«Εδώ Πολυτεχνείο, εδώ Πολυτεχνείο», και ποιος δεν ανατριχιάζει όταν ακούει τη φωνή του φοιτητή μέσα από τον ραδιοφωνικό πομπό που είχαν στήσει οι φοιτητές στην κατάληψη του Χημείου στην Αθήνα.
Σήμερα συμπληρώνονται 50 χρόνια από την ημέρα που το φοιτητικό κίνημα της χώρας μας έβαλε την υπογραφή του στην πτώση της Χούντας των Συνταγματαρχών και τη βάση για τη λεγόμενη μεταπολιτευτική Ελλάδα.
Μέσα από αυτές τις γραμμές δεν θα σταθούμε τόσο στα γεγονότα του Πολυτεχνείου, αλλά θα ξεκινήσουμε την αφήγηση μας λίγο πίσω από το 1967 μέχρι και το 1974. Για να μας βοηθήσει στο να αποτυπώσουμε σωστά τα όσα διαδραματίζονταν εκείνες τις χρονιές, επικοινωνήσαμε με τον Γιάννη Κατσαρό, μέλος του Συνδέσμου Φυλακισθέντων και Εξορισθέντων Αντιστασιακών της περιόδου 1967-1974.
Η κατάσταση πριν την εφταετία
Από την πρώτη του κουβέντα έγινε ξεκάθαρο ότι η Χούντα δεν “έπεσε” τυχαία στην πολιτική ζωή της χώρας μας. Όπως μας ανέφερε ο κ. Κατσαρός οι εξελίξεις «μύριζαν» ότι θα πάνε άσχημα. Υπήρχαν συνεχόμενες πολιτικές αντιθέσεις μεταξύ του Παλατιού και της Κυβέρνησης, ενώ ομάδες του κατεστημένου προσπαθούσαν να αυξήσουν την επιρροή τους στο στρατό.
Μέσα από τα δικά του μάτια αντικρίσαμε και εμείς τις στιγμές τρομοκρατίας που πέρασε όταν, όπως μας ανέφερε ο ίδιος, αστυνομικοί τους περίμεναν να τελειώσουν μια συγκέντρωση έξω από ένα κινηματογράφο και με την έξοδο τους τους επιτέθηκαν χωρίς αφορμή.
Αυτόματα τον ρωτήσαμε αν η χούντα των συνταγματαρχών ήταν η μόνη επιλογή του κατεστημένου να επιβληθεί του κινήματος αμφισβήτησης που είχε ξεσπάσει εκείνη την περίοδο. «Όχι» μας απαντάει και προσθέτει «υπήρχαν στα σκαριά δύο χούντες. Μία από το Παλάτι με τους διοικητές και μία από τους στρατιωτικούς με τους Συνταγματάρχες την οποία και επέλεξε τελικά η Αμερική για τα συμφέροντά της.»
Η 7ετία της Χούντας
Την πρώτη ημέρα της Χούντας, εισβάλλουν άντρες της ασφάλειας στις 05:00 το πρωί και οδηγούν τον κ. Κατσαρό στο τμήμα και μετά στο Επταπύργιο μέσα σε 5-6 μέρες. «Από εκεί μας πήγαν στον Λευκό Πύργο και από εκεί με πλοίο μας πήγαν στην Γιούρα. Μας έδωσαν σκηνές γιατί δεν είχε κτίρια εκεί».
Οι πολιτικές του πεποιθήσεις τον οδήγησαν στο στρατόπεδο εξορίας Γιούρα να ζει μέσα σε μια σκηνή χωρίς φαγητό και χωρίς νερό, χωρίς ουσιαστικά καμία υποδομή για να ζήσουν οι «επικίνδυνοι» για το σύστημα κρατούμενοι.
Όπως μας αναφέρει ο κ. Κατσαρός «ήμασταν κρατούμενοι χωρίς να μας απαγγελθεί καμία καταγγελία, απλά προληπτικά γιατί μας θεωρούσαν επικίνδυνους για τη δημόσια τάξη» μας τονίζει και προσθέτει για τις συνθήκες διαβίωσης:
«Δεν είχαμε νερό, δεν είχαμε φαγητό, μας πέταγαν μια πεντάκιλη κονσέρβα κορν μπιφ το οποίο μετά από 10 – 15 μέρες δε μπορούσες να το φας και μετά από αγώνες, φασαρίες και διεκδικήσεις τους εξαναγκάσαμε να μας φτιάξουν μαγειρεία, καζάνια. Εμείς διαμορφώσαμε ομάδα μαγείρων και αρχίσαμε να φτιάχνουμε κάποια φαγητά, μακαρόνια, κριθαράκι κλπ.»
Ομάδες για την καθαριότητα, για το μαγείρεμα, ακόμα και ιατρικές ομάδες αρχίζουν να στήνονται στα στρατόπεδα, με ανθρώπους-κρατουμένους που στην “έξω” ζωή υπήρξαν γιατροί κοκ.
«Πως αντέχατε;» ήταν η –ομολογώ– μικρή ερώτηση που μπόρεσα να του κάνω, με τον κ. Κατσαρό να μου απαντάει δυναμικά: «με αγώνα και αλληλεγγύη».
Αποκομμένοι πλήρως από τον έξω κόσμο
«Σας έδινε δύναμη η οικογένεια σας;» τον ρωτήσαμε εύλογα, με την απάντηση του να μας δείχνει το απάνθρωπο – ακόμα και σε αυτό το σημείο – τρόπο που τους συμπεριφερόταν η Χούντα:
«Απαγορεύονταν η αλληλογραφία και δεν υπήρχε τρόπος να επικοινωνήσουμε», μας αναφέρει αρχικά και προσθέτει: «οπότε καταλαβαίνεις, είχαμε να περάσουμε τα δικά μας, είχαμε και το άγχος των δικών μας ανθρώπων που δεν ξέραμε ότι είναι καλά..», ο κ. Κατσαρός μαζί με τους υπόλοιπους κρατούμενους ξεσηκώνονται και ζητάνε επικοινωνία με τον έξω κόσμο μέσω αλληλογραφίας.
Σύμμαχος τους σε αυτόν τον αγώνα και άνθρωποι από το εξωτερικό οι οποίοι μάθαιναν τις απάνθρωπες συνθήκες που επικρατούσαν στα κολαστήρια της Χούντας.
«Μετά από αγώνες μια μέρα μας ανακοίνωσαν ότι θα επιτρέπεται η αλληλογραφία, στην ουσία ένα δελτάριο ανοικτό χωρίς φάκελο που θα μπορούσε ο καθένας αν ήθελε να το διαβάσει, και εννοείται μόνο με ανθρώπους του εσωτερικού θα μπορούσαμε να μιλάμε».
«Ψυχολογικός πόλεμος για να «σπάσουμε»»
Εκτός από όσα βίωναν καθημερινά, οι κρατούμενοι είχαν να αντιμετωπίσουν και τον ψυχολογικό πόλεμο που τους έκανε η Χούντα, προσπαθώντας να αποσπάσει την περιβόητη δήλωση μετάνοιας.
Όταν τον έστειλαν σε ένα άλλο στρατόπεδο συγκέντρωσης τους είχαν χωρίσει από τον έξω κόσμο ξανά και προσπάθησαν να τους «σπάσουν» χωρίζοντας τους από τους συντρόφους τους που ήταν μαζί τον προηγούμενο καιρό.
«Προσπάθησαν να μας σπάσουν χωρίζοντας μας από τους μεγάλους, ωστόσο εμείς δεν σπάσαμε, βγαίναμε με χωνιά και φωνάζαμε στον κόσμο απέξω «η Χούντα μας βασανίζει», «Είμαστε πολιτικοί κρατούμενοι» και τρόμαξαν. Μετά από 17 μέρες λένε αυτοί είναι ξεροκέφαλοι και μας φόρτωσαν και μας έστειλαν πίσω στην Γιούρα».
«Οι Έλληνες – που έτυχε να είμαστε στο εξωτερικό – ζούσαμε με περηφάνια τον ξεσηκωμό του Πολυτεχνείου»
Μέσα από την καθηλωτική του αφήγηση φτάσαμε στα γεγονότα του Πολυτεχνείου τα οποία δεν τα έζησε από πρώτο χέρι καθώς όντας μέλος του ΚΚΕ από το 1972, κληρώθηκε να πάει σε ένα συνέδριο στο εξωτερικό.
Όπως μας αναφέρει: «Με το που απολύθηκα το 72′ κατευθείαν οργανώθηκα στο ΚΚΕ και δρούσαμε στην παρανομία. Αυτό κράτησε λίγο γιατί μου έγινε πρόταση να πάω σε συνέδριο στο εξωτερικό μου είπαν να κόψω κάθε επαφή για λόγους προφύλαξης.
Άργησε πολύ να γίνει το συνέδριο έγινε Δεκέμβρη του 73′ οπότε εγώ ήμουν στο εξωτερικό όταν έγινε το Πολυτεχνείο».
Ωστόσο όπως μας εξήγησε, δεν θα μπορούσε να μην μαθαίνει τι γίνεται στην Ελλάδα και στο Πολυτεχνείο με τα συναισθήματα που τον πλημμύριζαν να ήταν αυτό της περηφάνιας και της χαράς.
«Εμείς οι Έλληνες το ζούσαμε με περηφάνια όλο αυτό, άρχισαν να τρίζουν τα θεμέλια της Χούντας και ξέραμε ότι θα έχουμε κ νέου συλλήψεις και στρατόπεδα εξορίας», ανέφερε συγκεκριμένα.
Κλείνοντας την πολλή όμορφη συζήτησή μας, ο κ. Κατσαρός θέλησε να στείλει ένα μήνυμα προς την νέα γενιά και τους νέους ανθρώπους για τον εορτασμό του Πολυτεχνείου.
Όπως μας ζήτησε να μεταφέρουμε, τους ζητά να μην πιστέψουν όσα προσπαθούν να τους πλασάρουν διάφορα ΜΜΕ, ότι δηλαδή δεν υπήρχαν νεκροί κλπ. Τους ζητά να κάνουν την πείρα από τον ξεσηκωμό του Πολυτεχνείου, όπλο διεκδίκησης για την ζωή που τους αξίζει, για τις καλύτερες μέρες που πρέπει να έρθουν.
Ανανεώσαμε το ραντεβού μας με τον κ. Κατσαρό στην μεγάλη πορεία του Πολυτεχνείου στην Θεσσαλονίκη «σας περιμένω στην κεφαλή του μπλόκου του Συνδέσμου Φυλακισθέντων και Εξορισθέντων Αντιστασιακών της περιόδου 1967-1974. Ελάτε να με βρείτε έχουμε πολλά ακόμα να πούμε», μου υποσχέθηκε…
Δείτε επίσης: Πολυτεχνείο: Κατέθεσαν στεφάνια KKE και ΚΝΕ
