Του Θεόδωρου Παπαδόπουλου
Έκθεση-φωτιά «καίει» το νοσοκομείο Ρεθύμνου για το θέμα των νοσοκομειακών αποβλήτων! Μία σειρά από παραβάσεις σε ότι αφορά τις διαδικασίες που ακολουθήθηκαν στη διαχείριση των νοσοκομειακών αποβλήτων του Γενικού νοσοκομείου Ρεθύμνου καταγράφονται σε έκθεση του Σώματος Επιθεωρητών Ελεγκτών Δημόσιας Διοίκησης (ΣΕΕΔΔ) που δημοσιεύει το politik.gr.
Στην έκθεση γίνεται λόγος, μεταξύ άλλων, για απευθείας αναθέσεις αλλά και καθυστερήσεις στη διενέργεια διαγωνισμών από την πλευρά του νοσοκομείου, κάτι που δείχνει διαχρονικά ότι η δημόσια υγεία είναι ο μεγάλος ασθενής στη χώρα μας.
Ο έλεγχος του ΣΕΕΔΔ ξεκίνησε το Φεβρουάριο του 2016 στο πλαίσιο εισαγγελικής παραγγελίας αναφορικά με τον έλεγχο «νομιμότητας της ανάθεσης υπηρεσιών διαχείρισης των νοσοκομειακών αποβλήτων. Δηλαδή τη μεταφορά και την επεξεργασία τους. Είχε προηγηθεί μηνυτήρια αναφορά η οποία περιείχε καταγγελίες αναφορικά με τα απόβλητα των ακτινολογικών εργαστηρίων και τα μολυσματικά νοσοκομειακά απόβλητα.
Οι καταγγελίες αφορούσαν «υ̟περ̟παραγωγή α̟πό τις υγειονομικές μονάδες καθώς και υψηλή κοστολόγηση αλλά και μονοπωλιακή δράση από συγκεκριμένη εταιρεία». Οι ελεγκτές του ΣΕΕΔΔ προχώρησαν στον έλεγχο των σχετικών συμβάσεων ανάθεσης υπηρεσιών διαχείρισης αποβλήτων από το 2012 έως και το 2016 και για τα δυο είδη ιατρικών αποβλήτων. Για το σύνολο της τετραετίας ήλεγξαν συνολικά περί τις 15 συμβάσεις που είχαν υπογραφεί μεταξύ του νοσοκομείου Ρεθύμνου και ιδιωτικής εταιρείας με εξειδίκευση στη διαχείριση των επικίνδυνων ιατρικών αποβλήτων.
Σύμφωνα με όσα καταγράφονται στην έκθεση του ΣΕΕΔΔ το νοσοκομείο Ρεθύμνου δεν διαθέτει ακόμη εγκεκριμένο κανονισμό διαχείρισης τους. « Ως εκ τούτου είναι αβέβαιο αν γνωρίζει την ακριβή παραγωγή τους και αν αναλαμβάνει δράση για τη μείωσή τους» επισημαίνεται. Το γεγονός ότι δεν υφίσταται κανονισμός διαχείρισης αποβλήτων δημιουργεί όμως και άλλα ζητήματα. Όπως αναφέρουν οι ελεγκτές, η μη ορθή παρακολούθηση της παραγωγής επηρεάζει και την εκτίμηση της παραγόμενης ποσότητας αποβλήτων. Η τελευταία είναι αναγκαίο να έχει εκτιμηθεί σωστά προκειμένου το στοιχείο αυτό να χρησιμοποιηθεί «κατά την ̟προετοιμασία της ανάθεσης και την κατάρτιση των διακηρύξεων των υπηρεσιών διαχείρισης ιατρικών αποβλήτων». Επιπλέον, το νοσοκομείο δεν τηρεί μητρώο με στατιστικά δεδομένα για την παραγωγή των επικίνδυνων αποβλήτων και δεν καταρτίζονται οι ετήσιες εκθέσεις παραγωγού αποβλήτων.
Σε ότι αφορά τους διαγωνισμούς οι ελεγκτές διαπίστωσαν ότι το χρονικό διάστημα 2012 – 2016 το νοσοκομείο Ρεθύμνου προχώρησε σε «κατάτμηση της ανατιθέμενης υπηρεσίας» διενεργώντας πρόχειρους διαγωνισμούς και απευθείας αναθέσεις. Με βάση τη σχετική νομοθεσία πρόχειρος διαγωνισμός μπορεί να προκηρυχθεί όταν η συνολική δαπάνη δεν υπερβαίνει τα 60.000 ευρώ. Αντίστοιχα απευθείας ανάθεση επιτρέπεται να πραγματοποιηθεί όταν η δαπάνη δεν ξεπερνά τα 20.000 ευρώ. Στην προκειμένη περίπτωση όμως η ετήσια δαπάνη ήταν πάνω από 90.000 ευρώ, κάτι που απαγορεύεται ρητά από τη σχετική νομοθεσία.
«Στο εξεταζόμενο διάστημα 2012-2016 (το νοσοκομείο) κατ’ ε̟πανάληψη προέβη σε κατάτμηση της ανατιθέμενης υ̟πηρεσίας διενεργώντας πρόχειρους διαγωνισμούς και απευθείας αναθέσεις. Όλα αυτά έγιναν εκτός Προγράμματος Προμηθειών Υπηρεσιών Υγείας κατά ̟παράβαση του ν. 3580/07 (άρθρα 9 και 10), ενώ η διάταξη του αρ. 27, § 11 του ν. 3867/10 ̟που ορίζει ότι εκτός ΠΠΥΥ μπορούν να γίνουν προμήθειες μέχρι 45.000 ευρώ αφορά την ετήσια ̟προϋ̟πολογιζόμενη δα̟πάνη ̟που στην π̟ροκειμένη ̟περί̟πτωση είναι της τάξης των 90.000 ευρώ και άνω.
Παράλληλα οι ανωτέρω αναθέσεις έγιναν κατά ̟παράβαση του αρ.8, §3 του ΠΔ 60/07 και του αρ.2, §4 του ΠΔ 118/07 σε συνδυασμό με την ΥΑ 35130/739/10 (ΦΕΚ/1291/Β/11-8-2010) ̟που ορίζουν ότι ̟πρόχειρος διαγωνισμός και α̟πευθείας ανάθεση γίνεται όταν η ετήσια συνολική δα̟πάνη δεν υ̟περβαίνει το ̟ποσό των 60.000 ευρώ και 20.000 ευρώ αντιστοίχως και η κατάτμηση της ̟προμήθειας (αγαθού ή υ̟πηρεσίας) ̟προκειμένου να α̟ποφευχθούν διαδικασίες α̟παγορεύεται» αναφέρεται χαρακτηριστικά στην έκθεση ελέγχου του ΣΕΕΔΔ.
Το νοσοκομείο Ρεθύμνου επικαλέστηκε λόγους έκτακτης ανάγκης για τις «σύντομες διαδικασίες» των αναθέσεων ώστε «να αποφευχθεί ενδεχόμενη βλάβη στη δημόσια υγεία». Επίσης υποστήριξε ότι σημαντικό ρόλο έπαιξαν ο φόρτος εργασίας της αρμόδιας υπηρεσίας του νοσοκομείου σε συνδυασμό με το ελλιπές προσωπικό που υπηρετεί. Αυτό όμως δεν φαίνεται να έγινε πιστευτό από τους ελεγκτές του ΣΕΕΔΔ που πραγματοποίησαν το σχετικό έλεγχο. Είναι χαρακτηριστικό ότι για να υπάρξει απευθείας ανάθεση της διαχείρισης ιατρικών αποβλήτων θα πρέπει οι λόγοι της έκτακτης ανάγκης να σχετίζονται με «απρόβλεπτα γεγονότα». Όπως για παράδειγμα πλημμύρες, σεισμός, πόλεμος- και όχι λόγω αδυναμίας της αρμόδιας υπηρεσίας του νοσοκομείου.
Καθυστερήσεις με ευθύνη του νοσοκομείου
Οι πρόχειροι διαγωνισμοί και οι απευθείας αναθέσεις δεν ήταν όμως και το μοναδικό μεμπτό που εντόπισαν οι ελεγκτές του ΣΕΕΔΔ. Το χρονικό διάστημα 2012 – 2016 προχώρησε στη διενέργεια δύο ανοικτών διαγωνισμών. Ο πρώτος διεξήχθη το 2013 και ο δεύτερος το 2016. Η προκήρυξή τους ωστόσο έγινε καθυστερημένα με ευθύνη του νοσοκομείου Ρεθύμνου.
«Στο ίδιο διάστημα ελέγχου διενήργησε δυο ανοικτούς διαγωνισμούς ενταγμένους σε ΠΠΥΥ ̟που όμως με δική του ευθύνη ̟παρουσίασαν σημαντικές καθυστερήσεις στην ̟προκήρυξή τους. Ειδικότερα ο διαγωνισμός του 2013, με υπαιτιότητα του Γ.Ν.Ρ., προκηρύχθηκε με πέντε μήνες καθυστέρηση. Για το διαγωνισμό του 2016 το Γενικό Νοσοκομείο Ρεθύμνου δεν μερίμνησε ώστε κατά το πρώτο εξάμηνο του 2015 να λάβει έγκριση της ΥΠΕ για κατ’ εξαίρεση διενέργεια του πριν τον οριστικό καθορισμό του ως φορέα διενέργειας» επισημαίνεται στην έκθεση.
Οι καθυστερήσεις είχαν ως αποτέλεσμα να διενεργούνται τελικά απευθείας αναθέσεις ή πρόχειροι διαγωνισμοί. Για παράδειγμα στο διαγωνισμό του Προγράμματος Προμηθειών Υπηρεσιών και Φαρμάκων Υγείας (ΠΠΥΦΥ 2014) το νοσοκομείο, αντί να πράξει τα δέοντα ώστε η ανάθεση να γίνει σύντομα, προχώρησε στη διενέργεια «τεσσάρων πρόχειρων διαγωνισμών και τεσσάρων απευθείας αναθέσεων συνολικής δαπάνης 221.950 ευρώ». Επιπλέον οι ελεγκτές του ΣΕΕΔΔ εντόπισαν κατά τον έλεγχο ότι δεν έγινε έγκαιρα στη «Διαύγεια» ανάρτηση της πλειοψηφίας των
διακηρύξεων, συμβάσεων και γενικά των σχετικών με τους διαγωνισμούς και τις αναθέσεις αποφάσεων, κατά παράβαση της σχετικής νομοθεσίας.
Υψηλότερες τιμές
Η έκθεση ελέγχου του ΣΕΕΔΔ εντοπίζει ωστόσο και κάτι ακόμη. Η κατακύρωση των διαγωνισμών στην εταιρεία φέρεται να έγινε δίχως να ζητηθεί «διευκρίνιση της τιμής για κάθε είδος αποβλήτου και επεξεργασίας». Σε περίπτωση που γινόταν αυτό οι τιμές θα μπορούσαν να συγκριθούν με εκείνες του παρατηρητηρίου τιμών και να απορριφθούν τυχόν μεγαλύτερες προσφερόμενες τιμές.
«Εξαιτίας αυτού υπάρχουν ενδείξεις σε όλες τις περιπτώσεις η ανάθεση να έγινε με υψηλότερες του αποδεκτού τιμές, γεγονός που ισχύει σε όλα τα νοσοκομεία της Κρήτης, όπου τη διαχείριση των ιατρικών αποβλήτων αναλαμβάνει η ίδια η εταιρεία» επισημαίνουν στην έκθεσή τους οι ελεγκτές του ΣΕΕΔΔ.
Επιπλέον το νοσοκομείο Ρεθύμνου φέρεται να αναθέτει τη διαχείριση των ιατρικών του αποβλήτων στην εταιρεία, ακριβότερα από τα άλλα νοσοκομεία της Κρήτης. Για παράδειγμα το Γενικό Νοσοκομείο των Χανίων, εμφανίζεται να πραγματοποιεί αναθέσεις με τιμές οι οποίες είναι ακόμη και 20% πιο φθηνές σε σχέση με το νοσοκομείο Ρεθύμνου.
«Κατά την κατακύρωση όλων των διαγωνισμών (̟πρόχειρων και ανοικτών), κατά παράβαση του αρ. 13 του ν. 3918/11, δεν ζήτησε από τους ̟προσφέροντες διευκρίνιση της τιμής για κάθε είδος αποβλήτου και επεξεργασίας ώστε να είναι εφικτή η σύγκριση με τις διαθέσιμες τιμές του παρατηρητηρίου τιμών και να απορριφθούν τυχόν μεγαλύτερες ̟προσφερόμενες τιμές. Εξαιτίας αυτού υπάρχουν ενδείξεις σε όλες τις ̟περιπτώσεις η ανάθεση να έγινε με υψηλότερες του αποδεκτού τιμές, γεγονός που ισχύει για όλα τα νοσοκομεία της Κρήτης όπου τη διαχείριση των ιατρικών αποβλήτων αναλαμβάνει η ίδια εταιρεία» αναφέρεται στην έκθεση του ΣΕΕΔΔ.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρουν παρουσιάζουν και όσα αναφέρονται για την εκκαθάριση του αρχείου του ακτινολογικού τμήματος του Γενικού νοσοκομείου Ρεθύμνου. Πιο αναλυτικά, από τη μια πλευρά δεν φαίνεται να τηρήθηκαν τα όσα προβλέπονται από τη σχετική νομοθεσία και από την άλλη η διαχείριση των αποβλήτων δόθηκε χωρίς τίμημα και με απευθείας ανάθεση.
Όπως επισημαίνεται στην έκθεση του ΣΕΕΔΔ: «Η διαχείριση των αποβλήτων που προέκυψαν από την εκκαθάριση δόθηκε χωρίς τίμημα με απευθείας ανάθεση και χωρίς σχετική αναγγελία στη ΔΔΔΥ κατά παράβαση του αρ.1, §3, σημεία α και κ της ΥΑ οικ. 2/84797/0025/11 που ορίζει ότι η εκποίηση αυτών γίνεται μέσω της ΔΔΔΥ. Η ενέργεια αυτή ενδεχομένως να σήμανε απώλεια εσόδων για το Δημόσιο που δεν δύναται να προσδιοριστεί καθώς δεν υπάρχει βεβαιότητα για την ποσότητα και την ποιότητα των υλικών που παραδόθηκαν».
