Κάθε μέρα και ένα καινούργιο στοίχημα, για τη «Ζωή». Κάθε χειρουργείο και μια πρόκληση για επιτυχία. Κάθε επέμβαση, διαφορετική, κρίσιμη. Η Ζωή Νταϊλιάνα, η πρώτη γυναίκα καθηγήτρια Ορθοπεδικής στην Ελλάδα, μιλάει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ και αποκαλύπτει, τον άνθρωπο, τη γυναίκα επιστήμονα, που «χτίζει» την επόμενη ημέρα για τον ασθενή, με εκείνο το «χέρι» βοήθειας, που ξαναγεννά το χαμόγελο.
Την συναντήσαμε στο εφαρμοσμένο σεμινάριο χειρουργικής ανατομίας χεριού, για νέους γιατρούς στα Ιωάννινα. Η επικοινωνία μαζί της αποκαλύπτει έναν άνθρωπο, σεμνό, μετρημένο στα λόγια του, ψύχραιμο, με πάθος και πίστη στη «μάχη» για την αποκατάσταση της αναπηρίας και την ποιότητα ζωής.
Η Ζωή Νταϊλιάνα είναι τακτική καθηγήτρια στην έδρα της Ορθοπεδικής Χειρουργικής στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. Είναι εξειδικευμένη στην χειρουργική χεριού-άνω άκρου, τη μικροχειρουργική και την παιδοορθοπεδική.
Η εξειδίκευση της κ. Νταϊλιάνα, φέρνει και την πρώτη ερώτηση, καθώς πριν από χρόνια η συγκόλληση των άκρων, έμοιαζε ανέφικτο ζητούμενο, που καταδίκαζε στη μόνιμη αναπηρία τους ανθρώπους. Η καθηγήτρια εξηγεί: «Το χέρι είναι ένα σύνθετο όργανο, έχει πολλαπλούς ιστούς, γι αυτό δεν μεταμοσχεύεται εύκολα. Ουσιαστικά, ξανακτίζεται με τη μικροχειρουργική.
Πρέπει πρώτα να αποκαταστήσεις τον σκελετό, δηλαδή τα οστά του, να συνδέσεις τα αγγεία, τα νεύρα, για να έχει αίσθηση και κίνηση, να φτιάξεις τους τένοντες. Τέλος, το δέρμα, που πολλές φορές δεν υπάρχει, πρέπει να αποκατασταθεί για να καλύψει τους εκτεθειμένους ιστούς. Απαιτούνται γνώσεις αγγειοχειρουργικής και νευροχειρουργικής για πολύ μικρές δομές».
Ψυχραιμία και πίστη ότι θα τα καταφέρεις!
Τα ανθρώπινα συναισθήματα, απέναντι σε ένα δύσκολο περιστατικό, περνάνε στο περιθώριο, όπως αναφέρει η κ. Νταϊλιάνα, η οποία μας περιγράφει, όλα όσα βιώνει, την αγωνία, την προσδοκία, την υπομονή, την πίστη στις γνώσεις της και τον Θεό, επί ώρες πάνω από το χειρουργικό τραπέζι.
«Προσπαθείς να βγεις από αυτό που βλέπεις και να δράσεις, σαν γιατρός. Δεν με νοιάζει τι βλέπω, με νοιάζει τι μπορώ να κάνω!
Χρειάζεται πρώτα, η δική σου πίστη ότι θα τα καταφέρεις ή ότι, θα πετύχεις το καλύτερο, εάν δεν μπορείς να διορθώσεις τα πάντα, διότι, έχει να κάνει με τη βαρύτητα του τραυματισμού. Θέλεις να κάνεις το καλύτερο. Από κει και πέρα, χρησιμοποιείς τη γνώση, τη φαντασία, την υπομονή, γιατί τυγχάνει να προσπαθήσεις πολλές φορές, κατά τη διάρκεια της επέμβασης, να προσπαθήσεις να νικήσεις την κούραση.
Χρειάζεται να αντιμετωπίσεις με ψυχραιμία κάποιον αστάθμητο παράγοντα. Μεγάλη ικανοποίηση όταν και ο ίδιος, δεν αντιλαμβάνεσαι πώς φέρνεις σε πέρας, ένα δύσκολο περιστατικό. Θεωρείς μερικές φορές, πως κάποιες καταστάσεις είναι ξεγραμμένες, αλλά τελικά το αποτέλεσμα είναι θετικό, πάνε όλα καλά».
Η Ζωή Νταϊλιάνα θυμάται πάντα, όπως λέει, «έναν νεαρό, ο οποίος έφτασε μετά από τροχαίο με βαρύ τραύμα στο πόδι, σχεδόν πλήρως ακρωτηριασμένο» και συνεχίζει: «Θυμάμαι, πως ενημέρωσα τον συνάδελφο πατέρα του. Θυμάμαι την κατανόηση και τη θλίψη που έδειξε. Ούτε και η ίδια, δεν πίστευα πώς κατάφερα, να σώσω το πόδι του νεαρού. Μια εβδομάδα μετά, έφυγε καλά από το νοσοκομείο και χρειάστηκε μόνο μια μικρή επιπλέον επέμβαση».
Η σχέση της χειρουργού, με τους συγγενείς που περιμένουν με αγωνία το αποτέλεσμα είναι άμεση και ειλικρινής. Η καθηγήτρια μάς απαντά ξεκάθαρα στο ερώτημα.
«Οι συγγενείς σε κοιτάνε στα μάτια. Πάντα ζητούν, να κάνεις το καλύτερο για τον άνθρωπο τους. Όταν έρχεσαι αντιμέτωπος με το περιστατικό, οφείλεις να ενημερώσεις για την κατάσταση, ακόμη και όταν είναι πολύ άσχημα τα πράγματα. Πρέπει να γνωρίζουν τη βαρύτητα της βλάβης, το πολύωρο χειρουργείο που απαιτείται, τις πιθανές επιπλοκές και τις επανεπεμβάσεις. Μετά την επανασυγκόλληση, θέλει πάντα υπομονή, γιατί οι επόμενες ημέρες είναι κρίσιμες για την επιβίωση του άκρου».
Η μεγάλη ευθύνη στη μικροχειρουργική
Η καθηγήτρια της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, εξηγεί πως η μικροχειρουργική, είναι ένα «πολύτιμο εργαλείο» ειδικά για την αποκατάσταση μικρών ιστών και εκ γενετής κινητικών δυσλειτουργιών «σε επίπεδο που δεν βλέπει το γυμνό μάτι». Πρόκειται για περιπτώσεις παιδιών που έχουν ανωμαλίες στα χέρια και τα πόδια και δεν μπορούν να τα χρησιμοποιήσουν, για βρέφη και νήπια, τα οποία χειρουργούνται για να περπατήσουν ή να αποκτήσουν λειτουργικά χεράκια.
«Στα εκ γενετής προβλήματα, τους μικρούς ιστούς, τους διαχειρίζεσαι με πολλαπλάσια ευθύνη. Προσπαθείς λοιπόν να αποκαταστήσεις το δυσλειτουργικό άκρο, με λεπτές επεμβάσεις που μπορεί όμως να θέσουν σε κίνδυνο το ίδιο το άκρο. Χρειάζεσαι μικροσκόπιο ή μεγεθυντικά γυαλιά και ειδικά εργαλεία. Η μικροχειρουργική τεχνική οδηγεί στην αποκατάσταση και αποκατάσταση σημαίνει λειτουργικά άνω και κάτω άκρα».
Για την Ζωή Νταϊλιάνα, «το μεγάλο Σχολείο», ήταν η Ορθοπεδική Κλινική του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και ο τότε καθηγητής της Παναγιώτης Σουκάκος. Είχε τεράστιο όραμα επισημαίνει, και μας «έδειξε πόσο πολλοί δρόμοι ανοίγονται με την χρήση της μικροχειρουργικής και πώς, η ορθοπεδική χειρουργική και οι εξειδικευμένες μικροχειρουργικές τεχνικές, μπορούν πραγματικά να βοηθήσουν τον άνθρωπο να ξεπεράσει τις αναπηρίες».
Τελειώνοντας την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και την ειδικότητα της ορθοπεδικής η κ. Νταϊλιάνα συνέχισε για χρόνια τις σπουδές της στο Παρίσι και την Αμερική. Ο τρόπος ζωής στο εξωτερικό δεν την κέρδισε. Επέστρεψε στην Ελλάδα για να χαράξει τον δικό της δρόμο, στον τόπο της, απέναντι στην αναπηρία. Της ζητήσαμε να σχολιάσει τον Τομέα Υγεία στην Ελλάδα και το εξωτερικό. «Υπάρχουν διαφορές σε όλα τα επίπεδα», αναφέρει και εκφράζει την εκτίμηση πως, «δυστυχώς η Υγεία είναι κάτι πολύ ακριβό». Παράλληλα σημειώνει: «Όλα τα κράτη νομίζω, δυσκολεύονται να κερδίσουν το στοίχημα. Όμως υπάρχουν και κράτη, όπου τα ποσά που δαπανούνται στην ιατρική έρευνα και τον ιατρο-τεχνολογικό εξοπλισμό, είναι μεγάλα. Εμείς, ίσως το στοίχημα δεν το κερδίσαμε σε αυτό το επίπεδο».
Ωστόσο, επισημαίνει πως στην Ελλάδα, το επίπεδο γιατρών είναι πολύ υψηλό, γι’ αυτό και «εξάγουμε στην Ευρώπη».
Ολοκληρώνοντας τη συνέντευξη την ρωτήσαμε για την επόμενη ημέρα.
«Περιμένω κάθε μέρα να δω τι θα φέρει…. Εύχομαι νέες χειρουργικές προκλήσεις, νέα ερευνητικά πεδία και νέους φοιτητές με όρεξη για γνώση στο Πανεπιστήμιο… ».
