Επίσημη «πρώτη» στο ελληνικό αναγνωστικό κοινό έκανε το τελευταίο βιβλίο του γιατρού, κοινωνιολόγου, ειδικού στη δημόσια υγεία, καθηγητή Κοινωνικών και Φυσικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο Yale, Νίκολα Α. Χρηστάκη «Το βέλος του Απόλλωνα» (εκδόσεις «Κάκτος»). Ένα βιβλίο που πραγματεύεται τις βαθιές και μακροχρόνιες επιπτώσεις της πρόσφατης πανδημίας στον τρόπο που ζούμε.
Να είναι …«φρόνιμοι» οι συμπατριώτες του, Έλληνες, τώρα που τρέχουν οι εξελίξεις με τα εμβόλια, συνέστησε χαρακτηριστικά ο συγγραφέας, με τον Ηλία Μόσιαλο – που παρουσίασε το βιβλίο μαζί με τον Ανδρέα Παπανδρέου – να δίνει την είδηση: περίπου 2,5 εκατ. Έλληνες θα έχουν εμβολιαστεί μέσα στον Ιανουάριο, ως εκ τούτου «στα τέλη Φεβρουαρίου θα αρχίσουμε να έχουμε ήδη χτίσει ένα τείχος».
Ο Ν. Χρηστάκης μοιράστηκε με το διαδικτυακό κοινό τις γνώσεις και τις απόψεις του, αλλά και όσα είπε με τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη σε τηλεφωνική συνομιλία που είχαν νωρίτερα σήμερα. Αντάλλαξαν απόψεις, όπως είπε, για την προσεχή τουριστική σεζόν με τον καθηγητή να υποστηρίζει ότι τα πράγματα θα πάνε καλά αλλά όχι τόσο καλά, όσο πρόπερσι. Είχε την ευκαιρία εξάλλου να διατυπώσει τη γνώμη του ότι με ή χωρίς τουρίστες το περασμένο καλοκαίρι, το δεύτερο κύμα δεν θα μπορούσαμε να το είχαμε αποφύγει, όπως και το, πολύ μικρότερο, τρίτο κύμα το 2021 (μικρότερο υπό τον όρο ότι θα έχουν εμβολιαστεί οι άνθρωποι, διευκρίνισε). Έτσι λειτουργούν οι πανδημίες, εξήγησε ο συγγραφέας του βιβλίου ενώ χαρακτήρισε πάντως λογικό και αναγκαίο οι τουρίστες της επόμενης σεζόν είτε να έχουν κάνει το εμβόλιο είτε να έχουν το τεστ ανοσίας.
Οι εκατό νεκροί ημερησίως είναι πολλοί αλλά σε σύγκριση με χώρες όπως η Πορτογαλία, ακόμη τα καταφέρνουμε καλά, ανέφερε ακόμη ο συγγραφέας, γιατρός και κοινωνιολόγος, που περιέγραψε την ενδεδειγμένη άμυνα έναντι του κορονοϊού ως ένα …ελβετικό τυρί σε πολλά στρώματα: ένα στρώμα είναι οι μάσκες, ένα δεύτερο τα κλειστά σχολεία, ένα τρίτο τα τεστ, ένα τέταρτο τα κλειστά σύνορα κ.ο.κ. Κάθε ένα από αυτά τα στρώματα έχουν κάποιες …τρύπες (όπως και το ελβετικό τυρί), όλα μαζί όμως συνθέτουν μια καλή άμυνα. Το ένα στρώμα δεν φθάνει, επιχειρηματολόγησε, και αυτό φάνηκε στο Λευκό Οίκο όταν ο Ντ. Τραμπ βασίστηκε στα τεστ και μόνον, πρόσθεσε.
Το δίλημμα ποιοι θα πρέπει να εμβολιαστούν κατά προτεραιότητα, οι ηλικιωμένοι που είναι ευάλωτοι ούτως ή άλλως ή οι νεότεροι εργαζόμενοι που όμως κυκλοφορούν περισσότερο, βρέθηκε επίσης στο επίκεντρο της συζήτησης μεταξύ του συγγραφέα και του Ηλία Μόσιαλου, με τον δεύτερο να υιοθετεί ένα σύνθετο μοντέλο (π.χ. ηλικιωμένοι που συμβιώνουν μαζί με εργαζόμενους και οι 60αρηδες εργαζόμενοι).
«Η Ελλάδα θα έχει μάλλον τα πρώτα 5 εκατ. δόσεις που αντιστοιχούν σε 2,5 εκατ. Έλληνες μέσα στον Ιανουάριο, επομένως αν μέσα στο μήνα εμβολιαστεί περίπου το 25% του ελληνικού πληθυσμού – μέσα στο οποίο συμπεριλαμβάνονται όλοι όσοι είναι στις ευάλωτες ομάδες και οι υγειονομικοί – στα τέλη Φεβρουαρίου θα αρχίσουμε να έχουμε ήδη χτίσει ένα τείχος», αποκάλυψε ο καθηγητής της Πολιτικής της Υγείας στο Πανεπιστήμιο London School of Economics and Political Science, που δεν παρέλειψε, σε άλλο σημείο της συζήτησης, να υπογραμμίσει ότι στην Ελλάδα δεν υπάρχουν καν μητρώα με ασθενείς, πόσοι έχουν διαβήτη ή υπέρταση. Μας λείπουν βασικά πράγματα, τόνισε.
Επιπροσθέτως ο Ηλ. Μόσιαλος υπεραμύνθηκε του μοντέλου δύο ταχυτήτων στην εκπαίδευση, δηλαδή τα παιδιά που δεν ζουν στο ίδιο σπίτι με τη γιαγιά και του παππού τους να πηγαίνουν στο σχολείο, ενώ εκείνα που ζουν μαζί τους κάτω από την ίδια στέγη να παρακολουθούν τα μαθήματα μέσω της τηλε-εκπαίδευσης.
Όμως, ο καθηγητής της Πολιτικής της Υγείας έθεσε και τα μεγάλα διλήμματα της επόμενης ημέρας, όπως οι μακρο-οικονομικές επιπτώσεις π.χ. σε ό,τι αφορά τη συσσώρευση του χρέους που δείχνει να πλήττει δυσανάλογα τις αναπτυσσόμενες χώρες, που αντιμετωπίζουν ταυτόχρονα και κρίση εισοδήματος. Κάποια από τα διλήμματα αυτά, σύμφωνα με τον Ηλ. Μόσιαλο, είναι: Μήπως πρέπει να αλλάξουμε τα συνταξιοδοτικά συστήματα; Μήπως πρέπει να δούμε διαφορετικά τις εργασιακές σχέσεις; Θα έχουμε περισσότερους ή λιγότερους φόρους; Θα ενισχυθεί η οικονομική ανάπτυξη και μαζί πιθανώς οι ανισότητες ή θα πρέπει χέρι -χέρι με την οικονομική ανάπτυξη να δει κανείς και τις ανισότητες; Τι θα γίνει με τα συστήματα υγείας και δημόσιας φροντίδας; Θα υπάρχει μεγαλύτερη ή μικρότερη ζήτηση για κοινωνική ασφάλιση; «Στην Ευρώπη από ό,τι φαίνεται θα πάμε για περισσότερο δημόσιο σύστημα υγείας» σημείωσε κλείνοντας τη σχετική αποστροφή.
Από την πλευρά του ο Ανδρέας Παπανδρέου, καθηγητής Περιβαλλοντικών Οικονομικών στο Τμήμα Οικονομικών Επιστημών του ΕΚΠΑ και διευθυντής του Εργαστηρίου Πολιτικής Οικονομίας της Βιώσιμης Ανάπτυξης, μίλησε για το συγγραφέα με την ταυτόχρονη επισήμανση ότι ο Ν. Χρηστάκης εξηγεί γιατί η Covid-19 πρέπει να λειτουργήσει ως «καμπανάκι». Παγκοσμιοποίηση, μετανάστευση (και λόγω της κλιματικής αλλαγής), αεροπορικές συνδέσεις – όλα αυτά συμβάλλουν στην εξάπλωση των θανατηφόρων ιών, παρατήρησε ειδικότερα. «Ο Απόλλωνας δεν σταματά να ρίχνει τα βέλη του», παρατήρησε επίσης ο Ανδρ. Παπανδρέου αξιοποιώντας και τον τίτλο του βιβλίου και την πηγή έμπνευσης αυτού (ο Απόλλων έριχνε βέλη που μετέφεραν επιδημία, στο στρατόπεδο των Ελλήνων, σύμφωνα με την εξιστόρηση της Ιλιάδας), επισημαίνοντας συγχρόνως ότι θα πρέπει να είμαστε περισσότερο έτοιμοι την επόμενη φορά. Για να προσθέσει ότι η ταχύτητα με την οποία αναπτύχθηκαν τα εμβόλια αναδεικνύει τη σημασία της συνεργασίας επιστήμης, κράτους, ιδιωτικού τομέα και κοινωνίας των πολιτών.
Η παρουσίαση του βιβλίου έγινε από το Public, τις εκδόσεις «Κάκτος» και το ‘Inside Story’, με συντονιστή, το δημοσιογράφο Γιάννη Γορανίτη.
Περισσότερα για τον Ν. Χρηστάκη και το βιβλίο του, «Το βέλος του Απόλλωνα», δες και στη συνέντευξή του στο Αθηναϊκό και Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων, (https://www.amna.gr/eu/article/497748/N-Christakis–kathigitis-tou-Yale–sto-APE-MPE-Pisteuo-oti-apo-to-2024-tha-epistrepsei-i-zoi-ekei-pou-itan-prin).
Νίκος Παπαδημητρίου
