Προσπαθώντας εμφανώς να δείξουν πιο πειθαρχημένο πρόσωπο, έπειτα από το πρώτο τους χαοτικό τετ-α-τετ, ο Ρεπουμπλικάνος πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ και ο Δημοκρατικός υποψήφιος για την προεδρία Τζο Μπάιντεν υιοθέτησαν πιο πολιτισμένο τόνο στο δεύτερο και τελευταίο ντιμπέιτ τους χθες Πέμπτη, χωρίς πάντως να λείψουν – κάθε άλλο – οι επιθέσεις επί προσωπικού και οι οξύτατες πολιτικές διαφωνίες στην τηλεμαχία, την τελευταία τους ευκαιρία να πείσουν τους αναποφάσιστους ψηφοφόρους.
Ένδεκα ημέρες πριν από τις κάλπες, η αναμέτρηση ξεκίνησε με το ζήτημα που συνεχίζει να ταλανίζει τους Αμερικανούς και να βρίσκεται στο μυαλό των πάντων, την πανδημία του κορονοϊού.
Ο Τζο Μπάιντεν κατηγόρησε χωρίς περιστροφές τον Ρεπουμπλικάνο πρόεδρο για τους 222.000 θανάτους εξαιτίας της COVID-19 ως αυτό το στάδιο στις ΗΠΑ, τη χώρα που έχει υποστεί μακράν το σκληρότερο χτύπημα στον κόσμο.
«Κάποιος που ευθύνεται για τόσους πολλούς θανάτους δεν θα έπρεπε να παραμείνει πρόεδρος των ΗΠΑ», τόνισε, κατηγορώντας τον ένοικο του Λευκού Οίκου πως εξακολουθεί να μην έχει «κανένα σχέδιο», προειδοποιώντας πως η χώρα οδεύει σε «μαύρο χειμώνα» και δεσμευόμενος να «βάλει τέλος» στην αλλοπρόσαλλη πολιτική του Τραμπ.
Ο Τραμπ αντέδρασε χρησιμοποιώντας τα συνηθισμένα του ρητορικά σχήματα, λέγοντας πως ο Μπάιντεν θα επέβαλλε ξανά lockdown και θα «κατέστρεφε» την αμερικανική οικονομία ενόσω θα «κρυβόταν». Αν και ανέλαβε «πλήρως την ευθύνη» για τη διαχείριση της πανδημίας, επέρριψε την ευθύνη για το πλήγμα που δέχεται η χώρα του στην Κίνα: «Δεν είναι δικό μου το φταίξιμο που ήρθε εδώ, η Κίνα φταίει», υποστήριξε.
«Ξεπερνάμε» την κρίση και «μαθαίνουμε να ζούμε με αυτόν», διότι «δεν έχουμε άλλη επιλογή» είπε ακόμη ο Τραμπ, αναφερόμενος στον κορονοϊό, που επανέλαβε ότι «φεύγει», προκαλώντας την οξύτατη αντίδραση του Μπάιντεν. «Μαθαίνουμε να ζούμε με αυτόν; Έλα τώρα. Πεθαίνουμε απ’ αυτόν».
Το ζήτημα της πανδημίας ήταν το κυρίαρχο, στη συζήτηση, στο σκηνικό – υπήρχαν αρχικά διαχωριστικά από πλεξιγκλάς που όμως τελικά απομακρύνθηκαν -, στη συμπεριφορά των αντιπάλων: χαιρετήθηκαν απλά με νεύματα, από μακριά, λίγο καιρό αφότου ο Τραμπ ανέρρωσε μετά τη μόλυνσή του από τον SARS-CoV-2.
Αν και σε αυτή τη συζήτηση στο Νάσβιλ (Τενεσί), η απουσία των συνεχών διακοπών που σημάδεψαν το πρώτο ντιμπέιτ επέτρεψε να γίνει πιο ουσιαστικός διάλογος για διάφορα ζητήματα, από την οικονομία ως τις φυλετικές σχέσεις, από την κλιματική αλλαγή ως το σύστημα υγείας και τη μετανάστευση, οι δύο εβδομηντάρηδες αντίπαλοι, που κάθε άλλο παρά δείχνουν σεβασμό ο ένας για τον άλλο, επιδόθηκαν ξανά σε επιθέσεις επί προσωπικού επανειλημμένα.
Ο Τραμπ, τα ένστικτα του οποίου τον ωθούν να αυτοπαρουσιάζεται ως ο υποψήφιος που μάχεται το «κατεστημένο», παρουσίασε τον Μπάιντεν ως πολιτικό καριέρας, με ασήμαντο έργο παρά τα πενήντα χρόνια της πορείας του, απόλυτα «διεφθαρμένο». Ωστόσο ο ίδιος δεν φάνηκε να προτείνει κάποιο σαφές πρόγραμμα για την επόμενη θητεία του, μένοντας σε μάλλον αόριστες εξαγγελίες.
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ επανέλαβε τις κατηγορίες του σε βάρος του Μπάιντεν και του γιου του Χάντερ περί «ανήθικων» πρακτικών στην Ουκρανία και στην Κίνα. Δεν έχει υπάρξει κανένα αποδεικτικό στοιχείο για κάποια παρανομία του Χάντερ Μπάιντεν. Ο πρώην αντιπρόεδρος του Μπαράκ Ομπάμα απέκρουσε την επίθεση, χαρακτηρίζοντας «μπαρούφες» τους ισχυρισμούς του Τραμπ που έχουν σκοπό να «αποσπάσουν» την προσοχή από την πανδημία και λέγοντας πως δεν έλαβε «ποτέ ούτε δεκάρα» από ξένους παράγοντες.
Οι προσπάθειες του Τραμπ να βρει κάτι επιλήψιμο στις επιχειρηματικές δοσοληψίες του γιου του αντιπάλου του συνδέονται με την παραπομπή του Ρεπουμπλικάνου σε δίκη.
Εξάλλου, ο ίδιος ο Τραμπ και τα παιδιά του έχουν κατηγορηθεί για συγκρούσεις συμφέροντος αφότου ανέλαβε την εξουσία, που συνδέονται κυρίως με ακίνητα και ξενοδοχεία της οικογενειακής επιχείρησης στο εξωτερικό.
Ο Μπάιντεν επιτέθηκε με τη σειρά του στον Τραμπ κατηγορώντας τον ότι δεν πληρώνει τους φόρους που του αναλογούν σε ομοσπονδιακό επίπεδο, επικαλούμενος πρόσφατη έρευνα της εφημερίδας New York Times. «Δώσε στη δημοσιότητα τις φορολογικές σου δηλώσεις ή πάψε να μιλάς περί διαφθοράς», απαίτησε.
Ο μεγιστάνας απάντησε ότι έχει πληρώσει «εκατομμύρια». Πρόσθεσε πως θα δώσει στη δημοσιότητα τις φορολογικές του δηλώσεις – είναι ο πρώτος πρόεδρος των ΗΠΑ που δεν το έχει κάνει εδώ και δεκαετίες – όταν ολοκληρωθεί ο έλεγχος στον οποίο λέει πως υποβάλλεται εδώ και χρόνια.
Μια από τις πιο τεταμένες στιγμές της συζήτησης ήταν αυτή στην οποία ο Μπάιντεν κατηγόρησε τον Τραμπ πως είναι «από τους πιο ρατσιστές προέδρους στην ιστορία», πως «ρίχνει φωτιά σε κάθε ρατσιστική φωτιά», ενώ ο πρόεδρος δήλωσε ο «λιγότερο ρατσιστής σε αυτή την αίθουσα» και αντεπιτέθηκε κατηγορώντας τον Μπάιντεν πως έχει ψηφίσει στην καριέρα του νόμους που αύξησαν εκθετικά τις φυλακίσεις μαύρων και μελών εθνικών και φυλετικών μειονοτήτων. Ο Μπάιντεν αναγνώρισε πως είχε κάνει «λάθος».
Εξάλλου, στην ενότητα για την κλιματική αλλαγή, ο Μπάιντεν είπε πως το σχέδιο του για το περιβάλλον είναι να γίνει «ενεργειακή μετάβαση», οι ΗΠΑ να απομακρυνθούν από την πετρελαϊκή βιομηχανία και να στραφούν σε ανανεώσιμες πηγές.
Ο Τραμπ άδραξε την ευκαιρία: «θα καταστρέψει την πετρελαϊκή βιομηχανία! Θα το θυμηθείς αυτό, Τέξας; Θα το θυμηθείς αυτό, Πενσιλβάνια;», είπε.
Ο Μπάιντεν αντέτεινε πως απλώς θα καταργήσει τις κρατικές επιδοτήσεις στις πετρελαϊκές εταιρείες. Το επανέλαβε μιλώντας σε δημοσιογράφους μετά το ντιμπέιτ. «Δεν θα απαλλαχθούμε από τα ορυκτά καύσιμα για πολλά χρόνια», σημείωσε.
Ακόμη, εξήγγειλε ότι εάν εκλεγεί, θα ανοίξει τον δρόμο ώστε οι εκατομμύρια παράτυποι μετανάστες που ζουν στις ΗΠΑ να έχουν σαφή οδικό χάρτη μπροστά τους για την απόκτηση άδειας παραμονής ή της αμερικανικής υπηκοότητας μέσα στις πρώτες εκατό ημέρες της προεδρίας του. Δεσμεύθηκε ταυτόχρονα ότι θα λάβει μέτρα «αμέσως» για την προστασία των παιδιών που μπήκαν παράτυπα στη χώρα.
Η ένταση ανέβηκε και στα θέματα εξωτερικής πολιτικής, με τον Μπάιντεν να κατηγορεί τον Τραμπ για την πολιτική «κατευνασμού» του έναντι της Βόρειας Κορέας, αλλά και το ότι είναι υπερβολικά υποχωρητικός έναντι του ρώσου ομολόγου Βλαντίμιρ Πούτιν και να διαμηνύει πως η Ρωσία, το Ιράν και η Κίνα «θα πληρώσουν» για τις προσπάθειές τους να επηρεάσουν το αποτέλεσμα των εκλογών.
Από την δική του πλευρά ο Τραμπ, που έχει κατηγορήσει τον Μπάιντεν πως θέλει να «ξεπουλήσει» τη χώρα στο Πεκίνο, θύμισε τη σκληρή του πολιτική έναντι της Κίνας, ιδίως το ότι της έχει κηρύξει εμπορικό πόλεμο.
