Μέχρι πρόσφατα, οι Οργανώσεις Κοινωνίας Πολιτών (Ο.Κοι.Π.) και οι κοινωφελείς φορείς που είχαν εγγραφεί στις δύο ηλεκτρονικές βάσεις δεδομένων του υπουργείου Εσωτερικών δεν ξεπερνούσαν τις λίγες δεκάδες. Ωστόσο, τις τελευταίες ημέρες παρατηρείται αύξηση στις εγγραφές, αφού εγκύκλιος της υφυπουργού Εσωτερικών Βιβής Χαραλαμπογιάννη υπενθύμισε τα οφέλη για τις χαρτογραφημένες μη κρατικές, μη κυβερνητικές, μη κερδοσκοπικές οργανώσεις που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα.
Σε μία κίνηση που στοχεύει στην ακριβή απεικόνιση του τομέα των μη κυβερνητικών οργανώσεων, το υπουργείο Εσωτερικών ενεργοποίησε τον Οκτώβριο του 2023 μια νέα εφαρμογή, η οποία μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την καταγραφή και τη διαφάνεια των Ο.Κοι.Π. Αυτή είναι προσβάσιμη μέσω της Ενιαίας Ψηφιακής Πύλης gov.gr και στη διεύθυνση okoip.gov.gr.
Η εφαρμογή περιλαμβάνει δύο βάσεις δεδομένων – τη Δημόσια Βάση Δεδομένων και το Ειδικό Μητρώο – όπου οι κοινωφελείς οργανώσεις δηλώνουν πληροφορίες σχετικά με την ίδρυσή τους, την οργανωτική τους δομή, τη λειτουργία τους και τις κρατικές επιχορηγήσεις που λαμβάνουν.
Οι Ο.Κοι.Π. που επιλέγουν να προχωρήσουν σε αυτή την καταχώρηση αποκτούν πρόσβαση σε κρατικές χρηματοδοτήσεις και φορολογικές απαλλαγές που ενισχύουν την κοινωνική τους δράση.
Η διαφορά μεταξύ των δύο βάσεων εντοπίζεται στο συγκεκριμένο είδος και τον αριθμό των δικαιολογητικών που απαιτούνται, το ποσό των δυνατών κρατικών χρηματοδοτήσεων για τις οποίες έχουν δικαίωμα διεκδίκησης και τα φορολογικά κίνητρα από τα οποία ωφελούνται οι εγγεγραμμένες οργανώσεις.
Συγκεκριμένα, η εγγραφή στη Δημόσια Βάση Δεδομένων παρέχει πρόσβαση σε κρατικές χρηματοδοτήσεις έως 50.000 ευρώ ετησίως και σε φορολογικές ελαφρύνσεις, όπως η απαλλαγή από τον ειδικό φόρο ακινήτων και τον ΦΠΑ για παροχή υπηρεσιών και πωλήσεις αγαθών κατά τη διάρκεια εκδηλώσεων. Η διαδικασία καταχώρισης στη Δημόσια Βάση Δεδομένων γίνεται μια φορά, με την υποβολή σχετικής αίτησης στην εφαρμογή και την καταβολή παραβόλου 20 ευρώ υπέρ του Δημοσίου.
Η καταχώριση στο Ειδικό Μητρώο απαιτεί περισσότερα δικαιολογητικά, όπως φορολογική και ασφαλιστική ενημερότητα, καθώς και έκθεση ελέγχου από ορκωτό λογιστή, αλλά προσφέρει επιπλέον οφέλη στις οργανώσεις. Οι χρηματοδοτήσεις και τα πρόσθετα φορολογικά κίνητρα όπως η μείωση φόρου 40% επί των δωρεών καθιστούν ελκυστική αυτή την επιλογή. Η εγγραφή στο Ειδικό Μητρώο απαιτεί 200 ευρώ για το δημόσιο παράβολο και ετήσια ανανέωση με 50 ευρώ.
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι η εγγραφή στο Ειδικό Μητρώο συνεπάγεται αυτόματη καταχώριση στη Δημόσια Βάση Δεδομένων. Αντίθετα, η εγγραφή μόνο στη Δημόσια Βάση δεν εξασφαλίζει την ένταξη στο Ειδικό Μητρώο.
Μέχρι πρόσφατα, το ενδιαφέρον για εγγραφή ήταν περιορισμένο, με 55 οργανώσεις στη Δημόσια Βάση και 20 στο Ειδικό Μητρώο. Ωστόσο, η έκδοση της εγκυκλίου φαίνεται να ενθάρρυνε την συμμετοχή, και μέχρι την Παρασκευή οι εγγραφές έχουν ξεπεράσει τις 710 και 630 αντίστοιχα.
Η δυνατότητα ηλεκτρονικής αίτησης για εγγραφή είναι ανοιχτή σε όλους τους κοινωφελείς φορείς και στους Οργανώσεις Κοινωνίας Πολιτών (Ο.Κοι.Π.), περιλαμβάνοντας εθελοντικές οργανώσεις με μορφή σωματείου ή Αστικής μη Κερδοσκοπικής Εταιρείας, επιτροπές εράνων και κοινωφελή ιδρύματα που ελέγχονται από τις Περιφέρειες.
Η αρμόδια υπηρεσία (Διεύθυνση Ο.Κοι.Π. και Κοινωφελών Φορέων του Υπουργείου Εσωτερικών) ερευνά αυτεπαγγέλτως τη δυνατότητα πιστοποίησης ποινικού μητρώου για την εγγραφή των Ο.Κοι.Π. για να διασφαλιστεί ότι δεν υπάρχουν καταδίκες με αμετάκλητες αποφάσεις σε κακουργήματα ή σε συγκεκριμένα πλημμελήματα.
Οι οργανώσεις που είναι εγγεγραμμένες υποχρεούνται να ανακοινώνουν τη χρηματοδότηση που λαμβάνουν, καθώς και την επίβλεψη της εξόδου των πόρων.
Η διαδικασία εγγραφής σε αυτές τις βάσεις έχει υψηλές απαιτήσεις και αποτελεί δείκτη διαφάνειας, όπως επισημαίνεται από το υπουργείο Εσωτερικών. Παράλληλα, η ελεύθερη πρόσβαση δημοσιοποιεί την εμπλοκή ενός κοινού στην εγγραφή Ο.Κοι.Π., για συνεργασία και δωρεές.
