Τα πλεονεκτήματα της διαμεσολάβησης για την επίλυση διαφορών ανάμεσα σε δύο ή περισσότερα μέρη είναι σημαντικά, ωστόσο η εφαρμογή της παραμένει περιορισμένη στην πράξη. Αυτό προκύπτει από τη νέα μελέτη της διαΝΕΟσις και του Οργανισμού Προώθησης Εναλλακτικών Μεθόδων Επίλυσης Διαφορών (ΟΠΕΜΕΔ) σχετικά με τη διαμεσολάβηση, μια διαδικασία που επιλύει ταχύτερα και με τις λιγότερες δυνατές συγκρούσεις ανάμεσα στις δύο πλευρές.
Σύμφωνα με τη νέα μελέτη, οι Έλληνες παραμένουν δικομανείς, καθώς επιλέγουν τα δικαστήρια για να λύσουν τις διαφορές τους αντί να προτιμούν τον εξωδικαστικό μηχανισμό. Η διαμεσολάβηση είναι από τις πλέον σύγχρονες, αποτελεσματικές και οικονομικές μεθόδους επίλυσης διαφορών. Η ευρύτερη εφαρμογή διεθνώς αναγνωρισμένων πρακτικών διαμεσολάβησης μπορεί να ενισχύσει τον θεσμό της Δικαιοσύνης.
Η διαδικασία είναι απλή: τα εμπλεκόμενα μέρη διαπραγματεύονται εξωδικαστικά για μια λύση που να είναι αποδεκτή από τις δύο πλευρές, με τη βοήθεια ενός ουδέτερου διαμεσολαβητή. Είναι απαραίτητο να γίνει κατανοητό ότι η προσφυγή στα δικαστήρια αποτελεί συνήθως τη λιγότερο επιθυμητή επιλογή. Πρέπει να ενισχυθεί η ενημέρωση και η προβολή των πλεονεκτημάτων της διαμεσολάβησης σε θεσμικό επίπεδο.
Πού μπορεί να χρησιμοποιηθεί η διαμεσολάβηση
Η διαδικασία χρησιμοποιείται σε διάφορες καταστάσεις, που αρκετοί πολίτες αγνοούν. Σε εμπορικές διαφορές, η διαμεσολάβηση επιτρέπει στις επιχειρήσεις να επιλύουν διαφωνίες γρήγορα και με λιγότερο κόστος. Για παράδειγμα, δύο ομόρρυθμοι εταίροι μιας εταιρείας εστίασης μπορούν να επιλέξουν τη διαμεσολάβηση αντί για τη δικαστική οδό.
Διαμεσολάβηση μπορεί να γίνει και σε οικογενειακές διαφορές όπως σε διαζύγια, θέματα επιμέλειας και οικονομικές ρυθμίσεις. Η εμπιστευτικότητα της διαδικασίας επιτρέπει την εξεύρεση λύσεων με λιγότερες συγκρούσεις.
Η διαδικασία μπορεί να εφαρμοστεί επίσης σε κληρονομικές διαφορές και πνευματική ιδιοκτησία, προσφέροντας ταχύτητα και αποδοτικότητα. Ωστόσο, η διαμεσολάβηση είναι μόνο μία από τις Εναλλακτικές Μεθόδους Επίλυσης Διαφορών.
Το υπάρχον θεσμικό πλαίσιο επιτρέπει σε οποιονδήποτε κάτοχο πτυχίου τριτοβάθμιας εκπαίδευσης να γίνει διαμεσολαβητής, εφόσον εκπαιδευτεί από αναγνωρισμένο φορέα και επιτύχει στις εξετάσεις διαπίστευσης. Σημαντικό εμπόδιο αποτελεί η έλλειψη ενημέρωσης και εμπιστοσύνης στον θεσμό.
Ιδιαίτερα ενδιαφέροντα είναι τα στατιστικά στοιχεία της Ετήσιας Έκθεσης της Κεντρικής Επιτροπής Διαμεσολάβησης για το 2023, σύμφωνα με τα οποία καταγράφηκαν 5.280 αιτήματα για Υποχρεωτική Αρχική Συνεδρία Διαμεσολάβησης. Η μελέτη καταλήγει στο γεγονός πως αν και έχουν επιλυθεί πολλά από τα προβλήματα, η διαδικασία διορισμού διαμεσολαβητή συνεχίζει να παρουσιάζει προβλήματα.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
