Ανάμεικτα συναισθήματα χαράς, προσμονής αλλά και αβεβαιότητας και άγχους συνοδεύουν την επιστροφή των μαθητών στα θρανία μετά από δύο και πλέον μήνες ξεγνοιασιάς. Σύμφωνα με την οργάνωση «Μαζί για το Παιδί», κοινές πηγές ανησυχίας για τα παιδιά περιλαμβάνουν την απόκτηση νέων φίλων, την διατήρηση των παλαιών σχέσεων, τις αλλαγές στους εκπαιδευτικούς και την διδακτέα ύλη, καθώς και την αυξημένη απαιτητικότητα στο διάβασμα. «Όλα τα παιδιά είναι φυσιολογικό να βιώνουν άγχος», επισημαίνει η ψυχολόγος – ψυχοθεραπεύτρια, διοικητική υπεύθυνη συμβουλευτικής της Γραμμής 115 25 και του Συμβουλευτικού Κέντρου του Μαζί για το Παιδί, προσθέτοντας ότι υπάρχει ένα όριο, το οποίο εάν ξεπεραστεί, το παιδί θα πρέπει να λάβει υποστήριξη.
Η επιστημονική ομάδα του «Μαζί για το Παιδί» έχει συντάξει έναν οδηγό (https://mazigiatopaidi.gr/pos-stirizoume-ta-paidia-kata-tin-epistrofi-sto-scholeio/) για να βοηθήσει γονείς και φροντιστές στην υποστήριξη των παιδιών τους κατά την μετάβασή τους στην επόμενη σχολική τάξη ή εκπαιδευτική βαθμίδα. Στον οδηγό αναφέρεται ότι η προετοιμασία πριν την επιστροφή στο σχολείο είναι καθοριστικής σημασίας, καθώς βοηθά τα παιδιά να εξοικειωθούν και να προγραμματίσουν μια ρουτίνα, μειώνοντας έτσι την αβεβαιότητα. Επιπλέον, οι γονείς πρέπει να δείχνουν ενδιαφέρον και να ακούν τα συναισθήματα των παιδιών, να εξηγούν ότι η ανησυχία τους είναι φυσιολογική, και γενικά να δίνουν σημασία σε λεπτομέρειες που θα διευκολύνουν την μετάβαση στη νέα τους πραγματικότητα.
Η προσαρμογή μπορεί να είναι πιο δύσκολη για ορισμένα παιδιά, και υπάρχουν συγκεκριμένα σημάδια που θα μπορούσαν να υποδείξουν στους γονείς ότι το παιδί τους πιέζεται. «Είναι σημαντικό να ενθαρρύνονται τα παιδιά να εκφράζουν τα συναισθήματά τους, είτε ευχάριστα είτε δυσάρεστα. Έτσι μπορούμε να εντοπίσουμε τυχόν αλλαγές και να κατανοήσουμε αν κάτι τους προβληματίζει στην καθημερινότητά τους. Σημάδια ψυχοσωματικής πίεσης μπορεί να περιλαμβάνουν κοιλιακά άλγη, πονοκεφάλους, τάση για έμετο, μειωμένη όρεξη και δυσκολίες στον ύπνο. Επίσης, εάν παρατηρήσουμε μεταβολές στη συμπεριφορά του παιδιού, όπως επίμονη άρνηση να πάει στο σχολείο ή ευερεθιστότητα, πρέπει να υπάρξει άμεση προσοχή», επισημαίνει η ψυχολόγος.
Συχνά, οι γονείς δυσκολεύονται να ξεχωρίσουν πότε το παιδί τους βιώνει ένα φυσιολογικό άγχος από το άγχος που απαιτεί προσοχή. «Η αρχή της καινούργιας χρονιάς φέρνει τους μαθητές αντιμέτωπους με το άγνωστο. Όλα τα παιδιά βιώνουν άγχος σε κάποιο βαθμό κατά την επιστροφή τους στις σχολικές αίθουσες. Η διαφορά μεταξύ φυσιολογικού και παθολογικού άγχους είναι η λειτουργικότητα. Το άγχος γίνεται πρόβλημα όταν περιορίζει την ικανότητα του παιδιού να ανταπεξέρχεται στις καθημερινές απαιτήσεις. Σε τέτοιες περιπτώσεις παρατηρούμε επίμονα αιτήματα αποφυγής του σχολείου, πτώση της διάθεσης για διάστημα μεγαλύτερο από μία εβδομάδα και συγκρούσεις με τους γονείς», τονίζει η ψυχολόγος.
Ένα κομβικό σημείο που συχνά ταλαιπωρεί τους γονείς είναι η κατανόηση των πραγματικών διαστάσεων του προβλήματος ώστε να επιλέξουν τον πιο αποτελεσματικό τρόπο αντιμετώπισης. «Η αντιμετώπιση προκλήσεων στο οικογενειακό περιβάλλον, ειδικά κατά περιόδους αλλαγών, είναι απολύτως φυσιολογική. Εάν οι γονείς παρατηρήσουν ότι οι δυσκολίες δεν υποχωρούν ή εντείνονται, ή εάν αμφιβάλλουν για την προσέγγισή τους, η επικοινωνία με ειδικό ψυχικής υγείας μπορεί να είναι καθοριστική», υπογραμμίζει η ψυχολόγος, προσθέτοντας ότι η ανατροφοδότηση από το σχολείο είναι σημαντική για την εικόνα του παιδιού στο σχολικό περιβάλλον.
Οι μαθητές όλων των ηλικιών αντιμετωπίζουν προκλήσεις με την αρχή της σχολικής χρονιάς, όμως υπάρχουν δύο σημαντικές μεταβάσεις στη σχολική ζωή που ενδέχεται να είναι πιο δύσκολες: η μετάβαση από το νηπιαγωγείο στο δημοτικό και από το δημοτικό στο γυμνάσιο. Σε αυτές τις μεταβάσεις, τα παιδιά καλούνται να μάθουν και να προσαρμοστούν στις απαιτήσεις μιας νέας εκπαιδευτικής βαθμίδας, επιφέροντας αλλαγές σε μαθησιακό, προσωπικό και κοινωνικό επίπεδο. Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι, ανεξαρτήτως ηλικίας, παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες, παιδιά που βιώνουν πολλαπλές αλλαγές ή σχολικό εκφοβισμό, καθώς και παιδιά χωρίς γονική υποστήριξη, ενδέχεται να χρειάζονται επιπλέον στήριξη.
