οποία μάλιστα είτε είναι ελληνικής ιδιοκτησίας, είτε τα διαχειρίζονται ελληνικές ναυτιλιακές εταιρείες. Συνολικά σε όλο τον κόσμο η δια θαλάσσης κυκλοφορία με τη χρήση πλοίων έχει αυξηθεί 400% τα τελευταία 25 χρόνια.
Όλα αυτά είναι που τροφοδοτούν τις οικονομίες σε όλο τον κόσμο. Με μοναδικούς περιορισμούς την γεωγραφική δομή ή αλλιώς σημεία που αποκαλούμε «choke points», όπως τα Στενά του Γιβραλτάρ, εκείνα του Βοσπόρου ή τη Διώρυγα του Σουέζ, πάνω σε αυτά τα πλοία ρέει «το αίμα των οικονομιών» μας.
Από την άλλη, αυτή δεν είναι η πλήρης εικόνα. Κάτω από την επιφάνεια του ωκεανού βρίσκεται ένα απέραντο δίκτυο θαλάσσιων καλωδίων μέσα από τα οποία διέρχονται το 99% των διεθνών επικοινωνιών, των οικονομικών συναλλαγών όπως και των πληροφοριών του Ιnternet της υφηλίου. Έτσι λοιπόν την επόμενη φορά που θα σκεφτεί κανείς για το “ cloud”, στην πραγματικότητα θα πρέπει να βάλει στο νου του τους ωκεανούς. Η Ευρώπη παραμένει ο μεγαλύτερος εμπορικός συνεργάτης των ΗΠΑ. Έτσι λοιπόν ναι, οι ναυτικές δυνάμεις των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ έχουν μεγάλη ζήτηση και αυτό θα παραμείνει μια πραγματικότητα για το μέλλον που μπορούμε σήμερα να προβλέψουμε.
Ερ.: Περιγράψτε μας με περισσότερες λεπτομέρειες τη λειτουργία της διοίκησης των ΗΠΑ στην Ευρώπη (U.S. European Command) και ειδικότερα τα καθήκοντα σας ως διευθυντή λογιστικής υποστήριξης (J4). Υπάρχει η αντίληψη πως -και για την ακρίβεια αυτό ισχύει από τον καιρό της “ Καταιγίδας της Ερήμου» αλλά και συνολικότερα τα τελευταία 30 χρόνια- οι πόλεμοι σε όλα τα επίπεδα και ανεξάρτητα από την ένταση τους κερδίζονται μέσα από τις δυνατότητες που υπάρχουν στον τομέα της λογιστικής υποστήριξης. Πως θα σχολιάζατε μια τέτοια τοποθέτηση;
Απ.: Η συγκεκριμένη διοίκηση, η Αμερικανική Ευρωπαϊκή Διοίκηση (U.S. European Command) εκτελεί μια πλήρη γκάμα επιχειρήσεων σε πολλαπλά επίπεδα (σ.σ multi-domain operations) μέσα από την περιοχή ευθύνης της που εκτείνεται σε 51 χώρες σε συντονισμό με συμμάχους και συνεργάτες με στόχο να υποστηρίξει το ΝΑΤΟ, να λειτουργήσει αποτρεπτικά απέναντι στη Ρωσία, να συνδράμει στις ανάγκες άμυνας του Ισραήλ, να επιτρέψει επιχειρήσεις σε παγκόσμια κλίμακα και να αντιμετωπίσει διεθνικές απειλές. Η διοίκηση αποτελείται από περίπου 70.000 στρατιώτες, ναύτες, αεροπόρους, πεζοναύτες και πολίτες.
Η διεύθυνση J4 της Ευρωπαϊκής Διοίκησης διασφαλίζει την αμερικανική υποστήριξη προς τους συμμάχους μας στο ΝΑΤΟ και τους Ευρωπαίους συνεργάτες με μια εστιασμένη δέσμευση στο να διασφαλίζεται η κινητικότητα σε όλη την Ευρώπη. Επιπλέον, σύμμαχοι των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ εργάζονται συνεχώς μαζί ώστε να δημιουργηθεί ένα περιβάλλον λογιστικής υποστήριξης που βελτιστοποιεί την υποστήριξη για την ανάπτυξη και την διατήρηση μιας μεγάλης στρατιωτικής δύναμης. Μαζί, οι ηγέτες της ΕΕ και του ΝΑΤΟ εργάζονται σκληρά ώστε να ενεργοποιούνται σημαντικά δίκτυα λογιστικής υποστήριξης σε όλη την Ευρώπη ως μέσο ενίσχυσης της συλλογικής ικανότητας αποτροπής μας και της άμυνας.
Η πρόσβαση σε ελληνικά λιμάνια όπως αυτό της Αλεξανδρούπολης αλλά και εκείνο του Κόλπου της Σούδας είναι παραδείγματα υποδομών-κλειδιών στα οποία βασιζόμαστε όταν εκπαιδευόμαστε και ασκούμαστε μαζί με τους συμμάχους και τους συνεργάτες μας. Έτσι καλωσορίζουμε την πρόσφατη επικύρωση της αναβάθμισης της Αμοιβαίας συμφωνίας αμυντικής συνεργασίας( Mutual Defense Cooperation Agreement), μια επικύρωση που ανοίγει το δρόμο για την επέκταση της συνεργασίας στην Αλεξανδρούπολη, στη Ναυτική Βάση της Σούδας, στο Στεφανοβίκειο αλλά και στη Λάρισα. Το γεγονός αυτό είναι ένα πολύ σημαντικό καθώς ασκούμε την κοινή λήψη, διεξαγωγή και προώθηση όπως και ενσωμάτωση (JRSOI) για εξοπλισμό και προσωπικό, έτσι ώστε να διαβεβαιώσουμε πως μπορούμε να εκτελέσουμε την πλήρη γκάμα των κοινών στρατιωτικών επιχειρήσεων και δυνατοτήτων.
Ερ. Σε ότι αφορά της Ελληνοαμερικανικές σχέσεις, ένας σημαντικός αριθμός επισκέψεων αμερικανικών πλοίων έχει λάβει χώρα στα ελληνικά ύδατα και λιμάνια. Θα δούμε περισσότερες τέτοιες επισκέψεις; Αν ναι, ποιος είναι ο στόχος που εξυπηρετείται με την επαναλαμβανόμενη παρουσία αμερικανικών ναυτικών δυνάμεων και, πέρα από την εμφάνιση των αποτελεσμάτων των επισκέψεων στα ελληνικά ΜΜΕ και τα κέρδη που υπάρχουν στον τομέα της εκπαίδευσης, τι είναι αυτό που κερδίζει ο ελληνικός γενικός πληθυσμός μια τέτοια αμερικανική Ναυτική παρουσία;
Απ.: Μπορώ να μιλήσω για την στρατιωτική σχέση Ελλάδας και ΗΠΑ που είναι ισχυρή και μεγαλώνει διαρκώς. Μπορώ επίσης να σας πω με βεβαιότητα πως κάθε Αμερικανός ναύτης που είχε ποτέ την τύχη να πιάσει λιμάνι στην ελληνική επικράτεια λατρεύει απόλυτα την εμπειρία όπως και τη ζεστασιά των Ελλήνων ενώ την ίδια ώρα εκτιμά την μακρά σχέση ανάμεσα στα δύο έθνη. Η Ελλάδα έχει υπάρξει ένας σταθερός Αμερικανός σύμμαχος σε κάθε σημαντική στρατιωτική σύγκρουση από τον καιρό της ανεξαρτησίας της και έτσι παραμένει μια κορυφαία προτεραιότητα για εμάς το να εκπαιδεύονται οι στρατιωτικές δυνάμεις μας με τις ελληνικές. Μόνο με τη συνεργασία μπορούμε να αναπτύξουμε ένα υψηλό επίπεδο διαλειτουργικότητας, εξοικείωση, αλλά και να ενδυναμώσουμε τις σχέσεις μέσα από εκπαίδευση, ασκήσεις και επισκέψεις σε λιμάνια. Και οι χώρες μας αλλά και οι πολίτες των χωρών μας, μαζί με τους συμμάχους μας στο ΝΑΤΟ, έχουν μια κοινή δέσμευση, δέσμευση για την προώθηση της ειρήνης και της σταθερότητας στην περιοχή.
Ερ.: Θα μπορούσατε να αναλύσετε με περισσότερες λεπτομέρειες τη σημασία για το ΝΑΤΟ και τις ΗΠΑ, της Σούδας στην Κρήτη και -καθώς φαίνεται πως το συγκεκριμένο είναι ένα λιμάνι με αυξανόμενη σημασία- του λιμανιού της Αλεξανδρούπολης;
Απ.: Η απάντηση αρχίζει με τις λέξεις τοποθεσία, τοποθεσία και τοποθεσία. Και τα δύο σημεία έχουν λιμάνια με βαθιά νερά, ικανά να φιλοξενήσουν τα μεγαλύτερα αμερικανικά και Νατοϊκά πλοία. Οι ΗΠΑ χρησιμοποιούν τη βάση της Σούδας (σ.σ Naval Support Activity (NSA) Souda Bay) και το συγκρότημα στο Μαράθι (NATO Marathi Pier Complex) στον όρμο της Σούδας στην Κρήτη για ποικιλία επιχειρήσεων, ασκήσεων και ανταπόκριση σε περιπτώσεις καταστάσεων κρίσης σε όλο τον κόσμο. Το στρατιωτικό συγκρότημα τους όρμου της Σούδας χρησιμοποιείται και για να υποστηριχθεί η στρατιωτική ετοιμότητα, να παρέχεται λογιστική υποστήριξη και ποιότητα ζωής κατά τη διάρκεια επισκέψεων στο λιμάνι από προσωπικό και πλοία, ενώ είναι μια ασφαλής τοποθεσία για να εκτελούνται και εργασίες συντήρησης πλοίων, υποβρυχίων και αεροσκαφών.
Η μακρόχρονη παροχή πρόσβασης και βάσης που παρέχεται στις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ από την Ελλάδα παραμένει ο ακρογωνιαίος λίθος των αμοιβαίων και συλλογικών σχέσεων άμυνας στην περιοχή.
Πρόσφατα δε οι ΗΠΑ βοήθησαν την Ελλάδα σε ένα πρότζεκτ με αξία 2.3 εκατομμύρια δολάρια που είχε σαν στόχο να απομακρυνθεί μια βυθισμένη βυθοκόρος από τον Λιμένα της Αλεξανδρούπολης κάτι που έγινε προς όφελος και των δύο χωρών. Αμέσως μετά από την ολοκλήρωση της απομάκρυνσης του εν λόγω πλοίου το πολεμικό σκάφος USNS Carson City ήταν το πρώτο στρατιωτικό πλοίο των ΗΠΑ που προσέγγισε και έδεσε στην Αλεξανδρούπολη ενώ ανυπομονούμε να χρησιμοποιούμε το λιμάνι αυτό πιο συχνά, κάτι που θα γίνει και κατά τη διάρκεια της άσκησης DEFENDER 2021 το επόμενο έτος.
Ερ.: Τέλος, καθώς διανύουμε μια περίοδο με ταραγμένα νερά στις σχέσεις της χώρας μας με την γειτονική Τουρκία. Από τη δική σας θέση στην U.S. European Command είστε ενημερωμένος για την τρέχουσα περίοδο έντασης και θα θέλαμε το σχόλιο σας για τις τρέχουσες εξελίξεις σε αυτά τα ζητήματα. Επιπλέον, καθώς το Ελληνικό Ναυτικό έχει εκφράσει το ενδιαφέρον του στο να παραλάβει μια ποικιλία από πιθανές ναυτικές μονάδες ή/και εξοπλισμό από τις ΗΠΑ, εξοπλισμό που θα μπορούσε να συμβάλει στον εκσυγχρονισμό του αφού ως κράτος μόλις εξερχόμαστε από μια περίοδο με σημαντικά οικονομικά προβλήματα και έχουμε ως Ελλάδα περιορισμένα χρηματοοικονομικά μέσα, μπορείτε να μας πείτε εάν σε αυτό τον τομέα θα πρέπει να περιμένουμε εξελίξεις;
Απ.: Στο πλαίσιο της συνεργασίας μας με τους συμμάχους μας στο ΝΑΤΟ, διακρίνουμε πως υπάρχει μεγάλη αξία στις συνεργασίες μας με την Ελλάδα αλλά και με την Τουρκία και η εμπειρία μου στο ευρύτερο πλαίσιο καταδεικνύει πως είμαστε πιο ισχυροί μαζί. Αυτό μου το αίσθημα είναι ένα αίσθημα που έχω κοινό με τους συναδέλφους μου και στις δύο χώρες. Αν και δεν θα ήθελα να διακινδυνεύσω προβλέψεις για θέματα που έχει να κάνουν με μελλοντική πρόσβαση σε βάσεις ή δομικές αλλαγές, συμπεριλαμβανομένων των πιθανών πωλήσεων στρατιωτικού τύπου, έχουμε δεσμευτεί στο υψηλότερο επίπεδο στην αναζήτηση ευκαιριών με απώτερο σκοπό την περαιτέρω ανάπτυξη της αμυντικής μας σχέσης όπως και της συνεργασίας σε θέματα ασφάλειας.
Οι ΗΠΑ όπως και η Ελλάδα, ως σύμμαχοι στο ΝΑΤΟ, έχουν μια κοινή δέσμευση , δέσμευση που αφορά την προώθηση της ειρήνης και της σταθερότητας στην περιοχή, κάτι που επανεπιβεβαιώθηκε όταν συναντήθηκαν ο πρωθυπουργός της Ελλάδας, κ. Μητσοτάκης, και ο Πρόεδρος Τράμπ.
Διαμέσου του «πορτφόλιο» ασκήσεων μας στο Νότο, αναζητούμε διαρκώς ευκαιρίες που θα επιτρέπουν να εργαστούμε με την Ελλάδα, όπως και το χτίσιμο εμπορικών σχέσεων που θα είναι απαραίτητες ώστε να υποστηρίζουν και να επιτρέπουν στρατιωτικές επιχειρήσεις.
Ποιος είναι o υποναύαρχος Peter Stamatopoulos
Ο Υποναύαρχος (Rear Adm.) Peter Stamatopoulos γεννήθηκε στο Σαν Ντιέγκο των ΗΠΑ, αποφοίτησε από το Πανεπιστήμιο του San Diego και έλαβε το πτυχίο του στη διοίκηση επιχειρήσεων πριν να ξεκινήσει την καριέρα του το 1988 μέσα από το Σώμα Navy Reserve Officer Training Corps. Κάτοχος μεταπτυχιακού τίτλου από το Naval Post Graduate School των ΗΠΑ είναι και απόφοιτος του Columbia University Senior Executive Program.
Ανάμεσα στις επιχειρησιακές του αναθέσεις κανείς διακρίνει αυτές στο USS Chicago (SSN 721), το USS Constellation (CV 64), τη Διοίκηση Logistics Forces, U.S. Naval Forces Central Command (CTF 53) την τοποθέτηση στο USS Peleliu (LHA 5) στο πλαίσιο του Expeditionary Strike Group (ESG 3) κ.α. Έχει εμπειρία από την εποχή του Ψυχρού Πολέμου, την επιχείρηση της “Καταιγίδας της Ερήμου”, τη επιχείρηση “Southern Watch”, όπως και τις “Determined Response”, “Enduring Freedom” αλλά και την απομάκρυνση δίχως στρατιωτική δράση (Non-Combatant Evacuation of American Citizens) από τον Λίβανο.
Ο κ.Stamatopoulos ανέλαβε καθήκοντα ως διευθυντής λογιστικής υποστήριξης (director of logistics (J4)) της αμερικανικής διοίκησης (U.S. European Command) τον Ιούλιο του 2019.
Σωτήρης Κυριακίδης
