Με χρηματοδότηση από το υπουργείο Μετανάστευσης, στα τέλη του 2026, το ιστορικό σωματείο «Αναγνωστήριο Αγιάσου η Ανάπτυξη» αποκτά ξανά τη θεατρική του στέγη που είχε καταστραφεί ολοσχερώς τον Ιανουάριο του 2017. Συγκεκριμένα, ύστερα από σφοδρή και παρατεταμένη χιονόπτωση στην περιοχή το βράδυ της 11ης Ιανουαρίου του 2017, υποχώρησε από το βάρος του χιονιού η σκεπή του θεάτρου και καταστράφηκαν ολοσχερώς, η πλατεία και ο ηλεκτρομηχανολογικός εξοπλισμός.
«Παρά τις πολλές, επίμονες και συνεχείς προσπάθειες της Διοίκησης του Αναγνωστηρίου δεν είχε βρεθεί λύση για την αποκατάσταση του θεάτρου», λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο πρόεδρος του Αναγνωστηρίου Κλεάνθης Κορομηλάς. Μέχρι την περασμένη Δευτέρα, όταν ο υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου Νικόλαος Παναγιωτόπουλος υπέγραψε την απόφαση σύμφωνα με την οποία εγκρίθηκε η αίτηση του Δήμου Μυτιλήνης «για τη χρηματοδότηση από το Ταμείο Αλληλεγγύης του άρθρου 196 του ν. 4662/2020 του έργου με τίτλο: ΣΤΕΡΕΩΤΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΚΑΙ ΕΠΙΣΚΕΥΗ ΚΤΙΡΙΟΥ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗΡΙΟΥ ΑΓΙΑΣΟΥ. Ο εγκεκριμένος προϋπολογισμός του έργου ανέρχεται συνολικά στο ποσό του 1.440.000,40 ευρώ, συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ, με εκτιμώμενο χρόνο υλοποίησης τους 24 μήνες από την υπογραφή της εν λόγω σύμβασης και η συνολική χρηματοδότηση θα γίνει μέχρι του ως άνω εγκεκριμένου ποσού». Αξιοσημείωτο είναι ότι τον περασμένο Μάιο, ο πρώην υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου Δημήτρης Καιρίδης επισκέφτηκε την Αγιάσο και συμμετείχε σε σχετική σύσκεψη με τη Διοίκηση του Αναγνωστηρίου και τον Δήμο Μυτιλήνης, έπειτα από την οποία είχε ανακοινώσει πως μέσω του Ταμείου Αλληλεγγύης, το υπουργείο Μετανάστευσης θα χρηματοδοτήσει τον δήμο για να αναλάβει το έργο αποκατάστασης της ζημιάς. Ακολούθησε η απαραίτητη γραφειοκρατική διαδικασία που κατέληξε στο παραπάνω θετικό αποτέλεσμα.
Αξιοσημείωτο είναι ότι το Αναγνωστήριο της Αγιάσου ήταν από τα πρώτα πολιτιστικά σωματεία της χώρας, που απέκτησαν δικό τους θέατρο σε σχέδια του αρχιτέκτονα Γ. Γιανουλέλλη και του ζωγράφου Γ. Τσαρούχη.
Το 1966, πραγματοποιήθηκαν τα εγκαίνια του επιβλητικού κτιρίου της βιβλιοθήκης που δεσπόζει στην είσοδο του ορεινού χωριού. Το 1975, έγιναν τα εγκαίνια της αίθουσας εκδηλώσεων και θεάτρου, και το 1976, τα εγκαίνια του κινηματογράφου.
Την περίοδο 1999 – 2000 χρηματοδοτήθηκε από το υπουργείο Αιγαίου ο εκσυγχρονισμός των εγκαταστάσεων του Αναγνωστηρίου. Τότε έγινε προμήθεια και τοποθέτηση σύγχρονων μηχανημάτων ήχου και φωτός, συστημάτων κλιματισμού και πυρασφάλειας, επέκταση και ηλεκτρονική αρχειοθέτηση της βιβλιοθήκης, ανακατασκευή της σκηνής και των παρασκηνίων του θεάτρου.
«Από την καταστροφή του θεάτρου εδώ και σχεδόν οκτώ χρόνια», λέει ο πρόεδρος του Αναγνωστηρίου Κλεάνθης Κορομηλάς, «οι φορείς και η Διοίκηση του σωματείου προσπαθούσαν να βρουν φόρμουλα χρηματοδότησης, αλλά γραφειοκρατικές διαδικασίες και αγκυλώσεις σε νόμους και άρθρα, δεν επέτρεψαν μέχρι τώρα να προχωρήσει αυτό το πολύ σοβαρό θέμα.» Παρά τις πληγές του, το Αναγνωστήριο περιόρισε μεν, αλλά δεν σταμάτησε την πλούσια προσφορά του στον πολιτισμό του νησιού και τη μεταλαμπάδευση της γνώσης της παράδοσης και του πολιτιστικού πλούτου στα νέα παιδιά. Η πρόσφατη απόφαση μας επιτρέπει να ελπίζουμε.
Το Αναγνωστήριο Αγιάσου αποτελεί ένα από τα ιστορικότερα και πλέον καταξιωμένα πανελλαδικά σωματεία με πολυσχιδή δράση, που εκτείνεται σε πολλούς τομείς. Ιδρύθηκε το 1894 και έκτοτε δεν σταμάτησε ούτε στιγμή να δραστηριοποιείται στο θέατρο, στη μουσική, στην προαγωγή των γραμμάτων, στη συγκέντρωση λαογραφικού υλικού και στην ανάδειξη των λαϊκών δρώμενων της Λέσβου.
Η βιβλιοθήκη του σωματείου αριθμεί γύρω στους 25.000 τόμους βιβλίων, οι περισσότεροι από τους οποίους είναι ηλεκτρονικά βιβλιοθηκονομημένοι.
Το Αναγνωστήριο διέπρεψε στο θέατρο, στη φωνητική και ενόργανη μουσική. Ανεβάστηκαν περί τα εκατό συνολικά έργα, οπερέτες, ειδυλλιακά δράματα, τραγωδίες εθνικού περιεχομένου, κωμωδίες, ηθογραφίες και επιθεωρήσεις στη ντοπιολαλιά. Σήμερα, το σωματείο, παρά την καταστροφή του θεάτρου του, διατηρεί Παιδικό Θεατρικό Εργαστήρι, Εργαστήρι Ενηλίκων για λεσβιακές ηθογραφίες και επιθεωρήσεις και Πειραματική Σκηνή ενήλικων, που συμμετέχει στις ετήσιες Συναντήσεις της Ομοσπονδίας Θεατρικών Θιάσων Αιγαίου.
Μοναδική προσφορά στον τόπο και πολύτιμο απόκτημα του Αναγνωστηρίου είναι η καταγραφή σε μαγνητοταινίες, τη δεκαετία του ’60, του μουσικολαογραφικού υλικού της Αγιάσου, της Λέσβου και των απέναντι μικρασιατικών παραλίων. Σήμερα, δεκάδες παιδιά μαθαίνουν κλασικά και παραδοσιακά όργανα, με αιχμή του δόρατος το σαντούρι, και έχουν να επιδείξουν σημαντικές μουσικές παρουσιάσεις εντός και εκτός Ελλάδας. Λειτουργεί επίσης χορευτικό τμήμα με 120 μέλη (παιδιά – έφηβους – ενήλικες) με ιδιαίτερη βαρύτητα στα παραδοσιακά.
Στο σπουδαιότατο Λαογραφικό του Μουσείου φιλοξενείται από το καλοκαίρι του 2010 η σπάνια Ιδιωτική Λαογραφική Συλλογή Στρατή Π. Τζίνη, που διασώζει εξαίρετα κειμήλια της βιοτεχνικής παράδοσης της Αγιάσου. Στεγάζει επίσης χώρους διαμορφωμένους όπως αυτοί του παλιού παραδοσιακού αγιασώτικου σπιτιού, αίθουσα παραδοσιακών στολών, Πινακοθήκη Λεσβίων Ζωγράφων, Συλλογή του Στρατή Ευαγγελινέλη με εξαιρετικά κεραμικά των Χατζηγιάννηδων κ.ά.
Αξιοσημείωτη είναι και η συμβολή του Αναγνωστηρίου στην προαγωγή των λαϊκών δρώμενων της Αγιάσου και κυρίως, του φημισμένου αγιασώτικου καρναβαλιού.
Τέλος, πραγματοποιεί εκδόσεις έντυπων και ψηφιακών προϊόντων είτε μέσα από χρηματοδοτικά προγράμματα είτε με τη βοήθεια χορηγών.
«Η μεγαλύτερη όμως επιτυχία του Αναγνωστηρίου», καταλήγει ο πρόεδρος του, Κλεάνθης Κορομηλάς, «είναι ότι κατάφερε να συσπειρώσει και εκφράσει όλες τις κοινωνικές ομάδες, όλες τις ηλικίες και όλα τα επαγγέλματα.» Γι’ αυτό, εξάλλου, και υπάρχει και αποτελεί τηλαυγή φάρο του Αιγαίου, ανέσπερο φως στο μετερίζι του λαϊκού πολιτισμού. Επώνυμοι και ανώνυμοι εκφράζουν το θαυμασμό τους. Επαινετικές οι κρίσεις και πολλές οι διακρίσεις του, όπως η βράβευσή του από την Ακαδημία Αθηνών το 1977.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
