Από την Δέσποινα Ζευκιλή
Στο «Περίγραμμα», το πρώτο βιβλίο της τριλογίας που κυκλοφόρησε στα αγγλικά το 2014 και σύμφωνα με την Guardian «δεσπόζει ως εμβληματικό έργο της σύγχρονης αγγλικής λογοτεχνίας», η γεννημένη στον Καναδά αλλά μόνιμη κάτοικος Λονδίνου Ρέιτσελ Κασκ πλάθει το πορτρέτο μιας γυναίκας μέσης ηλικίας που μόλις έχει χωρίσει μέσα από τις συζητήσεις και τις συναντήσεις της με μια σειρά φίλους ή τυχαίες γνωριμίες.
Ο συνεπιβάτης της στην πτήση της για Αθήνα, όπου ως συγγραφέας ταξιδεύει για ένα σεμινάριο, ένας παλιός φίλος, επίσης συγγραφέας, οι μαθητές της στο μάθημα δημιουργικής γραφής γίνονται οι διαμεσολαβητές στην απόπειρα της Φέι (το όνομα της ακούγεται μόλις μία φορά στο βιβλίο) να μιλήσει για τον εαυτό της χωρίς να μιλήσει. Να φτιάξει το «Περίγραμμα» του χαρακτήρα της.
Με την τολμηρή γραφή της, που υπονοεί και μια αυτοβιογραφική ποιότητα, η Κασκ (μετάφραση: Αθηνά Δημητριάδου) εστιάζει στην υποκειμενικότητα («Άρχισα να βλέπω τους φόβους και τις επιθυμίες μου να εκφράζονται έξω από μένα. Άρχισα να βλέπω στις ζωές των άλλων έναν σχολιασμό της δικής μου ζωής»), χωρίς να παραλείπει να αυτοσαρκαστεί και να κρίνει τους συγγραφείς («Οι συγγραφείς είναι πολύ πιο συντηρητικοί από τους ζωγράφους, είναι αναγκασμένοι να κρύβονται στον κόσμο των μικροαστών, σαν τους ψύλλους στο τρίχωμα των ζώων: όσο πιο βαθιά τόσο το καλύτερο»).
Τόσο στο «Περίγραμμα» όσο και στην «Μετάβαση», η ζωή της Φέι μετά το διαζύγιο (οι σχέσεις με τους φίλους της αλλά και με τα παιδιά της, η μετακόμιση) μοιάζει με αφορμή για την Κασκ για να μιλήσει ευρύτερα για τη ζωή με τον εαυτό μας, όσο αυτός μπορεί να οριστεί ή όσο υπάρχει ως τέτοιος στην πραγματικότητα. «Μπορεί να νιώθεις ότι μέσα σου υπάρχει κάποιος ξεχωριστός αυτόνομος εαυτός, αλλά αυτός ο εαυτός ενδέχεται να μην υπάρχει» παρατηρεί η πρωταγωνίστρια.
Αν η συγγραφή είναι «ο τρόπος να βλέπεις τον εαυτό σου μέσα από τους άλλους», το ότι η ηρωίδα παραμένει σιωπηλή για τον εαυτό της ακόμη κι όταν όλοι γύρω της φλυαρούν δεν εμποδίζει την Κασκ να εστιάσει στις ψευδαισθήσεις και τους μεγεθυντικούς φακούς που ορίζουν το βλέμμα μας, τον τρόπο που συχνά παρατηρούμε τη ζωή μας όπως ένας ταξιδιώτης βλέπει τα τοπία να εναλλάσσονται έξω από το τζάμι.
«Τι αντιπροσωπεύει τελικά η σιωπή της Φέι;», αναρωτιέται στο επίμετρο του πρώτου βιβλίου ο Κώστας Καλτσας. «Η Κασκ δεν προσφέρει κάποια εύκολη απάντηση, και το γεγονός ότι η σιωπή της Φέι μπορεί από τη μια στιγμή στην άλλη να ερμηνευθεί είτε ως παθολογική αποφυγή των τραυμάτων της είτε ως άρνηση να συμμορφωθεί στις κοινωνικές προσδοκίες περί θηλυκότητας και μητρότητας αποτελεί το ερώτημα στο οποίο θα επιστρέψει ξανά και ξανά ο αναγνώστης. Και ίσως το συγκεκριμένο ερώτημα είναι το μεγαλύτερο επίτευγμα αυτής της σημαντικής τριλογίας», καταλήγει. Περιμένουμε με αγωνία το τρίτο μέρος.
Το «Περίγραμμα» και η «Μετάβαση» κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Gutenberg.
ΠΗΓΗ: ΑΘΗΝΟΡΑΜΑ
