Μπορεί πολλοί να έχουν συνδυάσει την 1η Μαΐου με κάποια εξόρμηση σε έναν κοντινό προορισμό ή με την άνοιξη, ωστόσο αυτή η ημέρα έχει βαθιά τις ρίζες της στους ταξικούς αγώνες.
Από το Σικάγο μέχρι την Βαστίλη και από την Βαστίλη μέχρι τον νεκρό καπνεργάτη στην Θεσσαλονίκη τον Μάη του 1936, η Εργατική Πρωτομαγιά έχει βάλει βαθιά την υπογραφή της στους αγώνες του λαϊκού κινήματος.
Σικάγο 1886: Ο Αγώνας των Απεργών για δικαιώματα και 8ωρο
Ταξιδεύουμε στο μακρινό 1886 και στην Καπιταλιστική Βαρβαρότητα της Αμερικής. Σικάγο οι εργάτες κατεβαίνουν σε μια απεργιακή κινητοποίηση που όμοια της δεν είχε ξανά δει μέχρι τότε στην Αμερική.
Αίτημα η μείωση των ωρών εργασίας και κεντρικό σύνθημα των διαδηλωτών «Οχτώ ώρες δουλειά, οχτώ ώρες ανάπαυση, οχτώ ώρες ύπνο».
Την 1η Μαΐου του 1886, 600.000 άνθρωποι συμμετείχαν στις απεργίες που γίνονταν σε όλη τη χώρα, και πάνω από 80.000 στο Σικάγο. Αυτό το Σάββατο του 1886, μια εργάσιμη μέρα, οι εργάτες ξεκίνησαν με τις γυναίκες και τα παιδιά τους για να διαδηλώσουν ειρηνικά.
Οι συγκεντρωμένοι παρακολουθούν τις ομιλίες όταν ο υπεύθυνος των αστυνομικών δυνάμεων διέταξε να επιτεθούν στο πλήθος.
Οι απεργοί απαντάνε με πέτρες και αυτοσχέδιες βόμβες ενώ στον χώρο σκάει μια χειροβομβίδα. Εφτά αστυνομικοί σκοτώνονται, ενώ οι συνάδερφοι τους πυροβολάν αδιακρίτως.
Ο αριθμός των απεργών, των γυναικών και των παιδιών που έχασαν την ζωή τους αδιευκρίνιστος, με αυτήν την ημέρα να είναι ακόμα και τώρα από τις πιο αιματοβαμμένες μέρες στην ιστορία της εργατικής τάξης.
Οκτώ συλληφθέντες διαδηλωτές δικάστηκαν, τέσσερις εξ αυτών καταδικάστηκαν σε θάνατο και άλλος ένας αφαίρεσε μόνος του τη ζωή του στη φυλακή. Η διεθνής προβολή αυτής της δίκης δημιούργησε τα θεμέλια της Εργατικής Πρωτομαγιάς ως Εργατικής Γιορτής.
«Γιε μου, στ’ αδέρφια σου τραβώ και σμίγω την οργή μου
Σου πήρα το τουφέκι σου, κοιμήσου εσύ πουλί μου…»
Και ερχόμαστε στην Ελλάδα του 1888 και στην Δράμα ξεσπάει η πρώτη εργατική απεργία από τους καπνεργάτες. Αιτήματα τους δέκα ώρες εργασίας, καθώς εκείνη την εποχή οι εργάτες απασχολούνταν από δώδεκα έως και δεκατρείς ώρες ημερησίως.
Το 1892 έγινε η πρώτη πρωτομαγιάτικη συγκέντρωση στο νεοελληνικό κράτος, από το Σοσιαλιστικό Σύλλογο του Καλλέργη ενώ έναν χρόνο μετά 2.000 εργάτες ζήτησαν να ισχύσει 8ωρο.
Εννιά χρόνια μετά στην Θεσσαλονίκη κορυφώνονται οι απεργιακές συγκεντρώσεις, οι οποίες έμελλε να στιγματιστούν από την απρόκλητη επίθεση των αστυνομικών δυνάμεων και τον θάνατο του αυτοκινητιστή, Τάσου Τούση.
Το πρωί της 8ης Μαΐου, η Χωροφυλακή της Θεσσαλονίκης εμπόδισε χιλιάδες διαδηλωτές να κατευθυνθούν προς το Διοικητήριο, όπου έδρευε η Γενική Διοίκηση Βορείου Ελλάδος (Υπουργείο Μακεδονίας – Θράκης σήμερα).
Οι διαδηλωτές επέμειναν και στις συγκρούσεις που ακολούθησαν τραυματίσθηκαν πολλοί απεργοί. Η υπέρμετρη βία που άσκησε η Χωροφυλακή για τη διάλυση της ογκώδους διαδήλωσης ευαισθητοποίησε και άλλους κλάδους εργαζομένων και από το ίδιο βράδυ ξεκίνησαν 24ωρη απεργία οι σιδηροδρομικοί, οι αυτοκινητιστές, οι τροχιοδρομικοί και οι εργαζόμενοι στον ηλεκτρισμό.
Θορυβημένη η κυβέρνηση Μεταξά επιστράτευσε τους σιδηροδρομικούς και τους τροχιοδρομικούς, ενώ ανέθεσε στο Γ’ Σώμα Στρατού να βρίσκεται σε ετοιμότητα για κάθε ενδεχόμενο.
Την επομένη, 9 Μαΐου, το απεργιακό μέτωπο διευρύνεται, με τη συμμετοχή των αρτεργατών, των βιομηχανικών εργατών και άλλων κλάδων εργαζομένων, ενώ οι καταστηματάρχες κρατούν σε μεγάλο ποσοστό τα καταστήματά τους κλειστά.
Οι κεντρικοί δρόμοι της πόλης είναι πλημμυρισμένοι από διαδηλωτές, που επιδιώκουν να κατευθυνθούν και πάλι προς το Διοικητήριο. Η Χωροφυλακή γρήγορα χάνει τον έλεγχο της κατάστασης και αρχίζει να πυροβολεί στο ψαχνό τους διαδηλωτές, με αποτέλεσμα στο τέλος της ημέρας να καταμετρηθούν 12 νεκροί και πάνω από 280 τραυματίες, όλοι από την πλευρά των διαδηλωτών!
Η μητέρα του αυτοκινητιστή, Τάσου Τούση, πάνω από την πόρτα που μεταφέρει τον νεκρό γιό της να θρηνεί και να κλαίει, είναι αυτή που στοιχειώνει τον ποιητή Γιάννη Ρίτσο ο οποίος γράφει το ποίημα «Επιτάφιος».
Ο διοικητής του Γ’ Σώματος Στρατού, αντιστράτηγος Ζέππος, διατάσσει τους χωροφύλακες, που απειλούνται με λιντσάρισμα από τους διαδηλωτές, να κλειστούν στα αστυνομικά τμήματα και να τοποθετηθεί στρατιωτική φρουρά έξω από αυτά για να τα προστατεύσει. Στη συνέχεια απαγορεύει τις διαδηλώσεις, αλλά οι απεργοί αψηφούν τη διαταγή του και συγκεντρώνονται στη διασταύρωση των οδών Εγνατίας και Βενιζέλου.
Εκεί εγκρίνουν ψήφισμα, με το οποίο ζητούν την τιμωρία των ενόχων της Χωροφυλακής και ιδιαίτερα του διοικητή της συνταγματάρχη Ντάκου. Στη Θεσσαλονίκη το βράδυ εκείνο δεν υπήρχε άλλη εξουσία να επιβάλλει τη θέλησή της πάνω στη θέληση των χιλιάδων λαού, που έγιναν κύριοι της πόλης.
Η Εργατική Πρωτομαγιά στο σήμερα
Πολλές φορές έχει προσπαθήσει ο χρόνος να κάνει τους νεκρούς εργάτες να ξεχαστούν και να χαρακτηριστεί η Εργατική Πρωτομαγιά Αργία, όμως δεν το έχει καταφέρει.
Τα κόκκινα γαρύφαλλα – κόκκινα για το αίμα των εργατών – κάθε χρόνο, με μπροστάρηδες τα εργατικά σωματεία ανά την Ελλάδα, πλημμυρίζουν την χώρα και στέλνουν μήνυμα αγώνα, ελπίδας και αλληλεγγύης.
Η εργατική πρωτομαγιά ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΑΡΓΙΑ και ούτε πρόκειται ποτέ να γίνει. Όσο θα υπάρχει εργατική τάξη που αντιστέκετε, πολεμάει και διεκδικεί, τότε θα είναι ΠΑΝΤΑ ΑΠΕΡΓΙΑ.
Μια Απεργία διαφορετική από όλες τις άλλες, μια απεργία που δεν διεκδικείς μόνο τα δικαιώματα σου αλλά πενθείς τους νεκρούς της τάξης σου όπως μόνο ο εργάτης ξέρει.
Με υψωμένη την γροθιά, υψωμένο το κεφάλι και ένα γαρύφαλλο για όπλο…
«Γλυκέ μου, εσύ δε χάθηκες, μέσα στις φλέβες μου είσαι.
Γιε μου, στις φλέβες ολουνών, έμπα βαθιά και ζήσε.
Κι ως το ’θελες (ως το ’λεγες το βράδυ με το λύχνο)
ασκώνω το σκεβρό κορμί και τη γροθιά μου δείχνω.
Κι αντίς τ’ άφταιγα στήθια μου να γδέρνω, δες, βαδίζω
και πίσω από τα δάκρυα μου τον ήλιο αντικρίζω.
Γιε μου, στ’ αδέρφια σου τραβώ και σμίγω την οργή μου
Σου πήρα το τουφέκι σου, κοιμήσου εσύ πουλί μου…»
Γιάννης Ρίτσος
Δείτε επίσης: Τέμπη: Ποινική δίωξη στον πρώην πρόεδρο του ΟΣΕ και στους δύο που εισηγήθηκαν τη μετάταξη του 59χρονου σταθμάρχη
