του Ian Lipkin (*)
Θα περάσουμε την υπόλοιπη ζωή μας με αυτόν τον ιό. Δεν πρόκειται να εξαφανιστεί. Θα πρέπει να εμβολιαστούν τα μωρά για πάντα και το πιθανότερο είναι ότι θα δοθούν επιπλέον δόσεις σε όσους εμβολιάζονται. Δεν νομίζω ότι η ζωή μας θα ξαναγίνει εντελώς κανονική.
Ας συγκρίνουμε την Covid-19 με την ευλογιά, τη μόνη λοιμώδη ασθένεια που έχει εξαλειφθεί. Εκεί δεν είναι ξενιστές τα ζώα και όλοι όσοι προσβάλλονται παρουσιάζουν συμπτώματα. Στην περίπτωσή μας δεν ισχύει τίποτα από τα δύο. Γίνεται μετάδοση από ασυμπτωματικούς ή προσυμπτωματικούς. Επιπλέον, υπάρχουν πολλά ζώα σε όλο τον κόσμο που θα μετατραπούν σε ξενιστές αυτού του ιού. Νυχτερίδες, μινκ, ίσως και άλλα. Όταν αρχίσει ο μαζικός εμβολιασμός, τα επίπεδα της μόλυνσης θα μειωθούν δραστικά. Τα εμβόλια, μαζί με την ανοσία που συνδέεται με την πραγματική μόλυνση, θα έχουν ως αποτέλεσμα να μειωθούν δραστικά οι θάνατοι από το 2022. Ο SARS-CoV-2 δεν θα εξαφανιστεί όμως και θα πρέπει να είμαστε πάντα προσεκτικοί.
Τα δεδομένα των εμβολίων της Moderna και της Pfizer είναι εντυπωσιακά. Είμαι βέβαιος ότι αυτά τα εμβόλια θα μειώσουν το ιικό φορτίο ενός ανθρώπου που έχει μολυνθεί, όπως και τον χρόνο που μεταδίδει τον ιό. Και αυτά τα εμβόλια θα μοιραστούν στο μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης και των ΗΠΑ. Το να φτάσουν και στις αναπτυσσόμενες χώρες αποτελεί μια μεγάλη πρόκληση. Στις ζώνες αυτές χρειαζόμαστε εμβόλια που δεν έχουν ανάγκη το κρύο.
Ο μόνος τρόπος να επιστρέψουμε στην κανονικότητα είναι η συλλογική ανοσία. Για να συμβεί αυτό, πρέπει να αποκτήσει ανοσία το 60% με 80% του παγκόσμιου πληθυσμού. Η Covid-19 απαιτεί παγκόσμιες λύσεις και είναι ενθαρρυντικό ότι η G20 προσανατολίζεται σε ένα πρόγραμμα παγκόσμιου εμβολιασμού και όχι σε εθνικές λύσεις. Εγώ δεν πιστεύω ότι θα επιστρέψουμε στην προ της πανδημίας κανονικότητα, όπως δεν επιστρέψαμε στην προ της 11ης Σεπτεμβρίου κανονικότητα. Η Covid-19 μας έδειξε πόσο ευάλωτοι είμαστε στους ιούς, όπως και πόσο ικανοί είμαστε να απαντάμε στις κρίσεις με τη βοήθεια της επιστήμης.
Σε ό,τι αφορά τον τρόπο που αυτός ο ιός μετατράπηκε σε πανδημία, το μόνο που μπορούμε να πούμε με σιγουριά είναι ότι κανείς, κανένας άνθρωπος, δεν δημιούργησε σκοπίμως τον ιό. Από εκεί και πέρα, κανείς δεν ξέρει τι συνέβη. Η Κίνα θα επενδύσει πολλά χρήματα για να αναλύσει άγρια ζώα. Το 2012, όταν αρχίσαμε να ερευνούμε την προέλευση του MERS, στρέψαμε την προσοχή μας στις νυχτερίδες γιατί ο ιός που έμοιαζε περισσότερο με αυτόν που ψάχναμε είχε εντοπιστεί σε αυτά τα θηλαστικά. Oμως ο ασθενής μηδέν του MERS είχε τέσσερις καμήλες κι έτσι αρχίσαμε να εξετάζουμε κι αυτά τα ζώα. Διαπιστώσαμε ότι είχαν αντισώματα. Μελετήσαμε σχεδόν όλες τις καμήλες της αραβικής χερσονήσου και είδαμε ότι το 75% είχαν αντισώματα. Εξετάσαμε τις τράπεζες αίματος καμήλας και βρήκαμε ότι ο ιός κυκλοφορούσε τουλάχιστον για δέκα χρόνια. Είναι πιθανό λοιπόν να υπήρξαν κρούσματα MERS που δεν τα είδε κανείς.
Η ομάδα μου κι εγώ εκτιμάμε ότι υπάρχουν τουλάχιστον 320.000 άγνωστοι ιοί που μπορεί να μολύνουν τα θηλαστικά. Άλλες εκτιμήσεις μιλούν για ένα εκατομμύριο. Στις Ηνωμένες Πολιτείες έχει εκπονηθεί ένα πρόγραμμα διεθνούς συνεργασίας με σκοπό την επένδυση 6 δισεκατομμυρίων δολαρίων για τη μελέτη αυτών των ιών. Το πρόβλημα με αυτή την προσέγγιση είναι πως όταν συναντάς έναν τέτοιο ιό δεν ξέρεις αν θα μολύνει τον άνθρωπο. Είναι λοιπόν αυτός ο καλύτερος τρόπος να ξοδεύεις χρήματα; Εγώ πιστεύω ότι υπάρχουν κι άλλοι. Σε όλο τον κόσμο, για παράδειγμα, υπάρχουν ζωολογικοί κήποι. Κάθε νέος παθογόνος οργανισμός μπορεί να διεισδύσει στους ζωολογικούς κήπους και να σκοτώσει ζώα. Η μελέτη αυτών των ζώων θα μας πρόσφερε πολλά στοιχεία. Το ίδιο μπορεί να συμβεί με νεκρά άγρια, ή και οικόσιτα, ζώα, που θα είναι το θερμόμετρο της κυκλοφορίας ενός ιού.
Προτού εκδηλωθεί μια επιδημία, ο ιός κυκλοφορεί για ένα διάστημα σε σιωπηρή μορφή. Αυτό συνέβη με τον HIV τη δεκαετία του ’40. Το ίδιο έγινε προφανώς και με τον SARS-CoV-2. Όταν αποκτήσουμε την κατάλληλη τεχνολογία που θα βασίζεται σε αντισώματα, θα διαπιστώσουμε πιθανότατα ότι είχαν προσβληθεί άνθρωποι πολύ πριν ο ιός εντοπιστεί τον Δεκέμβριο στην Ουχάν.
(*) O Ιαν Λίπκιν είναι επιδημιολόγος, διευθυντής του Κέντρου Λοιμώξεων και Ανοσίας του Columbia. Από τον περασμένο Ιανουάριο συνεργάζεται με τις κινεζικές αρχές με σκοπό την ανάπτυξη καλύτερων τεστ ανίχνευσης του ιού.
(Πηγή: συνέντευξη στην El País)
