Σε δράσεις και πρωτοβουλίες που πρέπει να αναληφθούν προκειμένου ο τομέας της ναυτικής και της τεχνικής εκπαίδευσης στην Ελλάδα να γίνει πιο ελκυστικός για τα νέα παιδιά, αναφέρεται σε συνέντευξή του στο Αθηναϊκό και Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο πρόεδρος του Ιδρύματος Ευγενίδου κ. Λεωνίδας Δημητριάδης-Ευγενίδης.
Για το θέμα της ναυτικής εκπαίδευσης τονίζει ότι «υπάρχει τεράστιο πεδίο εν δυνάμει προσέλκυσης στα ναυτιλιακά επαγγέλματα», επισημαίνοντας ωστόσο ότι χρειάζεται μία μεγαλύτερη και πιο ορθολογική επικοινωνία προκειμένου να μπορέσει να περάσει το μήνυμα σε αυτούς που πραγματικά θα μπορούσαν να ενδιαφέρονται.
Απαντώντας στο αν υπάρχουν κίνητρα προκειμένου οι νέοι να ακολουθήσουν κάποιο ναυτικό επάγγελμα, αναφέρει ότι πλέον τα πλοία δεν είναι αυτά που βλέπαμε σε παλιές ελληνικές ταινίες, ενώ συμπληρώνει ότι οι οικονομικές προοπτικές του επαγγέλματος είναι παραπάνω από εντυπωσιακές, με τεράστια δυνατότητα απασχολησιμότητας εν σχέση με οποιαδήποτε άλλο επάγγελμα, χωρίς να υπολογίσει κανείς την εξωστρέφεια και την εμπειρία που προσφέρει η θάλασσα.
Για το επίπεδο των Επαγγελματικών Λυκείων δηλώνει ότι θα πρέπει να αναβαθμιστεί, καθώς τα ΕΠΑΛ δεν ανταποκρίνονται σήμερα σε αυτό που απαιτεί μία σύγχρονη επαγγελματική εκπαίδευση.
«Θα πρέπει να αποκτήσουμε τεχνίτες με παραδοσιακές αλλά κυρίως σύγχρονες δεξιότητες στη βιομηχανία, προκειμένου να μπορέσουμε να πετύχουμε ανάπτυξη στον πρωτογενή και δευτερογενή τομέα» τονίζει, ενώ απευθύνοντας μήνυμα προς τα νέα παιδιά, λέει:
«Να κάνετε αυτό που λέει η ψυχή σας και η καρδιά σας, αλλά μην είστε αδιάφοροι· να είστε ενεργοί και συνειδητοποιημένοι».
Ακολουθεί η συνέντευξη του Λεωνίδα Δημητριάδη – Ευγενίδη στον Πάρη Τσιριγώτη για το ΑΠΕ-ΜΠΕ
Από τον Μάιο του 2018, αναλάβατε καθήκοντα Ναυτιλιακού Πρεσβευτή του ΙΜΟ (Διεθνής Ναυτιλιακός Οργανισμός) εκπροσωπώντας την Ελλάδα σε αυτόν τον νέο θεσμό. Ποιες οι προτεραιότητες και οι στόχοι σας για το επόμενο διάστημα;
Ξεκινώντας από την εμπειρία της πρώτης χρονιάς και με την υποστήριξη μίας δυνατής ομάδας με τεχνογνωσία από το Ίδρυμα Ευγενίδου, πήγαμε απ’ άκρη σ’ άκρη σε όλη την Ελλάδα, προκειμένου να γνωρίσουν τα νέα παιδιά την παλαιότερη μορφή απασχόλησης των Ελλήνων, τη ναυτιλία, και να περάσουμε και εμείς κάποια μηνύματα αναφορικά με τον κλάδο.
Αποκτήσαμε εμπειρίες, είδαμε ότι υπάρχει τεράστιο πεδίο εν δυνάμει προσέλκυσης στα ναυτικά και ναυτιλιακά επαγγέλματα και αυτές τις εμπειρίες σκοπεύουμε και την επόμενη χρονιά να τις συνεχίσουμε με δράσεις και σε άλλα μέρη της Ελλάδας.
Εκτιμώ επίσης ότι οι περιοχές που έχουν μεγάλη ανάγκη για τη δημιουργία ενός ναυτικού επαγγελματικού λυκείου και μπορούν να σου δώσουν πολλά είναι η Ορεστιάδα ή το Διδυμότειχο. Τα πάντα σήμερα σταματούν στη Θεσσαλονίκη. Πρέπει να σχεδιάσουμε δράσεις προκειμένου να μεγαλώσουμε την ευαισθητοποίηση των νέων στα ναυτικά και ναυτιλιακά επαγγέλματα.
Τι σας λένε οι νέοι άνθρωποι όταν τους μιλάτε για τα θέματα της ναυτιλίας ή για τα θέματα που άπτονται του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού (ΙΜΟ);
Δεδομένης της δύσκολης επικοινωνίας μεταξύ των γενεών, γιατί είναι πολύ δύσκολο η γενιά μου να μιλήσει τη γλώσσα της ψυχής των νέων σήμερα, αντελήφθην ότι τα νέα παιδιά δεν είναι επαρκώς πληροφορημένα για τη ναυτιλία και τα ναυτιλιακά επαγγέλματα. Αισθάνεσαι ωστόσο ότι υπάρχει μια δυναμική, αλλά χρειάζεται μεγαλύτερη επικοινωνία προκειμένου να μπορέσει να περάσει το μήνυμα σε αυτούς που πραγματικά ενδιαφέρονται για τα ναυτικά επαγγέλματα.
Τα παιδιά πάντως είναι καταπληκτικά, υπάρχει δίψα για ενημέρωση και πληροφόρηση πολύ περισσότερο από αυτό που περίμενα. Είμαι πολύ αισιόδοξος γι’ αυτά τα παιδιά που μεγαλώνουν στην κρίση.
Ενώ οι νέοι πράγματι σήμερα έχουν ενδιαφέρον για το τι επάγγελμα θα ακολουθήσουν, γιατί οι μαθητές Λυκείου δεν είναι ενημερωμένοι για τα ναυτικά επαγγέλματα;
Έχουμε κάνει επανειλημμένα μελέτες με το Πανεπιστήμιο Αθηνών και τον καθηγητή Επαμεινώνδα Πανά γι’ αυτά τα θέματα.
Από το 2010 έχουμε εκπονήσει σειρά πανελλαδικών μελετών σε παιδιά Γυμνασίου-Λυκείου και σε αυτά που ολοκληρώνοντας τις ναυτικές σπουδές τους πάνε στα πλοία.
Το συμπέρασμα είναι ένα: δεν δουλεύει σωστά ο επαγγελματικός προσανατολισμός.
Γενικά υπάρχει ένα γενικότερο θέμα ενημέρωσης.
Μέχρι σήμερα δεν έχει διεξαχθεί ένας σωστός διάλογος για να ορίσει η κοινωνία μέσω των κοινωνικών εταίρων ποια θα είναι η απασχολησιμότητα των τελειοφοίτων.
Παράγουμε, παράγουμε, αλλά δεν είναι στοχευμένο αυτό το πράγμα. Επομένως και η ναυτιλία δεν μπορεί να αποτελεί την εξαίρεση. Όσον αφορά τις τοπικές κοινωνίες, οι μελέτες έχουν καταλήξει σε ένα πράγμα: ότι οι νέοι που αποφάσισαν να ακολουθήσουν το ναυτικό επάγγελμα είχαν την εικόνα της ναυτιλίας από κάποιον συγγενή ναυτικό ή είχαν ακούσει και ευαισθητοποιηθεί για τη θάλασσα από τον κοινωνικό περίγυρο. Έντυπος τύπος ή διαδίκτυο είχαν σχεδόν μηδενική επιρροή.
Έχουν γίνει προσπάθειες είτε από εσάς είτε από τους αρμόδιους φορείς για την περαιτέρω ανάπτυξη των ναυτικών λυκείων;
Εδώ βάζεις ένα πολύ δύσκολο σημείο. Το ευρωβαρόμετρο έχει αποδείξει ότι το 80% των Ελλήνων πιστεύουν στο δυικό σύστημα εκπαίδευσης και στην τεχνική επαγγελματική κατάρτιση.
Το γεγονός όμως ότι κάτω από το 30% των αποφοίτων είναι από τα ΕΠΑΛ σημαίνει ότι στην πράξη αυτό δεν αναγνωρίζεται. Επομένως για μένα είναι μέγιστη ευθύνη της πολιτείας ότι το επίπεδο των ΕΠΑΛ δεν ανταποκρίνεται σήμερα σε αυτό που απαιτεί μία σύγχρονη επαγγελματική εκπαίδευση.
Αν δεν υπάρχει σεβασμός στην ποιότητα της σχολής και του αποτελέσματος, από εκεί και μετά είναι ένα πάρα πολύ μεγάλο πρόβλημα. Θεωρώ ότι θα πρέπει να αναβαθμιστούν τα ΕΠΑΛ.
Το πιστεύουμε πάρα πολύ εδώ στο Ίδρυμα Ευγενίδου, αφού θεωρούμε εαυτούς τους εγγύτερους «συγγενείς» της τεχνικής και επαγγελματικής εκπαίδευσης. Δυστυχώς διαχρονικά τα επαγγελματικά λύκεια έχουν υποβαθμιστεί.
Το Ίδρυμα Ευγενίδου δημιουργήθηκε από τον Ευγένιο Ευγενίδη ώστε τα Ελληνόπουλα να βοηθηθούν στο να αποκτήσουν τις γνώσεις και τις δεξιότητες που ήταν προαπαιτούμενες για την ανάπτυξη της βιομηχανίας και την ενίσχυση του πρωτογενούς τομέα.
Εκτιμάτε ότι στην Ελλάδα υπάρχουν κίνητρα προκειμένου οι νέοι να ακολουθήσουν κάποιο ναυτικό επάγγελμα;
Κίνητρα υπάρχουν, καθώς το πλοίο δεν είναι πια αυτό που βλέπαμε σε παλιές ελληνικές ταινίες, το «όχι άλλο κάρβουνο.»
Δεύτερον, είναι ένα επάγγελμα που οι οικονομικές προοπτικές του είναι παραπάνω από εντυπωσιακές, με τεράστια δυνατότητα απασχολησιμότητας εν σχέση με οποιοδήποτε άλλο επάγγελμα και από εκεί και μετά, αυτός που θα πάει στη θάλασσα αποκτά εξωστρέφεια, γίνεται πολίτης του κόσμου και οι εμπειρίες που αποκτά είναι πολύτιμες σε προσωπικό και επαγγελματικό επίπεδο, είτε παραμείνει στη θάλασσα είτε κάποια στιγμή βγει στη στεριά εντός ή εκτός Ελλάδας.
Επομένως το κίνητρο υπάρχει ‒είναι οι καρποί της εν δυνάμει ενασχόλησης με αυτό το επάγγελμα‒ απλώς το θέμα είναι να φτάσει σωστά το μήνυμα στα αυτιά των ανθρώπων που θα απασχοληθούν στο ναυτικό επάγγελμα, γιατί η θάλασσα δεν είναι για τον καθένα. Πρέπει πρώτα να το έχεις μέσα σου.
Η δημόσια ναυτική εκπαίδευση ανταποκρίνεται στις αυξημένες ανάγκες στον τομέα της ναυτιλίας ή χρήζει αναβάθμισης;
Η διεθνής ναυτιλία ακολουθεί ήδη τους ραγδαίους ρυθμούς της τεχνολογικής εξέλιξης και του αυτοματισμού, προκειμένου να συμμορφωθεί πλήρως με τις υψηλές απαιτήσεις ασφάλειας των σύγχρονων πλοίων.
Μπαίνουμε σε μία εποχή όπου η σχέση πλοίου-γραφείου είναι υβριδική. Εισερχόμαστε στην τέταρτη βιομηχανική επανάσταση ‒έχουμε ήδη μπει στην ψηφιακή εποχή. Άρα αυτό σημαίνει ότι η ζήτηση ναυτικών με υψηλού επιπέδου δεξιότητες δεν θα καλύπτεται από την εκάστοτε προσφορά. Επίσης, το ναυτικό επάγγελμα χρειάζεται διά βίου μάθηση και κατάρτιση. Το επίπεδο της ναυτικής εκπαίδευσης στην Ελλάδα είναι αρκετά καλό, αλλά πιστεύουμε ότι πρέπει να γίνουν ακόμη πάρα πολλά πράγματα σε πολλαπλά επίπεδα, όπως η ενίσχυση των σχολών με ναυτοδιδασκάλους (καπετάνιους και μηχανικούς), γιατί οι ωρομίσθιοι δεν επαρκούν για το σύστημα και τις ανάγκες που υπάρχουν. Δεν θα έχεις το αποτέλεσμα που επιθυμείς αν δεν έχεις ανθρώπους που να έχουν τη γνώση, το κίνητρο και την τεχνογνωσία ειδικά στα μαθήματα της κατεύθυνσης. Πρέπει εκπαιδευτικοί των ναυτικών σχολών να δουλέψουν χέρι με χέρι με τους σπουδαστές για να προχωρήσουμε μπροστά. Υπάρχει και ένα δεύτερο σημείο. Τα παιδιά που προέρχονται από ΕΠΑΛ στις Ακαδημίες Εμπορικού Ναυτικού αποτελούν τροχοπέδη και για τα παιδιά που έχουν μπει από ένα γενικό λύκειο και από τις πανελλήνιες. Η πρόκληση για την ελληνική ναυτική εκπαίδευση είναι η κατάρτιση υψηλής ποιοτικής στάθμης αξιωματικών Εμπορικού Ναυτικού, σε επαρκή αριθμό, οι οποίοι θα συνδυάζουν τη γνώση της συνεχούς αναπτυσσόμενης τεχνολογίας στα πλοία με την διατήρηση της παραδοσιακής ναυτοσύνης των Ελλήνων.
Σήμερα, κάθε αξιωματικός πρέπει να έχει τη δυνατότητα να ασχολείται και να αξιολογεί τα BIG DATA, να κατανοεί τις καινοτομίες στον χώρο του αυτοματισμού, να έχει την Πληροφορική ως βασικό εργαλείο και να μαθαίνει συνεχώς (διά βίου εκπαίδευση).
Υπάρχει αυξημένη ζήτηση στα πλοία του ελληνικού Εμπορικού Ναυτικού για Έλληνες αξιωματικούς. Παρά το γεγονός ότι πολλοί νέοι και νέες μπαίνουν στις ΑΕΝ με το πρόσχημα της μεγάλης ανεργίας, στην πορεία σταματούν και επιλέγουν να ασχοληθούν με κάτι άλλο. Μπορείτε να εκτιμήσετε για ποιο λόγο γίνεται αυτό;
Είπα κάτι προηγουμένως, το οποίο πιστεύω ακράδαντα. Πρέπει πρώτα απ’ όλα να έχεις μία σωστή προσέλκυση, ώστε το μήνυμα να πάει σε αυτούς που έχουν το γονίδιο μέσα τους, αλλά από την άλλη πλευρά, πιστεύω ότι έχουν να γίνουν ακόμη σημαντικά βήματα προκειμένου να τελειοποιηθούν ορισμένα πράγματα στις ΑΕΝ, να διευκολυνθεί το μπάρκο των σπουδαστών και από εκεί και μετά το βασικότερο είναι το μήνυμα να φτάσει σωστά σε εκείνους που τους ενδιαφέρει η θάλασσα.
Παρά το γεγονός ότι η πολιτεία στηρίζει τη δημόσια ναυτική εκπαίδευση, υπάρχει φυγή των νέων εκτός Ελλάδας σε ιδιωτικές σχολές. Σε τι εκτιμάτε ότι οφείλεται αυτό το γεγονός;
Το ότι στηρίζουμε τη δημόσια εκπαίδευση δεν σημαίνει ότι είμαστε ενάντια στην ιδιωτική. Θεωρούμε ότι σε μία δημοκρατική κοινωνία είναι στη διακριτική ευχέρεια των ανθρώπων να κάνουν τις επιλογές τους. Δεν είναι ανάγκη να πας σε μια άλλη χώρα, καθώς και εδώ μπορείς να αποκτήσεις πτυχίο από ένα ιδιωτικό σχολείο, να πάρεις την πιστοποίηση από μια άλλη σημαία και να δουλέψεις σε ελληνόκτητο πλοίο. Η πρόκληση όμως της πολιτείας είναι να έχει ένα τέτοιο σύστημα που να μπορεί να απορροφήσει τους σπουδαστές των ναυτικών σχολών είτε με δημόσια εκπαίδευση είτε με ιδιωτική.
Στον χώρο της ναυτιλίας έχουν ήδη μπει πλέον νέα επαγγέλματα, που στηρίζονται στην αναγκαιότητα απόκτησης επαρκών γνώσεων πληροφορικής, αυτοματισμού και θετικών επιστημών. Υπάρχει κάποια ανάληψη πρωτοβουλίας για το θέμα αυτό από το Ίδρυμα Ευγενίδου;
Το σχεδιάζουμε. Σύμβουλος του Ιδρύματος Ευγενίδου στη νέα ψηφιακή εποχή είναι ο Ιωσήφ Σηφάκης, ένας από τους κορυφαίους επιστήμονες της Πληροφορικής διεθνώς, που τιμήθηκε για το έργο του το 2007 με το βραβείο Turing, την ανώτατη διάκριση στην Πληροφορική.
Έχουμε αναλάβει σημαντικές πρωτοβουλίες. Άλλωστε το Ίδρυμα Ευγενίδου πάντα στήριζε τη δημόσια ναυτική εκπαίδευση. Σεβόμαστε την ιδιωτική, αλλά είμαστε κοντά στο κράτος, σε ό,τι μας ζητήσει. Δηλώνουμε έντονα και με τον πιο δυναμικό τρόπο παρόντες στη νέα ψηφιακή εποχή, αρκεί να μας το ζητήσουν.
Ποια η σχέση ναυτιλίας και περιβάλλοντος; Ο κλάδος θα μπορέσει να ανταποκριθεί στις νέες απαιτήσεις του ΙΜΟ για τα καύσιμα;
Η ναυτιλία, που είναι ο φορέας μέσω του οποίου μετακινούνται τα περισσότερα εμπορεύματα και οι άνθρωποι παγκοσμίως, εξακολουθεί να αποτελεί τον πιο φιλικό περιβαλλοντικά τρόπο μεταφοράς παγκοσμίως. Οι διεθνείς κανονισμοί το διασφαλίζουν και μάλιστα για τα επόμενα χρόνια έχουμε έναν σαφή οδικό χάρτη. Επομένως η ναυτιλία είναι ένας από τους τομείς που συμμετέχουν στην κατεύθυνση για πιο φιλικό περιβάλλον.
Βεβαίως ορισμένες φορές λαμβάνονται και αποφάσεις που δεν είναι σωστές. Η ναυτιλία έχει ένα πολύ μεγάλο θέμα, ειδικά το 2020, αυτό της χρήσης του αποθειωμένου καυσίμου στα βαπόρια. Αυτό το θέμα αρχικά πιστεύω ότι θα έπρεπε να είχε ήδη λυθεί στη στεριά.
Πάρθηκε μία πολιτική απόφαση το 2008 χωρίς να έχει γίνει έρευνα για την εφαρμογή της.
Στην ουσία πιστεύουμε ότι δεν έχουν βρεθεί ακόμη πρακτικοί τρόποι που μπορεί η ναυτιλία να διαχειριστεί το αποθειωμένο καύσιμο, μία λύση για την οποία η ναυτιλιακή οικογένεια σωστά πιστεύει ότι αντί να είναι ένα δικό της πρόβλημα θα έπρεπε να είναι ένα πρόβλημα της βιομηχανίας που προμηθεύει τα καύσιμα ούτως ώστε να έχουμε σωστές μηχανές που να καίνε αυτό το είδος καυσίμου. Έχουμε τώρα ως εναλλακτική πρόταση αυτή την ιστορία με τα scrubbers, ένα θέμα που αντί να το λύσεις κεντρικά, το λύνεις με αμφίβολο τρόπο, το επιμερίζεσαι και δεν έχουμε δει ακόμα πώς θα λειτουργήσει. Ναι, δυστυχώς σε ένα περιβαλλοντικό τεχνικό θέμα έχουν μπει αυτή τη στιγμή εμπορικοί παράγοντες. Όχι ιδιαίτερα καλό κατά την ταπεινή μου άποψη.
Στον ΙΜΟ οι συνάδελφοί σας τι σας λένε για το θέμα των αποθειωμένων καυσίμων;
O IMO, που είναι όλος ο πλανήτης, έχει δύο επίπεδα: το επίπεδο της βούλησης και το επίπεδο της εφαρμογής. Δεν ξέρουμε αν από την εφαρμογή των scrubbers για καθαρότερα καύσιμα θα προκύψουν άλλα προβλήματα. Ακόμα και να πάρεις αποθειωμένο καύσιμο, αν δεν μπορείς να το συνδυάσεις, υπάρχει μεγάλο πρόβλημα με τα πλοία σε θέματα ασφάλειας ναυσιπλοΐας και αξιοπλοΐας. Καλά ένα βαπόρι που κάνει τακτικές γραμμές, αλλά ένα ποντοπόρο bulk carrier πλοίο που μπορεί να πάρει από οπουδήποτε στον πλανήτη καύσιμο;
Η διαφορετικότητα από κάποια ανάμειξη μπορεί να καταστρέψει τη μηχανή. Τα πλοία δεν μπορούν να γίνουν εργαστήρια πυρηνικής φυσικής ή χημείας. Εμείς είμαστε μεταφορείς. Η ναυτιλία επενδύει σε πλοία, εφαρμόζει τους διεθνείς κανονισμούς, βάζει τις ακριβές μηχανές και καλείται να λύσει ένα πρόβλημα για το οποίο δεν είναι υπεύθυνη. Εκτιμώ ότι κάπου τα πράγματα θέλουν μία άλλη προσμέτρηση. Δεν θέλω να αποφύγω πράγματα, απλά τα επισημαίνω.
Είστε πρόεδρος του Ιδρύματος Ευγενίδου από το 2000 και πρεσβευτής του ΙΜΟ. Διευθύνετε ναυτιλιακή εταιρεία και ξενοδοχειακή μονάδα. Υπάρχει χρόνος προσωπικός; Πώς τα καταφέρνετε;
Έχω την τύχη να έχω πολύ καλούς συνεργάτες και να είμαι ο πρώτος μεταξύ ίσων. Από εκεί και μετά είμαι πίσω από όλα αυτά και το κίνητρο είναι η αγάπη μου για την πατρίδα και τον άνθρωπο, τον σωστό. Όλες αυτές οι επιχειρηματικές δράσεις αποβλέπουν στο να υπάρχει δουλειά στην Ελλάδα για τους Έλληνες. Υπήρξαν δύσκολες στιγμές στην ακτοπλοΐα, που είναι ένας πολύ ενδιαφέρων κλάδος. Τώρα τα πράγματα έχουν εξομαλυνθεί. Τη μεγαλύτερη δύναμη την πήρα από τα πληρώματά μας και τους ναυτικούς μας όταν δώσαμε μαζί πολύ μεγάλες μάχες. Θέλω να αναγνωρίσω ότι είμαστε ακόμα εδώ πολύ περισσότερο από οποιονδήποτε άλλο και αυτό οφείλεται σε αυτούς.
Θα θέλατε να στείλετε κάποιο μήνυμα προς τα νέα παιδιά;
Μία συμβουλή δίνω. Μπορεί να σπάσετε το κεφάλι σας πολλές φορές, αλλά στο τέλος η πέτρα θα σπάσει. Ό,τι κάνετε να το κάνετε με πάθος, ποτέ μην το κάνετε χλιαρά. Αρκεί να κάνετε αυτό που λέει η ψυχή σας και η καρδιά σας, αλλά μην είστε αδιάφοροι· να είστε ενεργοί και συνειδητοποιημένοι.
