Η 25η Μαρτίου είναι διπλή γιορτή για την Ελλάδα: τιμούμε τόσο τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου όσο και την Επανάσταση του 1821.
Εκτός από τις σημαίες και τις παρελάσεις, η μέρα αυτή είναι συνδεδεμένη και με μια γευστική παράδοση που τιμάται σε κάθε γωνιά της χώρας: το τραπέζι γεμίζει με μπακαλιάρο και σκορδαλιά.
Αλλά γιατί, αλήθεια, τρώμε μπακαλιάρο τη συγκεκριμένη μέρα;
Μια “γευστική εξαίρεση” στη νηστεία της Σαρακοστής
Η 25η Μαρτίου, ως μεγάλη θεομητορική γιορτή, αποτελεί μία από τις λίγες εξαιρέσεις κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Σαρακοστής, κατά την οποία επιτρέπεται η κατανάλωση ψαριού, λαδιού και κρασιού. Αντίστοιχη εξαίρεση ισχύει μόνο άλλες δύο φορές: την Κυριακή των Βαΐων και τη Μεγάλη Πέμπτη.
Έτσι, αν και η Σαρακοστή θεωρείται η αυστηρότερη νηστεία της Ορθόδοξης Εκκλησίας, η 25η Μαρτίου προσφέρει ένα γευστικό “διάλειμμα” με επίκεντρο το ψάρι.
Γιατί όμως επιλέγουμε μπακαλιάρο;
Η επιλογή του μπακαλιάρου δεν είναι τυχαία, αλλά αποτέλεσμα πρακτικότητας. Καθώς πρόκειται για ψάρι που δεν απαντάται στα ελληνικά νερά, αλλά κυρίως στον Βόρειο Ατλαντικό, έφτανε στην Ελλάδα από τον 15ο αιώνα και μετά, σε παστή μορφή. Αυτό σήμαινε ότι μπορούσε να διατηρηθεί εύκολα και για πολύ καιρό – μια ιδανική λύση για τα νοικοκυριά της ενδοχώρας που δεν είχαν πρόσβαση σε φρέσκο ψάρι.
Ο παστός μπακαλιάρος ήταν φθηνός, εύκολος στη μεταφορά και διατήρηση, και γρήγορα καθιερώθηκε ως «το» φαγητό της 25ης Μαρτίου.
Και η σκορδαλιά; Το ελληνικό ταίρι του μπακαλιάρου
Η σκορδαλιά είναι το παραδοσιακό ελληνικό συνοδευτικό που “ελληνοποίησε” τον μπακαλιάρο. Έντονη στη γεύση, βασισμένη στο σκόρδο, το ελαιόλαδο και το ψωμί ή την πατάτα, έχει τις ρίζες της στην αρχαιότητα. Οι αρχαίοι Έλληνες έφτιαχναν ήδη από τότε ένα παρόμοιο πιάτο – το «μυττωτό» – με σκόρδο, ελαιόλαδο και βραστά πράσα.
Ο συνδυασμός σκορδαλιάς και παστού μπακαλιάρου καθιερώθηκε στα βυζαντινά χρόνια, και έκτοτε παραμένει αδιαμφισβήτητα το πιο χαρακτηριστικό πιάτο της ημέρας.
Σήμερα, παρά τις αλλαγές στις συνήθειες και τις γαστρονομικές τάσεις, η παράδοση αυτή συνεχίζει να φέρνει ελληνικά σπίτια και ταβέρνες πιο κοντά στην ιστορία και την πίστη – πάντα με το άρωμα του σκόρδου να κυριαρχεί.
