Την έντονη αγωνία τους για την τύχη των ασυνόδευτων ανηλίκων που βρίσκονται στην Ελλάδα διατύπωσαν οι ομιλητές, κατά την παρουσίαση του ελληνικού κομματιού της έρευνας που υπογράφουν η Ελίνα Σαράντου (HIAS Ελλάδας) και η Αγγελική Θεοδωρόπουλου (Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες) «Παιδιά Έρμαια: Αποκλεισμός και εκμετάλλευση των ασυνόδευτων ανηλίκων στην Ελλάδα, την Ιταλία και την Ισπανία». Ζητούν να θεσπιστεί ένα ενιαίο σύστημα παιδικής προστασίας, με πρόσβαση στην υγεία, στις κοινωνικές υπηρεσίες, την εκπαίδευση και να εξελιχθεί ο θεσμός της αναδοχής. Ένα μέρος των παιδιών καταλήγει στην αστεγία και στο περιθώριο, πολλά βρίσκονται έγκλειστα σε κέντρα κράτησης, ενώ με τον πρόσφατο νόμο τα παιδιά στερούνται ΑΜΚΑ, άρα και υγειονομική περίθαλψη, και οι άνω των 15 ετών εξετάζονται για το άσυλο με ταχύρρυθμες διαδικασίες, όπως και οι ενήλικες.
“Το υπάρχον σύστημα ανυπομονεί να διώξει τα παιδιά και τα ίδια το εισπράττουν αυτό με διάφορους τρόπους, σε πολλά πεδία, όπως υποδοχή, κέντρα ταυτοποίησης, κράτησης, πρόσβαση στην εκπαίδευση, κλπ”, επισήμανε η Θεώνη Κουφονικολάκου, βοηθός Συνήγορος του Πολίτη, αρμόδια για τα δικαιώματα του παιδιού. Επίσης, η κ. Κουφονικολάκου σημείωσε, ότι “μοιάζει το κράτος να ανυπομονεί να δώσει την ευθύνη αλλού, σε ιδιωτικούς οργανισμούς, όπου ναι μεν οι άνθρωποι εκεί δίνουν και τη ζωή τους, δεν παύει όμως να μην εποπτεύονται”. Περισσότερες από τις μισές αιτήσεις ασύλου των ανηλίκων απορρίπτονται και “δεν υπάρχει πρόβλεψη τι γίνεται μετά αυτά τα παιδιά”, πρόσθεσε η κ. Κουφονικολάκου.
“Έγκλημα” χαρακτήρισε ο Απόστολος Βεΐζης από τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα αυτό που συμβαίνει στα ελληνικά νησιά. Κάθε μέρα οι ΓΧΣ δέχονται στην κλινική στη Μόρια περίπου εκατό παιδιά. Το 63% των προβλημάτων υγείας που αντιμετωπίζουν σχετίζεται με την κακή διαβίωση στα ίδια τα κέντρα, όπως δερματικά, αναπνευστικά κλπ. Ακολούθως τα παιδιά αρνούνται να φάνε, έχουν τάσεις αυτοκτονίας και άλλα, εξήγησε ο κ. Βεΐζης.
Η δικηγόρος της ΑΡΣΙΣ, Δήμητρα Λιναρδάκη, τόνισε, ότι η κατάσταση σχετικά με τα ασυνόδευτα παιδιά τείνει να είναι χειρότερη από ότι πριν τρεις μήνες. Σήμερα, δεκατέσσερις ανήλικοι παραμένουν κλεισμένοι στο Αστυνομικό Τμήμα Κολωνού και κανένα παιδί δε γνωρίζει για πιο λόγο βρίσκεται στα κελιά, άλλωστε δεν καταλαβαίνουν τη διαφορά διοικητικής και ποινικής κράτησης, ο εγκλεισμός είναι εγκλεισμός. Κανένα δεν είχε επίτροπο, ενώ 99 παιδιά είναι στην Αμυγδαλέζα. “Τα παιδιά κοιμούνται 50 μέρες σε γυμνό τσιμέντο, αυτό είναι παραπάνω από εξευτελισμός και απάνθρωπες συνθήκες”, υποστήριξε. Η κ. Κουφονικολάκου πρόσθεσε, πως με τις παραπάνω ενέργειες, πέραν των άλλων, υπονομεύονται οι όποιες μελλοντικές προσπάθειες ένταξης των παιδιών.
Πολλά παιδιά καταλήγουν στο δρόμο, άστεγα και κανείς δεν τα αναζητά, ανέφερε η Ρούλα Λιναρδάτου από το Δίκτυο Δικαιωμάτων του Παιδιού. “Έρχονται στο γραφείο μας και είμαστε εμείς η “υποδοχή” τους, είναι τρομακτικό ότι κανένας φορέας δεν τα έχει εντοπίσει πριν”, υπογράμμισε.
Σύμφωνα με το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικής Αλληλεγγύης ο εκτιμώμενος αριθμός των ασυνόδευτων παιδιών στην Ελλάδα αυτή τη στιγμή ανέρχεται στα 4.962, και μόνο ένα στα τέσσερα διαμένει σε κατάλληλες δομές. Οι κύριες ελλείψεις και τα προβλήματα τοποθετούνται σε τρεις θεματικούς άξονες: υποδοχή (κάλυψη στέγης, πρόσβαση σε φαγητό και νερό, κ.α.), εκπροσώπηση (επιτροπεία και απουσία στήριξης από το κράτος) και η νομική τακτοποίηση του καθεστώτος των παιδιών, ανέφερε η κ. Θεοδωροπούλου.
Μέσα σε οχτώ μήνες η Ελλάδα καταδικάστηκε τέσσερις φορές από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου σχετικά με τα δικαιώματα ασυνόδευτων ανήλικων, οι οποίοι βρίσκονται μόνο στην ενδοχώρα, όχι στα νησιά, όπου η κατάσταση είναι σαφώς χειρότερη. Ένα χρόνο μετά την ολοκλήρωση της έρευνας, στον απόηχο δύο θανάτων ανηλίκων στη Μόρια η κατάσταση φαίνεται να επιδεινώνεται: Τρία στα τέσσερα ασυνόδευτα παιδιά συνεχίζουν να στερούνται πρόσβασης σε κατάλληλες δομές φιλοξενίας, περισσότερα από 200 παραμένουν σε κράτηση (ο υψηλότερος αριθμός των τελευταίων ετών), ενώ ένα στα τέσσερα ζει στο δρόμο ή σε πλήρως επισφαλείς συνθήκες. Ωστόσο, ακόμα και αυτά που έχουν ενταχθεί σε μονάδες φιλοξενίας αντιμετωπίζουν μια ζοφερή πραγματικότητα, καθώς η εθνική χωρητικότητα στα σημεία φιλοξενίας ανέρχεται στο ένα τρίτο αυτής που απαιτείται για την κάλυψη των πραγματικών αναγκών. Την ίδια στιγμή, η ένταξη των προσφυγόπουλων, ασυνόδευτων και μη, στη δημόσια εκπαίδευση παραμένει όνειρο για πολλά από τα παιδιά, κατά παράβαση της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, εξήγησε η κ. Θεοδωροπούλου.
Σύμφωνα με τα δεδομένα που δημοσιεύονται από τις διεθνείς ανθρωπιστικές οργανώσεις, το 2018 σχεδόν τα μισά μέλη του παγκόσμιου προσφυγικού πληθυσμού ήταν παιδιά, ενώ στην Ελλάδα συνεχίζουν να αποτελούν το ένα τρίτο των αφίξεων και για το 2019. Ένα σημαντικό κομμάτι αυτού του παιδικού πληθυσμού είναι ασυνόδευτα ανήλικα που φτάνουν στις χώρες πρώτης εισόδου χωρίς τους γονείς ή τους κηδεμόνες τους.
“Μέχρι την προηγούμενη εβδομάδα 1.117 ασυνόδευτοι ανήλικοι έμεναν στη Μόρια της Λέσβου, εκ των οποίων 140 σε δομές μακροχρόνιας φιλοξενίας, 350 σε πιο ασφαλείς δομές, χωρίς όμως διερμηνείς, κοινωνικούς λειτουργούς, ψυχολόγους, σε συνθήκες υπερσυνωστισμού, και οι υπόλοιποι ζουν μαζί με άλλους 10.000 ανθρώπους σε άθλιες συνθήκες υγιεινής, χωρίς φως κλπ”, περιέγραψε η κ. Σαράντου.
Διεθνής Αμνηστία για τη σημερινή Παγκόσμια Ημέρα για τα Δικαιώματα του Παιδιού: η έμφαση στα κλειστά κέντρα, την κράτηση και την επιτήρηση των συνόρων προοιωνίζουν μια πολύ αρνητική πραγματικότητα για τη ζωή χιλιάδων παιδιών στην Ελλάδα.
Περίπου 17.000 παιδιά, που άφησαν τις πατρίδες τους, είτε μαζί με τις οικογένειές τους είτε χωρίς, αναζητώντας ασφάλεια και αξιοπρέπεια, βρίσκονται στους καταυλισμούς των νησιών του Αιγαίου “σε άθλιες έως και απάνθρωπες συνθήκες, τις οποίες δεν μπορεί καν να διανοηθεί κάποιος αν δεν το δει με τα μάτια του”, δήλωσε o Γαβριήλ Σακελλαρίδης, διευθυντής του Ελληνικού Τμήματος της Διεθνούς Αμνηστίας για τη σημερινή Παγκόσμια Ημέρα για τα Δικαιώματα του Παιδιού σε σχετική ανακοίνωση της οργάνωσης.
“Το πιο σοκαριστικό όμως είναι ότι 1.200 ασυνόδευτα παιδιά αγνοούνται, χαμένα στις μαύρες τρύπες του συστήματος εκτεθειμένα προφανώς σε σοβαρούς κινδύνους για την ασφάλειά τους, περιπλανώμενα εκτός συστήματος”, προσθέτει.
Οι σημερινές εξαγγελίες της κυβέρνησης για το προσφυγικό ζήτημα με έμφαση στα κλειστά κέντρα, την κράτηση και την επιτήρηση των συνόρων προοιωνίζουν, εκτός των άλλων, μία πολύ αρνητική πραγματικότητα για τη ζωή χιλιάδων παιδιών στην Ελλάδα, υποστηρίζει ο κ. Σακελλαρίδης.
Τα παιδιά έχουν ανάγκη περισσότερο από όλους την προστασία των δικαιωμάτων τους και είναι ευτύχημα ότι τελευταία χρόνια υπάρχει ένα πλήθος εκπαιδευτικών, ιατρικού προσωπικού και κοινωνικών λειτουργών που έχουν αφιερώσει τις ζωές του στο πεδίο για την στήριξη των παιδιών που βρίσκονται σε κίνδυνο, αναφέρει και προσθέτει :”Δυστυχώς η απουσία επαρκούς θεσμικού πλαισίου και πολιτικής βούλησης δημιουργούν μία συνθήκη προσβλητική για την αξιοπρέπεια της κοινωνίας μας”.
Η Διεθνής Αμνηστία στην Ελλάδα, πάντα σύμφωνα με την ανακοίνωση, παρακολουθεί στενά το ζήτημα των ασυνόδευτων ανηλίκων, ιδιαίτερα όσων βρίσκονται σε κράτηση, και θα αναλάβει πρωτοβουλίες στο επόμενο διάστημα. Παράλληλα ο βασικός προσανατολισμός του εκπαιδευτικού της προγράμματος στα ανθρώπινα δικαιώματα επιδιώκει την ενδυνάμωση των παιδιών σε σχέση με αυτά και τη συνολική ευαισθητοποίηση και κινητοποίηση της κοινωνίας.
