Η υφυπουργός Εσωτερικών Βιβή Χαραλαμπογιάννη, σε συνέντευξή της στο Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων, μιλά για τις μεταρρυθμίσεις στη δημόσια διοίκηση που, όπως επισημαίνει, συντελούν σε μια νέα αντίληψη «που ήδη δείχνει θετικά αποτελέσματα».
Με αφορμή την επέκταση του μπόνους παραγωγικότητας, σημειώνει ότι η επιβράβευση της απόδοσης είναι μέρος μιας ευρύτερης στρατηγικής μεταρρύθμισης του Δημοσίου, που στόχο έχει την μετατροπή του σε έναν σύγχρονο οργανισμό που εξελίσσεται διαρκώς.
Για την αντιμετώπιση της βραδείας διαδικασίας προσλήψεων, αναφέρεται στο διετές στρατηγικό σχέδιο μετασχηματισμού του ΑΣΕΠ που βρίσκεται σε εξέλιξη με κύρια χαρακτηριστικά την αξιοποίηση της τεχνητής νοημοσύνης και της μηχανικής μάθησης.
Μιλάει, ακόμα, για τις σχεδιαζόμενες αλλαγές στον τρόπο επιλογής προϊσταμένων, αλλά και για τα πρώτα αποτελέσματα της διετούς εφαρμογής του νέου συστήματος αξιολόγησης και στοχοθεσίας, ενώ αναφέρεται στη συμβολή του προγράμματος «Μίτος» για την απλούστευση των διοικητικών διαδικασιών και την αντιμετώπιση της γραφειοκρατίας.
Τέλος, εξηγεί γιατί είναι αναγκαίο να προσέλθουν οι εκλογείς στις κάλπες των προσεχών ευρωεκλογών.
Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της συνέντευξης της υφυπουργού Εσωτερικών, Βιβής Χαραλαμπογιάννη στο Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων και στον δημοσιογράφο Απόστολο Μιχαλούδη
Ερ: Λίγες ημέρες απέμειναν πριν από τις ευρωεκλογές και το ενδιαφέρον του κόσμου φαίνεται μειωμένο, γεγονός που προμηνύει υψηλά ποσοστά αποχής. Κατά τη γνώμη σας, γιατί ο μέσος πολίτης θα πρέπει να προσέλθει στις κάλπες της επόμενης Κυριακής;
Απ: Το πρόβλημα που θέτετε είναι υπαρκτό και παρατηρείται όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και σε πολλές άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Στις προηγούμενες ευρωεκλογές στην Ελλάδα, περίπου το 58% των εγγεγραμμένων ψηφοφόρων προσήλθαν στις κάλπες, ακόμα και με τη σύμπτωση των δημοτικών και περιφερειακών εκλογών που έδιναν επιπλέον κίνητρο για συμμετοχή. Φέτος, δεν υπάρχει αυτή η ιδιαιτερότητα. Η Ευρωπαϊκή Ένωση, παρά τη σημαντική της συνεισφορά στη βελτίωση της ζωής των πολιτών, δεν έχει καταφέρει να επικοινωνήσει επαρκώς τη σημασία των αποφάσεών της. Κι όμως, περίπου 4 στις 5 αποφάσεις που επηρεάζουν την καθημερινότητά μας λαμβάνονται στις Βρυξέλλες και το Στρασβούργο. Είναι επιτακτική ανάγκη να στείλουμε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ανθρώπους που κατανοούν τον τρόπο λήψης αποφάσεων και μπορούν να προωθήσουν τα συμφέροντα της χώρας μας. Η συμμετοχή μας στις εκλογές δεν είναι απλά ένα δικαίωμα, είναι ευθύνη μας. Από την απόφαση μας αυτή, κρίνεται το μέλλον μας και το μέλλον των αγαπημένων μας προσώπων.
Ερ: Παρά τις προσπάθειες που έγιναν τα τελευταία χρόνια για επιτάχυνση των διαδικασιών προσλήψεων μέσω ΑΣΕΠ, η κατάσταση φαίνεται πως παραμένει δυσχερής με χαρακτηριστικότερη περίπτωση την μη απορρόφηση των περισσότερων επιτυχόντων του πρώτου πανελλήνιου γραπτού διαγωνισμού. Πώς σκοπεύετε να αντιμετωπίσετε αυτή την κατάσταση;
Απ: Είναι σαφές ότι το ΑΣΕΠ είναι ταυτισμένο στη συνείδηση της κοινωνίας με την αντικειμενικότητα και την αμεροληψία των διαδικασιών στις οποίες εμπλέκεται. Επίσης τα τελευταία χρόνια, αξιοποιώντας το νέο νομοθετικό πλαίσιο κι εντείνοντας τις προσπάθειές του, έχει αυξήσει σημαντικά το παραγόμενο έργο. Ωστόσο, αυτή η κατάκτηση των προηγούμενων τριάντα ετών πρέπει να είναι ο οδηγός μας για το ΑΣΕΠ της νέας εποχής. Πρέπει να ενισχύσουμε την έννοια της αξιοκρατίας και αυτό σημαίνει την ενσωμάτωση όρων ποιότητας και ταχύτητας στις διαδικασίες ΑΣΕΠ. Οι συνθήκες, κοινωνικές και οικονομικές, μεταβάλλονται ταχύτατα και το δημόσιο οφείλει να ανταποκρίνεται. Το στρατηγικό μας σχέδιο για το νέο ΑΣΕΠ είναι ήδη σε εξέλιξη, με χρονικό ορίζοντα ολοκλήρωσης την επόμενη διετία, μέσα από στοχευμένα έργα που υλοποιούνται στο πλαίσιο του Ταμείου Ανάκαμψης και τα οποία αξιοποιούν έννοιες όπως η τεχνητή νοημοσύνη και η μηχανική μάθηση, όχι μόνον για τη βέλτιστη στελέχωση των υπηρεσιών αλλά και για τον μετασχηματισμό του ίδιου του ΑΣΕΠ σε ένα σύγχρονο και αποτελεσματικό φορέα διοίκησης ανθρώπινου κεφαλαίου. Αυτό, προδήλως, δεν αναιρεί την αναγκαιότητα βραχυπρόθεσμων παρεμβάσεων για την επίλυση δυσλειτουργιών πάντα, όμως, με επίγνωση του πλαισίου που χρειάζεται να διαφυλάξουμε κι εκείνου που πρέπει να βελτιώσουμε, σύμφωνα με το πλαίσιο που πολύ πρόσφατα ο ίδιος ο πρωθυπουργός έθεσε.
Ερ: Πριν από λίγους μήνες παρουσιάσατε στο υπουργικό συμβούλιο, μαζί με την υπουργό Νίκη Κεραμέως, την επέκταση του μπόνους παραγωγικότητας. Τι διασφαλίζει ότι θα επιβραβεύονται όσοι πραγματικά το αξίζουν και επίσης εκτιμάτε ότι θα μπορεί να οδηγήσει στην αλλαγή κουλτούρας αδράνειας και ήσσονος προσπάθειας που σε μεγάλο βαθμό χαρακτηρίζει τη δημόσια διοίκηση;
Απ: Η επιβράβευση της παραγωγικότητας δεν είναι απλά ένα νομοθέτημα, αλλά μέρος μιας ευρύτερης στρατηγικής μεταρρύθμισης στο Δημόσιο. Το σύστημα στοχοθεσίας και αξιολόγησης, μαζί με το σύστημα κινήτρων και ανταμοιβής, διασφαλίζει ότι η αξιολόγηση είναι ουσιαστική και δίκαιη. Η πραγματικά SMART στοχοθεσία και αξιολόγηση θα ήταν κενό γράμμα αν δεν υπήρχε μια χειροπιαστή επιβράβευση για όσους πρωτεύουν σε αυτό το νέο περιβάλλον.
Η αλλαγή κουλτούρας στο Δημόσιο είναι κεντρική μας επιδίωξη. Θέλουμε να μετατρέψουμε το δημόσιο από μια στερεοτυπική λειτουργία χωρίς στόχους και προσπάθεια σε έναν σύγχρονο οργανισμό που εξελίσσεται διαρκώς, αξιοποιεί νέες τεχνολογίες και θέτει στόχους που προσπαθεί να επιτύχει, με ουσιαστικά κίνητρα για αυτή τη λειτουργία του. Οι μεταρρυθμίσεις μας αλληλοσυμπληρώνονται και όλες μαζί συντελούν σε μια νέα αντίληψη που, αν και χρειάζεται χρόνο για να ωριμάσει, ήδη δείχνει θετικά αποτελέσματα. Η νέα αυτή κουλτούρα βασίζεται στην αναγνώριση της προσπάθειας και στην επιβράβευση της αριστείας.
Ερ: Αναφερθήκατε στο νέο σύστημα αξιολόγησης και στοχοθεσίας, το οποίο θεσμοθετήθηκε πριν από δύο χρόνια. Από την μέχρι τώρα εφαρμογή του πιστεύετε ότι μπορεί να συμβάλει στην ενίσχυση των δυνατοτήτων των υπαλλήλων και στη βελτίωση της αποτελεσματικότητας του Δημοσίου;
Απ: Τα πρώτα στοιχεία είναι πολύ ενθαρρυντικά. Το νέο σύστημα στοχοθεσίας και αξιολόγησης έχει ήδη συναντήσει σχεδόν καθολική στήριξη από τους υπαλλήλους. Πάνω από 155.000 στόχοι κατατέθηκαν από τους προϊσταμένους την πρώτη χρονιά εφαρμογής του συστήματος και οι περισσότεροι από αυτούς τους στόχους αναμορφώθηκαν με ευθύνη των προϊσταμένων και τη συνδρομή της τεχνητής νοημοσύνης. Η ανταπόκριση των στελεχών δείχνει τις πολλές δυνατότητες που ανοίγουν οι μεταρρυθμίσεις μας για το ανθρώπινο δυναμικό του δημοσίου. Όλοι αρχίζουν πλέον να αντιλαμβάνονται ότι η εργασιακή καθημερινότητά τους μπορεί να βελτιωθεί δραματικά. Το νέο πλαίσιο προσφέρει πολλαπλές δυνατότητες βελτίωσης, εκπαίδευσης και επιβράβευσης, δημιουργώντας μια κουλτούρα συνεχούς εξέλιξης.
Ερ: Μετά τη μεταρρύθμιση στον τρόπο επιλογής των διοικήσεων των δημόσιων φορέων, το υπουργείο σχεδιάζει να αλλάξει και τον τρόπο επιλογής των προϊσταμένων. Ποια είναι τα βασικότερα σημεία των αλλαγών;
Απ: Το πνεύμα και η λογική του νέου συστήματος θα είναι παρεμφερή με τα αντίστοιχα των διοικήσεων. Γνωρίζετε καλά ότι οι προϊστάμενοι παίζουν καθοριστικό ρόλο στο νέο τοπίο που σχεδιάσαμε και υλοποιούμε στο δημόσιο, συνεπώς είναι ανάγκη στις θέσεις αυτές να τοποθετηθούν οι κατά κοινή παραδοχή καταλληλότεροι. Κάθε υπάλληλος που υποβάλει αίτηση για μια θέση ευθύνης, θα πρέπει να διαθέτει ορισμένα on-off κριτήρια, δηλαδή κάποια ελάχιστα τυπικά προσόντα χωρίς τα οποία δεν θα μπορεί η αίτηση να προχωρήσει. Στη συνέχεια θα υπάρχει μια αμιγώς ηλεκτρονική διαχείριση των αιτήσεων και μοριοδότηση των υποψηφίων, ενώ πυρήνας της διαδικασίας θα είναι η με ηλεκτρονικό τρόπο αξιολόγηση των δεξιοτήτων διοίκησης και της εν γένει εργασιακής συμπεριφοράς των υποψηφίων με χρήση εξειδικευμένων ψυχομετρικών εργαλείων, πάντα βεβαίως σε συνάρτηση με το ενιαίο πλαίσιο δεξιοτήτων του ν.4940/22. Στο πλαίσιο αυτό θα ήθελα να τονίσω τη μεταρρυθμιστική μας παρέμβαση για τον επιχειρησιακό ανασχεδιασμό του ΕΚΔΔΑ ώστε να ενσωματωθεί η λογική αυτού που αποκαλείται Ακαδημία Ηγεσίας και να υποστηριχθεί δημιουργικά το νέο σύστημα και, κυρίως, τα στελέχη που θα επιλεγούν στις θέσεις ευθύνης.
Ερ: Μια από τις παθογένειες του Δημοσίου είναι η γραφειοκρατία. Οι πολίτες αναγνωρίζουν ότι τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει σημαντικά βήματα για την αντιμετώπισή της, ωστόσο η κατάσταση δεν είναι ακόμη ιδανική. Πώς και κυρίως πότε θα επιτευχθεί η απλούστευση των διαδικασιών στις συναλλαγές μας με τη δημόσια διοίκηση;
Απ: Έχουν γίνει πολλά βήματα προς τη μείωση της γραφειοκρατίας, αν και ιδανικές καταστάσεις δεν υπάρχουν καθώς συνεχώς προκύπτουν νέα θέματα προς επίλυση. Για πρώτη φορά υπάρχει Εθνική Πολιτική Διοικητικών Διαδικασιών που αποτελεί το ενιαίο πλαίσιο για τη διαρκή αναβάθμιση των διοικητικών διαδικασιών του Δημοσίου και την καταπολέμηση της γραφειοκρατίας προς όφελος όλων. Το Εθνικό Μητρώο Διοικητικών Διαδικασιών «Μίτος» καταγράφει όλες τις διαδικασίες του δημοσίου, φυσικές και ψηφιακές, με στόχο τη μείωση και την κατάργηση δικαιολογητικών και διατυπώσεων, καθώς και την αυτόματη ενημέρωση των πολιτών. Ο «Μίτος», όπως ο θρυλικός μίτος της Αριάδνης που βοήθησε τον Θησέα να βρει την έξοδο από το λαβύρινθο του Μινώταυρου, έχει σχεδιαστεί για να βοηθήσει τους πολίτες να βρουν την έξοδο από τον λαβύρινθο της γραφειοκρατίας. Μέσω αυτού, οι πολίτες μπορούν να αποφύγουν τη σύγχυση και τις περιττές καθυστερήσεις σε πολλές διοικητικές διαδικασίες, όπως η έκδοση αδειών, οι αποζημιώσεις, οι εγγραφές σε μητρώα και εκπαιδευτικά ιδρύματα, οι εσωτερικές διαδικασίες του δημοσίου, οι καταγγελίες, τα πιστοποιητικά και οι συντάξεις. Ο «Μίτος» έχει ήδη αναγνωριστεί και βραβευτεί ως ένα από τα πιο καινοτόμα έργα δημόσιας διοίκησης στην Ευρώπη, αποδεικνύοντας ότι η προσπάθεια μας να εκσυγχρονίσουμε τις διοικητικές διαδικασίες αποδίδει καρπούς. Θα συνεχίσουμε τις προσπάθειες για περαιτέρω απλούστευση των διαδικασιών και την καταπολέμηση της γραφειοκρατίας, με στόχο να καταστήσουμε τις συναλλαγές των πολιτών με τη δημόσια διοίκηση πιο εύκολες και γρήγορες.
