Οι κλειστές δομές κράτησης δεν απαγορεύονται από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, αρκεί να τηρούνται οι εγγυήσεις του άρθρου 5 της ευρωπαϊκής σύμβασης που αφορά την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και το δικαίωμα στην προσωπική ελευθερία και ασφάλεια.
Την άποψη αυτή εξέφρασε ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, Λίνος Σισιλιάνος, ενημερώνοντας τα μέλη, της Υποεπιτροπής για την καταπολέμηση της εμπορίας και της εκμετάλλευσης ανθρώπων και της Επιτροπής Ισότητας, Νεολαίας και Δικαιωμάτων του ανθρώπου σχετικά με τα «διδάγματα, και τις προκλήσεις από νομολογίες του ΕΔΑΔ σε υποθέσεις εμπορίας ανθρώπων».
Το θέμα των κλειστών κέντρων κράτησης για τους πρόσφυγες και μετανάστες είχαν θέσει οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ, Ραλλία Χρηστίδου και Χρήστος Γιαννούλης, με ερώτημα για το αν είναι σύμφωνο το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για τη λειτουργία τους.
Απαντώντας ο κ. Σισιλιάνος σημείωσε ότι ποτέ το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο δεν είπε ότι απαγορεύονται οι κλειστές δομές κράτησης.
«Σε ένα κλειστό κέντρο κράτησης που θα μείνει για ένα μήνα και μπορεί να βγει και να μπει ο κρατούμενος, δεν τίθεται ζήτημα περιορισμού της ατομικής ελευθερίας. Δεν απαγορεύεται η λειτουργία του. Αυτόματα ενεργοποιούνται οι συνθήκες εγγυήσεις του άρθρου 5. Είναι άλλο το εφαρμοστικό πλαίσιο για τη κλειστή δομή κράτησης και άλλο για την ανοιχτή δομή κράτησης. Ποτέ δεν είπε το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα ότι απαγορεύεται. Σε όλα τα κλειστά κέντρα κράτησης, εξαρτάται αν εφαρμόζονται οι επιμέρους εγγυήσεις του άρθρου 5. Στις κλειστές δομές, όσοι κρατούνται μπορούν να επικαλεστούν το άρθρο 5 ενώ όσοι βρίσκονται σε ανοιχτές δομές δεν μπορούν να το επικαλεστούν», ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Σισιλιάνος.
Από την πλευρά του, ο αναπληρωτής υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου, Γιώργος Κουμουτσάκος, χαρακτήρισε πολύ σημαντική και κομβικής σημασίας την απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου που δικαίωσε την Ισπανία για την ομαδική επιστροφή στο Μαρόκο περίπου 75 πολιτών τρίτων χωρών – προσφύγων και μεταναστών – οι οποίοι επιχείρησαν να εισέλθουν παράνομα στην επικράτεια της.
Όπως είπε ο κ. Κουμουτσάκος, η απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου σύμφωνα με την οποία οι Ισπανικές αρχές δεν παραβίασαν την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, «σηματοδοτεί τη μετακίνηση του ως προς μια πιο ρεαλιστική αντιμετώπιση του μεταναστευτικού και προσφυγικού προβλήματος.
«Η απόφαση του όχι μόνο δεν εξασθενεί αλλά επιβεβαιώνει το γεγονός ότι στην Ευρώπη η έννομη τάξη έχει συγκεκριμένη αναφορά που είναι η θεμελιώδης αξία της προστασίας των συνόρων», τόνισε ο κ. Κουμουτσάκος.
Κατά τα άλλα, ο κ. Σισιλιάνος διαβεβαίωσε ότι «το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, δεν κάνει εκπτώσεις στην προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων» και επεσήμανε ότι έχει κατηγοριοποιήσει τις υποθέσεις που χειρίζεται, έχοντας σε απόλυτη προτεραιότητα υποθέσεις βασανιστηρίων και θανατώσεις ενώ ακολουθούν εθνικής σημασίας ζητήματα, συνθήκες κράτησης και φυλακές.
Σε ό,τι αφορά την Ελλάδα, ο κ. Σισιλιάνος ανέφερε ότι το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο έχει διαπιστώσει καθυστερήσεις ως προς τη διερεύνηση και την εξιχνίαση των υποθέσεων εμπορίας και εκμετάλλευσης ανθρώπων ενώ επεσήμανε ότι όλη η ουσία για την γρήγορη αντιμετώπιση του προβλήματος βρίσκεται στο πεδίο της δράσης.
Έμφαση έδωσε στην πρόληψη, ενώ τόνισε ότι για την αντιμετώπιση του διεθνούς αυτού εγκλήματος είναι απαραίτητα, η συνεργασία εμπλεκομένων φορέων, όπως αστυνομίας και εισαγγελικών και δικαστικών λειτουργών καθώς και η συστηματική ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των αρμόδιων διεθνών υπηρεσιών.
Είπε, ακόμα, ότι τα στοιχεία του ΟΗΕ είναι πολύ ανησυχητικά, καθώς ένα πολύ μικρό ποσοστό θυμάτων καταφέρνει να φέρνει τις υποθέσεις του στις εθνικές αρχές και να έχουν μετά και το κουράγιο να προσφύγουν στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο.
Απαντώντας σε ερωτήσεις σχετικά με τα ασυνόδευτα παιδιά, ο κ. Σισιλιάνος ανέφερε ότι η χώρα μας έχει δύο καταδικαστικές αποφάσεις και πρόσθεσε ότι εκείνο κυρίως που ενδιαφέρει το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο είναι η προστασία τους και όχι η κράτηση τους. «Πράγματι τα ασυνόδευτα παιδιά δεν πρέπει να κρατούνται αλλά πρέπει να βρίσκονται σε άλλους χώρους και να προστατεύονται», ανέφερε.
«Πέρα από το νομικό πλαίσιο, χρειάζεται και η ευαισθητοποίηση των εισαγγελικών και δικαστικών λειτουργών αλλά και η συνέργεια με τους αιρετούς τοπικούς άρχοντες για να περάσουμε τη νοοτροπία μηδενικής ανοχής απέναντι στην ανθρώπινη εκμετάλλευση. Δεν μας τιμούν τα περιστατικά αυθαιρεσίας. Στην υπόθεση με τις φράουλες στη Μανωλάδα αυτό που ενόχλησε δεν ήταν τόσο γιατί συνέβη αλλά για το τι έκαναν οι εισαγγελικές και δικαστικές αρχές και πώς αντέδρασε η πολιτεία και οι τοπικές αρχές. Πρέπει να υπάρξει αλλαγή νοοτροπίας για να περιορίσουμε το φαινόμενο. Δεν θα το εξαλείψουμε αλλά τουλάχιστον θα το περιορίσουμε», επεσήμανε ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου και κατέληξε: «Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο δεν λειτουργεί ως οχυρό από μόνο του αλλά κρούει την καμπάνα για τα σημαντικότερα προβλήματα που υπάρχουν, για το ποια είναι τα σημεία που πρέπει να προστατεύσουμε και τι μέτρα στρατηγικά πρέπει να ληφθούν από τα κράτη μέλη».
Έμφαση στην πρόληψη αλλά και στην στήριξη των προγραμμάτων ευαισθητοποίησης του κόσμου μέσα από τα προγράμματα ΕΣΠΑ, έδωσε ο εθνικός εισηγητής για την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων, Ηρακλής Μοσκώφ, και έκανε λόγο για την ανάγκη ενός συνεχούς διαλόγου και συνεργασίας όλων των αρμόδιων φορέων.
Όπως είπε χαρακτηριστικά ο κ. Μοσκώφ, «η λέξη κλειδί για την αντιμετώπιση του προβλήματος είναι η πολυμερής συνεργασία», ενώ υπογράμμισε ότι «το κανονιστικό πλαίσιο είναι επαρκές και το πρόβλημα εντοπίζεται στην εφαρμογή του πεδίου δράσης» και χαρακτήρισε θετικό ότι αυξήθηκαν οι αναφορές που κατατίθενται για περιπτώσεις ανθρώπινης εκμετάλλευσης,
Τέλος, ο γενικός γραμματέας του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη, Κωνσταντίνος Τσουβαλάς, έδωσε έμφαση στο πεδίο δράσης αναγνωρίζοντας ότι «παρατηρείται στέρηση σε ό,τι αφορά τις υποθέσεις εκμετάλλευσης ανθρώπων» και αυτό, όπως είπε, «δικαιολογείται ως ένα βαθμό λόγω της μεγάλης δυσκολίας που έχουν οι υποθέσεις αυτές». «Την τελευταία 10ετία υπάρχει μια σαφής βελτίωση στην αποτελεσματικότητα των διωκτικών αρχών, ωστόσο το θέμα παραμένει δύσκολο. Προσπαθούμε μέσα από την εκπαίδευση των αστυνομικών και την ευαισθητοποίηση της κοινωνίας να αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα. Στόχος της ΕΛΑΣ είναι τα θύματα να εμπιστευτούν τους αστυνομικούς πρώτης γραμμής που έρχονται σε επαφή μαζί τους ώστε να καταθέσουν και να τεκμηριωθούν εγκλήματα», είπε.
Ακόμα, ο γενικός γραμματέας του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη τόνισε ότι για την πολιτική ηγεσία του υπουργείου και της Ελληνικής Αστυνομίας αποτελεί βασική προτεραιότητα η αντιμετώπιση της παράνομης διακίνησης και εμπορίας ανθρώπων, γνωστοποιώντας ότι μέχρι το Μάρτιο θα οριστικοποιηθεί και σχετική νομοθετική πρωτοβουλία.
