Το φθινόπωρο του 1943 η Βέρμαχτ εκτέλεσε 5.200 ιταλούς στρατιώτες στην Κεφαλονιά. Η θηριωδία αυτή κατά των πρώην συμμάχων τους είναι ένα από τα μεγαλύτερα εγκλήματα πολέμου των ναζί στη νότια Ευρώπη.
Η Κεφαλονιά είναι σήμερα ένας παράδεισος για τους ξένους τουρίστες –και για τους Γερμανούς βεβαίως, που απολαμβάνουν τις καλοκαιρινές τους διακοπές στα καταγάλανα νερά του Ιονίου. Η αρχιτεκτονική του νησιού θυμίζει ότι βρισκόταν από τον 13 έως τον όψιμο 18 αιώνα στα χέρια των Ενετών.
Μέχρι και σήμερα θεωρείται ένα υβρίδιο ιταλικού και ελληνικού πολιτισμού –δύο πολιτισμοί που συνδέονται στο νησί και από ένα ιστορικό τραύμα. Σε έναν λόφο του Αργοστολίου βρίσκεται το μνημείο για ένα από τα πιο αιματηρά κεφάλαια της ιστορίας του νησιού. Το 1943 η Βέρμαχτ, μετά τη ρήξη ανάμεσα στη ναζιστική Γερμανία και την Ιταλία, εκτέλεσε 5.200 στρατιώτες της ιταλικής μεραρχίας Acqui. Η σφαγή της Κεφαλονιάς θεωρείται ένα από τα μεγαλύτερα εγκλήματα πολέμου της Βέρμαχτ στη νότια Ευρώπη.
Η Κλοτίλντε Περότα είναι πρόεδρος του ελληνικοϊταλικού πολιτιστικού συλλόγου Mediterraneo στην Κεφαλονιά. «Αρχικά διοργανώναμε κυρίως εκθέσεις και συναυλίες», λέει, επισημαίνοντας ότι στόχος ήταν η διατήρηση της διπλής πολισμικής ταυτότητας του νησιού. Εν συνεχεία όμως ο σύλλογος εστίασε περισσότερο στην ιστορία, κυρίως στη σφαγή του 1943. «Έχουμε στήσει στο μεταξύ ένα μικρό μουσείο. Επισκέπτες έρχονται συχνά και ενημερώνονται. Και το 2003 είχαμε μια διάσκεψη όπου παραβρέθηκαν επιστήμονες από την Ελλάδα, την Ιταλία και τη Γερμανία», αναφέρει η Κλοτίλντε Περότα.
Η σφαγή άλλαξε τα δεδομένα
Αφού η Ελλάδα τέθηκε υπό στρατιωτική κατοχή αρχικά από τη φασιστική Ιταλία και αργότερα από τη ναζιστική Γερμανία, η Κεφαλονιά και τα άλλα νησιά του Ιονίου βρίσκονταν αρχικά υπό ιταλικό έλεγχο. Όταν στις 8 Σεπτεμβρίου 1943 έγινε γνωστό ότι η Ιταλία συνθηκολόγησε απέναντι στις συμμαχικές δυνάμεις, ο άξονας Χίτλερ-Μουσολίνι έσπασε.
Τα γερμανικά στρατεύματα, που εν μέρει ήταν σταθμευμένα στην Κεφαλονιά, ενισχύθηκαν και πήραν τον έλεγχο του νησιού. Ο ιταλός διοικητής Αντόνιο Γκαντίν, θερμός υποστηρικτής του Χίτλερ, αποφάσισε να ταχθεί με το μέρος των γερμανικών στρατευμάτων.
Ο ιταλός διοικητής επέτρεψε στους στρατιώτες του να ψηφίσουν και αυτοί αποφάσισαν να πολεμήσουν κατά των Γερμανών. Ακολούθησαν σφοδρές μάχες με τη Βέρμαχτ. Συνολικά έπεσαν 1300 ιταλοί και περίπου 40 γερμανοί στρατιώτες. Από την 21η Σεπτεμβρίου η Βέρμαχτ αποφάσισε να εκτελέσει ανηλεώς και χωρίς καμία νομική διαδικασία όσους Ιταλούς είχαν παραδοθεί.
Έως τις 24 Σεπτεμβρίου εκτελέστηκαν με τέτοιο τρόπο 5.200 ιταλοί στρατιώτες. Για την Ιταλία αυτά τα γεγονότα σηματοδοτούν μια ιστορική καμπή στην Κεφαλονιά, εξηγεί η Κλοτίλντε Περότα. «Για εμάς αυτά τα γεγονότα ήταν η αρχή της αντίστασης κατά του φασισμού του Μουσολίνι από πλευράς των ιταλών στρατιωτικών».
Η συνθηκολόγηση της Ιταλίας και η ναζιστική σφαγή άλλαξε την εμπόλεμη καθημερινότητα και για τους Έλληνες στην Κεφαλονιά. Μετά από σχετικά ήρεμα χρόνια υπό ιταλική κατοχή, η εισβολή των γερμανών κατακτητών άλλαξε τα πάντα.
«Όταν οι άνθρωποι είδαν τους Γερμανούς να εκτελούν εν ψυχρώ τους ιταλούς στρατιώτες, έμειναν άναυδοι», αναφέρει η Κλ. Περότα. Έλληνες άρχισαν να προσφέρουν καταφύγιο σε Ιταλούς για να τους γλυτώσουν από την εκτέλεση. Μέχρι πρότινος εχθροί, έγιναν σύμμαχοι. Μέχρι σήμερα η σχέσεις ανάμεσα σε Ελλάδα και Ιταλία είναι εμφανώς λιγότερο περίπλοκες συγκριτικά με τις ελληνογερμανικές.
Λογοκρισία για γερμανούς τουρίστες
Η γερμανίδα μεταφράστρια Ντόρις Βίλε ζει τα τελευταία 30 χρόνια στην Κεφαλονιά και ασχολείται με τη ναζιστική σφαγή στην Κεφαλονιά στο πλαίσιο της δουλειάς της. Πάντως η ίδια πληροφορήθηκε το αιματηρό γεγονός από σύμπτωση, όπως λέει. «Ζούσα ήδη κάποια χρόνια εδώ, ώσπου στο τέλος της δεκαετίας του 1990 έμαθα τυχαία για πρώτη φορά κάτι για τη σφαγή.
Τότε είχα δει και μεταφράσει έναν ταξιδιωτικό οδηγό για το νησί, ο οποίος περιλάμβανε στην ιταλική εκδοχή του ένα κεφάλαιο για τη σφαγή, το οποίο στη γερμανική εκδοχή απλά απουσίαζε. Τότε ρώτησα και η (ελληνίδα) συγγραφέας απάντησε ότι δεν μπορεί να το κάνει κανείς αυτό σε γερμανούς τουρίστες. Γι’ αυτό απλά το παρέλειψε».
Από τότε έχουν αλλάξει πολλά. Κυρίως η ταινία «Το μαντολίνο του λογαχού Κορέλι», που αφορά την περίοδο της Κατοχής και έχει αναφορές στη σφαγή, έκανε ευρύτερα γνωστή εκείνη την περίοδο. Μεταξύ των κομπάρσων ήταν και αρκετά άτομα μεγάλης ηλικίας που βίωσαν εκείνο το διάστημα και εν μέρει συμμετείχαν στην αντίσταση. Εκείνη η περίοδος έφερε πιο κοντά Έλληνες και Ιταλούς, λέει η Ντόρις Βίλε, προσθέτοντας ότι γεννήθηκαν φιλίες που σε κάποιες περιπτώσεις κρατάνε μέχρι σήμερα.
Η γερμανίδα μεταφράστρια υπογραμμίζει ότι δεν έχει προβληθεί επαρκώς το δράμα του ελληνικού πληθυσμού μετά τη σφαγή των ιταλών στρατιωτών από τους ναζί. «Στους 12 μήνες γερμανικής κατοχής που ακολούθησαν τη σφαγή κατακάηκαν χωριά και εκτελέστηκαν άνθρωποι», αναφέρει μεταξύ άλλων, παρατηρώντας ότι παρά τις δημοσιεύσεις των τελευταίων ετών σχετικά με το θέμα, η Γερμανία έχει ακόμη πολλή δουλειά μπροστά της σε ό,τι αφορά τα χρόνια της Κατοχής στην Ελλάδα.
Πηγή: Deutsche Welle
