Αδυναμία ανταπόκρισης στις επιχειρηματικές τους υποχρεώσεις, σημαντική μεγένθυνση της μετακίνησης παραγωγών στη “μαύρη πώληση”, λόγω ολοένα και μεγαλύτερης μείωσης των εισοδημάτων τους και αύξηση της επισφάλειας για τη βιωσιμότητα των επιχειρήσεων, είναι μερικά από τα αποτελέσματα της κλιματικής αλλαγής, “τα μηνύματα συνεπειών της οποίας είναι σαφέστατα”, επισήμανε ο πρόεδρος της Κοινοπραξίας Συνεταιρισμών Ομάδων Παραγωγών Ημαθίας, Χρήστος Γιαννακάκης.
Μιλώντας σε εκδήλωση της γενικής γραμματείας Αγροτικής Πολιτικής και Διαχείρισης Κοινοτικών Πόρων του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, με θέμα: “Περιβάλλον και κλιματική αλλαγή – Προκλήσεις για τον πρωτογενή τομέα και μέτρα στήριξης”, ο κ. Γιαννακάκης περιέγραψε με τα πιο μελανά χρώματα το παρόν στον αγροδιατροφικό κλάδο, κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου για το “αύριο, εάν δεν ληφθούν άμεσα μέτρα που να αντιμετωπίζουν τα προβλήματά που δημιουργεί η κλιματική αλλαγή στη ρίζα τους”.
Λέγοντας ότι τα ακραία καιρικά φαινόμενα των τελευταίων χρόνων έχουν προκαλέσει “τεράστιες” καταστροφές στην αγροτική παραγωγή στην Ελλάδα, ο κ. Γιαννακάκης σημείωσε ότι “μόνο στην κεντρική Μακεδονία, οι ζημιές στα πυρηνόκαρπα, που αποτελούν έναν από τους πυλώνες των αγροτικών εξαγωγών της χώρας μας, ανέρχονται σε πολλές δεκάδες εκατ. ευρώ”.
Υπογραμμίζοντας ότι η κλιματική αλλαγή επηρεάζει πλέον όλες τις περιοχές του κόσμου και οι επιπτώσεις της αναμένεται να ενταθούν τις επόμενες δεκαετίες, ιδιαίτερα στις χώρες της νότιας Ευρώπης, ο κ. Γιαννακάκης επισήμανε, ” είναι πλέον επιτακτική η ανάγκη χάραξης στρατηγικής, για την αντιμετώπισή της στον αγροτικό τομέα”.
Ειδικότερα στη Μακεδονία και στην παραγωγή πυρηνοκάρπων, όπου και συγκεντρώνεται ο κύριος όγκος της εθνικής παραγωγής του προϊόντος, “έχουμε σαφέστατα μηνύματα των συνεπειών της κλιματικής αλλαγής και οι ζημιές υπερέβησαν τα όρια της αντοχής του παραγωγικού μηχανισμού” επισήμανε χαρακτηριστικά.
Στο πλαίσιο αυτό, ο κ. Γιαννακάκης σημείωσε ότι “οι αγρότες πλέον αδυνατούν να ανταποκριθούν στις επιχειρηματικές τους υποχρεώσεις, δεν έχουν τους διαθέσιμους πόρους για να αγοράσουν φάρμακα και λιπάσματα, προσπαθούν να ρευστοποιήσουν άμεσα την συγκομισθείσα παραγωγή τους, καταφεύγοντας σε μηχανισμούς παραεμπορίου, ενώ επιδιώκουν ταυτόχρονα να αποφύγουν την δυσβάστακτη επιβάρυνση από φόρους και ασφάλιστρα”.
Περαιτέρω, επισήμανε ότι «οι οργανώσεις παραγωγών αντιμετωπίζουν έντονο πρόβλημα από τη διαρροή των μελών και τη μετακίνησή τους στη λεγόμενη “μαύρη πώληση” και όλο το σύστημα του νόμιμου εμπορίου πλήττεται από τις πρακτικές αυτές, που είναι συνέπεια κυρίως των συνεχόμενων ζημιών από τις καιρικές συνθήκες,της περιορισμένης κάλυψης των ζημιών από τον ΕΛΓΑ, σε συνδυασμό με την υψηλή φορολόγηση».
Σημειώνοντας ότι το μέγεθος του πλήγματος που δέχεται ο τομέας της πρωτογενούς παραγωγής δεν επηρεάζει μόνο το εισόδημα των καλλιεργητών, ο κ. Γιαννακάκης έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου και για τη βιωσιμότητα των επιχειρήσεων, συνεταιριστικών και ιδιωτικών, που εμπορεύονται και μεταποιούν τα προϊόντα, λέγοντας χαρακτηριστικά ότι “η αστάθεια στην παραγωγή της πρώτης ύλης , επηρεάζει ταυτόχρονα τις διεθνείς εμπορικές συμφωνίες και σχέσεις, του δευτερογενούς και τριτογενούς τομέα, κλονίζοντας την αξιοπιστία και την φερεγγυότητά του”.
Επίσης, σύμφωνα με τον κ. Γιαννακάκη, “η μείωση του όγκου της παραγωγής που διακινούν οι εταιρείες, προκαλεί τη μείωση του κύκλου εργασιών τους, με αντίκτυπο στην κερδοφορία μεν, αλλά κυρίως την ομαλή συνεργασία τους με τις δανειοδοτούσες τράπεζες” και πρόσθεσε ότι “πέραν όμως του μειωμένου όγκου παραγωγής, υπάρχει σοβαρό πρόβλημα και με την παραγόμενη ποιότητα”.
Με πυξίδα δύο άξονες δεν θα επέλθει πλήρης κατάρρευση
“Πρέπει να περιμένουμε την κατάρρευση όλου του παραγωγικού μηχανισμού και των υποδομών, που στήθηκαν τα τελευταία 50 χρόνια χωρίς να αντιδράσουμε και να σχεδιάσουμε δράσεις αντιμετώπισης;” διερωτήθηκε και απαντώντας ευθύς αμέσως “όχι”, ο κ. Γιαννακάκης ανέλυσε τους άξονες που πρέπει να κινηθεί η χώρα “για να μη βρεθούμε σε αδιέξοδο και σε καταστροφή”.
Οπως διευκρίνισε, ο πρώτος άξονας αφορά στη στήριξη των εισοδημάτων των παραγωγών και των επιχειρήσεων όπου είναι απαραίτητο και ο δεύτερος στην ανάληψη δράσεων για την ενεργητική αντιμετώπιση του φαινομένου”.
Διευκρίνισε μάλιστα ότι η κάθε κατεύθυνση έχει δύο πυλώνες, “τον ευρωπαϊκό και τον εθνικό” και στο πλαίσιο αυτό επισήμανε ότι “θα πρέπει, πρώτιστα να φροντίσουμε για την οικονομική βοήθεια και εισοδηματική στήριξη του παραγωγικού μηχανισμού με κοινοτικούς πόρους, ενόψει μάλιστα της αναθεώρησης της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής”. Στο πλαίσιο αυτό, ο κ. Γιαννακάκης υπενθύμισε ότι “πρόσφατα ο Επίτροπος Γεωργίας, Φιλ Χόγκαν απάντησε σε ερώτηση Έλληνα Ευρωβουλευτή που αφορούσε αγροτικές αποζημιώσεις, αναφέροντας ότι η Ελλάδα δεν περιέλαβε στο Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης 2014-2020, εργαλεία διαχείρισης κινδύνων τα οποία χρηματοδοτούνται από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης και των οποίων έκαναν χρήση άλλες Ευρωπαϊκές χώρες. Εννοούσε ο Επίτροπος κυρίως το μέτρο 17, το οποίο είχε συμπεριληφθεί στις αρχικές προτάσεις της χώρας μας και στην συνέχεια ανακλήθηκε από την τότε ελληνική κυβέρνηση”.
Για τους εθνικούς πόρους που διατίθενται μέσω του ΕΛΓΑ, ο κ. Γιαννακάκης επισήμανε ότι πρέπει να αυξηθούν και “να καταβληθούν επιτέλους στα ταμεία του Οργανισμού από τον κρατικό προϋπολογισμό, τα ποσά που προβλέπει η ισχύουσα νομοθεσία για την κάλυψη των λειτουργικών του δαπανών και τα οποία μπορούν να φθάσουν ετησίως περίπου τα 30 εκατ.ευρώ”.
Ο ΕΛΓΑ χρειάζεται επιτέλους εκσυγχρονισμό και προσαρμογή στον αιώνα μας
Κατά τον κ. Γιαννακάκη, θα πρέπει να αναδιοργανωθεί ο μηχανισμός εκτίμησης ζημιών, κάνοντας χρήση της σύγχρονης ηλεκτρονικής τεχνολογίας, “έτσι ώστε να μειωθεί το λειτουργικό κόστος των εποχιακών γεωπόνων και να επιταχυνθεί η αποτίμηση της ζημίας”.
Χρειάζεται, κατά τον ίδιο, “να τροποποιηθεί και να εκσυγχρονιστεί …χθες ο κανονισμός λειτουργίας του ΕΛΓΑ και να προσαρμοστεί στις σύγχρονες ανάγκες και τις νέες δυνατότητες που υπάρχουν και θα πρέπει να αποκατασταθεί η δημοκρατική νομιμοποίηση του οργανισμού επαναφέροντας στο διοικητικό του συμβούλιο εκπροσώπους των αγροτών, οι οποίοι και χρηματοδοτούν σήμερα το 100 % των εσόδων του”.
Τονίζοντας ότι θα πρέπει να διασφαλιστεί μέσω του ΕΛΓΑ ένα ελάχιστο εισόδημα στους παραγωγούς από οποιουσδήποτε κινδύνους, έτσι ώστε να μπορούν να επιβιώνουν και να συνεχίζουν να καλλιεργούν, ο κ. Γιαννακάκης επισήμανε ότι αυτή η “διασφάλιση θα μπορούσε να γίνει παράλληλα, όχι μόνο μέσω των βασικών καλύψεων του ΕΛΓΑ, αλλά και συμπληρωματικών καλύψεων που παρέχονται από ιδιωτικές ασφαλιστικές και που μπορούν να επιδοτηθούν στο ασφάλιστρο από ευρωπαϊκά προγράμματα”.
Παράλληλα ανέφερε ότι ένα από τα νέα εργαλεία ασφάλισης που υπάρχουν στη διεθνή ασφαλιστική αγορά, «είναι η “Παραμετρική Ασφάλιση”, όπου δεν απαιτείται για την αποζημίωση, να επισυμβεί, μόνο η φυσική ζημία, αλλά αρκεί η ύπαρξη συμφωνημένων “συνθηκών”, που προβλέφθηκαν και καθορίστηκαν στο συμβόλαιο ασφάλισης».
Μεταξύ άλλων, ο κ. Γιαννακάκης στην εισήγησή του ζήτησε να αυξηθούν τα κονδύλια μέσω του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης για την ενεργητική προστασία και τόνισε ότι η επιδότηση ασφαλίστρου, θα κάνει εφικτή την επέκταση των καλύψεων σε περισσότερους κινδύνους, αυξάνοντας το ενδιαφέρον του διεθνούς ασφαλιστικού συστήματος να επενδύσει κεφάλαια στην Ελληνική αγορά και καθιστώντας προσιτό το κόστος ασφάλισης στον Έλληνα αγρότη”
Περαιτέρω, ο ίδιος ζήτησε να καταρτιστεί μελέτη για επέκταση της εναέριας αντιχαλαζικής προστασίας σε περισσότερες γεωγραφικές περιοχές της χώρας, να χρηματοδοτηθούν κλειστά αρδευτικά συστήματα, καθώς και συστήματα ποτίσματος με σταγόνες και να συνεχιστούν οι έρευνες αντιμετώπισης, ορισμένων συνεπειών της κλιματικής αλλαγής με καλλιεργητικές φροντίδες. Μείζονος σημασίας χαρακτήρισε ο κ. Γιαννακάκης και το θέμα σχεδίασης από τα Ινστιτούτα και τα Πανεπιστήμια τρόπων καλλιέργειας που καθιστούν δυνατή και εύκολη την εφαρμογή μεθόδων και συστημάτων, ενεργητικής προστασίας από τις θεομηνίες.
Στο πλαίσιο αυτό, κατέληξε ότι πλέον είναι περισσότερο από επιτακτική η ενεργοποίηση όλων των μηχανισμών και η κατάρτιση ενός Εθνικού Σχεδίου αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής στον αγροτικό τομέα, λέγοντας ότι “οι παραγωγικοί φορείς είναι έτοιμοι για να συνεργαστούν με την κυβέρνηση”.
Υπογραμμίζεται ότι στην εκδήλωση που μίλησε ο κ. Γιαννακάκης, συμμετείχε όλο το επιτελείο του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και τοποθετήθηκαν για σειρά σχετικών ζητημάτων ο αρμόδιος υπουργός, Μάκης Βορίδης και οι υφυπουργοί, Κώστας Σκρέκας και Φωτεινή Αραμπατζή.
Έλενα Αλεξιαδου
