Ένα ιστορικό ντοκιμαντέρ θα προβάλει η ΕΡΤ σήμερα, με αφορμή την συμπλήρωση 76 χρόνων από την σφαγή των Ναζί στους Πύργους Κοζάνης σαν αντίποινα στην δράση του ΕΛΑΣ.
Αναλυτικά το δελτίο τύπου αναφέρει:
Στις 23 Απριλίου συμπληρώνονται 76 χρόνια από τη σφαγή 318 αμάχων στους Πύργους Κοζάνης το 1944 από τις γερμανικές δυνάμεις κατοχής και τα τάγματα ασφαλείας ως αντίποινα για τη συμμετοχή του χωριού με έμψυχο και άψυχο υλικό στις επιχειρήσεις του ΕΛΑΣ στην περιοχή του Βερμίου. Το Αρχείο της ΕΡΤ, τιμώντας τη μνήμη των θυμάτων στους Πύργους, ψηφιοποίησε και παρουσιάζει στην ιστοσελίδα ΑΡΧΕΙΟ-ΑΦΙΕΡΩΜΑΤΑ την εκπομπή «Η ΕΡΤ στη Βόρειο Ελλάδα-Πύργοι 1944».
Το συγκεκριμένο επεισόδιο της σειράς «Η ΕΡΤ στη Βόρειο Ελλάδα» αποτελεί το τρίτο μέρος μιας τριλογίας μαζί με τα επεισόδια «Πεθαίνοντας στα Κερδύλια» και «Ολοκαύτωμα» με στόχο την καταγραφή και προβολή άγνωστων πτυχών της Κατοχής και της Εθνικής Αντίστασης στη Βόρειο Ελλάδα. Η εκπομπή προβλήθηκε πρώτη φορά στις 15 Φεβρουαρίου 1982.
Μέσα από τις αφηγήσεις των κατοίκων που γλύτωσαν, μαθαίνουμε το χρονικό της σφαγής στους Πύργους Κοζάνης. Το χωριό Πύργοι στις πλαγιές του Βερμίου βρέθηκε στο στόχαστρο των δυνάμεων κατοχής εξαιτίας της συμμετοχής του στην Εθνική Αντίσταση. Οι κάτοικοι της κάτω συνοικίας του χωριού αφηγούνται τα γεγονότα της 23ης Απριλίου 1944, όταν γερμανικά στρατεύματα μαζί με τάγματα ασφαλείας εισέβαλαν στο χωριό, περιγράφουν πώς τους συγκέντρωσαν και τους οδήγησαν έξω από το χωριό, όπου ξεχώρισαν τους άνδρες από τα γυναικόπαιδα. Ηλικιωμένες γυναίκες και άνδρες μιλούν για τον πανικό που ακολούθησε και τα φονικά πυρά που εξαπέλυσαν εναντίον τους οι κατοχικές δυνάμεις. Οι συγκεντρωμένοι κάτοικοι που δεν χτυπήθηκαν ή διέφυγαν οδηγήθηκαν στα Χάνια Πτολεμαΐδας, όπου και έμειναν για 6 ημέρες με την εντολή να μην επιστρέψουν στα σπίτια τους. Χειρότερη μοίρα είχαν οι κάτοικοι της άνω συνοικίας του χωριού, οι οποίοι περιγράφουν πώς επιχείρησαν να διαφύγουν στο βουνό. Περίπου διακόσιοι εξ αυτών κρύφτηκαν εκεί, αλλά οι Γερμανοί με τους συνεργάτες τους συνέλαβαν πολλούς και τους εκτέλεσαν, ενώ άλλους, κυρίως γυναικόπαιδα, τους οδήγησαν στην εκκλησία του χωριού. Κάτοικος του χωριού περιγράφει το βιασμό νεαρών γυναικών από τους προδότες-συνεργάτες των Γερμανών. Προβάλλονται πλάνα από το χωριό, όπου οι κάτοικοι αναπαριστούν τα γεγονότα της τραγικής εκείνης ημέρας και στο τέλος της εκπομπής οι συγγενείς των θυμάτων περνούν μπροστά από την κάμερα και αναφέρουν τα μέλη της οικογένειάς τους που δολοφονήθηκαν από τις δυνάμεις κατοχής.
Το φιλμ συντηρήθηκε, ψηφιοποιήθηκε και αποκαταστάθηκε στα εργαστήρια του Αρχείου της ΕΡΤ με τον νέο εξοπλισμό και τις υποδομές που πλέον διαθέτει (film scanner, color correction).
Σκηνοθεσία: Μάνος Ευστρατιάδης
Έτος παραγωγής: 1982
Δείτε εδώ το αφιέρωμα του Αρχείου της ΕΡΤ στη διεύθυνση: https://www.ert.gr/arxeio-afierwmata/i-sfagi-ton-pyrgon-23-aprilioy-1944/
