Εγκαινιάστηκε νωρίτερα σήμερα στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος, η έκθεση «Τομή ’74: Από τη Δικτατορία στη Δημοκρατία», η οποία διοργανώνεται με αφορμή τη συμπλήρωση 50 ετών από την αποκατάσταση της Δημοκρατίας. Την έκθεση διοργανώνουν τα Γενικά Αρχεία του Κράτους, η Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος και η ΕΡΤ.
Στα εγκαίνια παραβρέθηκε η Πρόεδρος της Δημοκρατίας και ο υπουργός Παιδείας, Κυριάκος Πιερρακάκης.
«Είναι μια έκθεση που δίνει το στίγμα των τεκταινομένων και των τάσεων τα πρώτα χρόνια μετά από την πτώση της δικτατορίας και την αποκατάσταση της δημοκρατίας, συγκεντρώνοντας πολύτιμο υλικό, αναδεικνύοντας με έξοχο τρόπο τα ιστορικά γεγονότα και διαφυλάσσοντας τα μνημονικά ίχνη των πρωταγωνιστών τους», ανέφερε η κα Σακελλαρόπουλου στον χαιρετισμό της.
Η Πρόεδρος της Δημοκρατίας έκανε λόγο για μισό αιώνα «ομαλής, ειρηνικής και προοδευτικής πορείας». «Σημαντική στιγμή της μακράς πορείας προς την ευημερία και την ανάπτυξη, υπήρξε εξάλλου μια από τις πρώτες πράξεις της Μεταπολίτευσης με ξεχωριστή συμβολική σημασία, αφού σηματοδοτούσε την επάνοδο της Ελλάδας στο ευρωπαϊκό γίγνεσθαι: Η επανεπικύρωση της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, και, βεβαίως, η ένταξή μας στην τότε ΕΟΚ λίγα χρόνια αργότερα. Οι Έλληνες επιβεβαίωσαν και εμπλούτισαν την ταυτότητα και τα βιώματά τους στην Ευρώπη. Μια Ευρώπη που ανατρέχει πάντα στην Ελλάδα για τη διαφύλαξη και την επίκληση του ιστορικού και αξιακού της βάθους», πρόσθεσε.
Τόνισε ότι η Μεταπολίτευση υπήρξε παράλληλα «μια πολιτισμική τομή, με τη φιλελευθεροποίηση των ηθών και των προτύπων της ζωής, την εμβάθυνση στην ισότητα των φύλων, την ελευθερία της πολιτικής και καλλιτεχνικής έκφρασης, την κοινωνική κινητικότητα και την εξωστρέφεια των Ελλήνων».
«Είχε, ωστόσο, και τις μεγάλες ανατροπές και τα πισωγυρίσματά της, τις σκληρές, επώδυνες εμπειρίες των μεγάλων κρίσεων του καιρού μας, ιδίως της δημοσιονομικής, η οποία δοκίμασε με ένταση οριακή, τις υλικές και πνευματικές αντοχές του έθνους, όπως και το πολιτικό σύστημα και τους θεσμούς. Η δημοκρατία και η κοινωνία μας, όμως, επέδειξαν αξιοσημείωτη ανθεκτικότητα και άντλησαν δύναμη από το πλούσιο μεταπολιτευτικό κεκτημένο. Σήμερα μπορούμε να αντιμετωπίσουμε με καλύτερες προϋποθέσεις, αναστοχαζόμενοι πάνω στις κατακτήσεις, αλλά και τις παθογένειες της Μεταπολίτευσης, τις πολύπλευρες προκλήσεις του μέλλοντος», συμπλήρωσε.
Κατέληξε ότι «η Μεταπολίτευση σφράγισε την εθνική μας εξέλιξη, αποτελώντας σημείο αναφοράς της πολιτείας μας και σημαντική παρακαταθήκη για τα χρόνια που έρχονται».
Στη συνέχεια, τον λόγο έλαβε ο υπουργός Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού, Κυριάκος Πιερρακάκης, ο οποίος σημείωσε ότι φιλοδοξία του υπουργείου είναι να επισκεφτούν την έκθεση πολλά σχολεία από τον ερχόμενο Σεπτέμβριο.
«Η Μεταπολίτευση είναι ένα όρος διφυής, διότι αφενός περιγράφει τα γεγονότα του 1974 και το οστικό κύμα αυτών, πώς σε λίγες εβδομάδες αποκαταστάθηκε το πολίτευμα από τον Κωνσταντίνο Καραμανλή, και ταυτόχρονα περιγράφει και τη στιγμή και την περίοδο, την πεντηκονταετία», ανέφερε.
Ο υπουργός χαρακτήρισε τη Μεταπολίτευση τη «σπουδαιότερη περίοδο Δημοκρατίας στην ιστορία του τόπου», με σταθερούς θεσμούς και οικονομική ανάπτυξη». Ωστόσο, επεσήμανε ότι άλλες χώρες, όπως η Πορτογαλία ή η Ιρλανδία, είχαν γρηγορότερους ρυθμούς ανάπτυξης μεσοσταθμικά, αν και είχαμε ως Ελλάδα την πιο σταθερή περίοδο οικονομικής ανάπτυξης και ποιότητας θεσμών στην ιστορία μας. Όπως σημείωσε, ένας από τους βασικούς λόγους για αυτό, ήταν «η ακραία πόλωση του πολιτικού συστήματος».
«Μακάρι τα επόμενα 50 χρόνια να καταφέρουμε να υπερβούμε αυτό το αρνητικό σκέλος της πρώτης 50ετίας, να μπορέσουμε να μπούμε με πολύ μεγάλη φόρα και με θετική φορά στη δεύτερη», κατέληξε.
Από την πλευρά του, ο πρόεδρος της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος, Σταύρος Ζουμπουλάκης, ανέφερε, μεταξύ άλλων: «Το 1974 ορίζει μία τομή στην ιστορία της χώρας, από τη δικτατορία στη δημοκρατία, ταυτόχρονα είναι και μία τομή με γενικότερη πολιτική και πολιτιστική σημασία. Το 1974 εγκαινιάζεται μία περίοδος δημοκρατικού βίου που δεν είχε ξαναγνωρίσει ποτέ η χώρα. Δεν πρόκειται μόνο για αποκατάσταση της προδικτατορικής δημοκρατίας, αλλά για μία μετάβαση σε μία ωριμότερη δημοκρατική ζωή. Παράλληλα, υπάρχει μία τομή πολιτιστική, όχι μόνο έκρηξη καλλιτεχνική, εκδοτική, αφορά και μία και γενικότερη φιλελευθεροποίηση του βίου».
Ο πρόεδρος των Γενικών Αρχείων του Κράτους, Δημήτρης Σωτηρόπουλος, ανέφερε ότι στην ουσία πρόκειται για «το τέλος μίας μακράς κρίσης των θεσμών, που είχε ξεκινήσει ήδη από τον Μεσοπόλεμο, τον Εθνικό Διχασμό». «Το 1974 είναι το τέλος αυτής της περιόδου και ταυτόχρονα η αρχή περιόδου πραγματικής δημοκρατίας. Η πρώτη πραγματική Δημοκρατία με όλα τα χαρακτηριστικά μίας Δημοκρατίας», είπε χαρακτηριστικά.
Η έκθεση, όπως ανέφερε, εστιάζει στο 10μηνο της μετάβασης που ονομάζουμε Μεταπολίτευση. «Εκεί φαίνονται όλα τα στοιχεία που χρειάστηκε για να στηθούν τα γερά θεμέλια της Δημοκρατίας, το νέο Σύνταγμα, αδιάβλητες εκλογές, ο περιορισμός του στρατού στους στρατώνες, η διαχείριση του πολιτειακού ζητήματος που λειτουργούσε διχαστικά, η αναγνώριση των κομμάτων ως πυλώνες της Δημοκρτατίας και η τάση προς τον εξευρωπαϊσμό, δηλαδή η αναφορά σε ευρωπαϊκά πρότυπα τα οποία λειτούργησαν ως το ιδανικό της Δημοκρατίας αυτής – και σε αυτό το ιδανικό αναφερόταν και συνεχίζει να αναφέρεται ως τώρα», τόνισε.
Από την πλευρά της ΕΡΤ, ο πρόεδρός της, Κωνσταντίνος Ζούλας, ανέφερε ότι στην έκθεση εκτίθενται 75 σπάνιες φωτογραφίες από την πτώση της Χούντας, κυρίως από το πρώτο έτος της Μεταπολίτεσυης, 45 δίσκοι βινυλίου που είναι γεμάτοι χαρακιές και ταινίες και τα απαγορευμένα τραγούδια που θα μπορούσαν να παίξουν, καθώς επίσης και ένα σπάνιο ντοκουμέντο, χειρόγραφο, από τη σειρά «’Αγνωστος Πόλεμος», όπως είχε λογοκριθεί από τη Χούντα, το δελτίο ειδήσεων που προβλήθηκε την παραμονή του Πολυτεχνείου, σπάνιο οπτικοακουστικό υλικό με ντοκιματνέρ, μαρτυρίες και ρεπορτάζ της εποχής.
«Η αξία ενός αρχειακού υλικού αναδεικνύεται όταν κάποιος το εντοπίζει, το ανααδεικνύει και το προβάλλει, και σε όλους μας, και κυρίως στις νεότερες γενιές που δεν έχουν βιώσει τα γεγονότα που έχουν καταγράψει τα μικρόφωνα και οι κάμερες της ΕΡΤ», σημείωσε.
Η Πρόεδρος της Δημοκρατίας και οι καλεσμένοι των εγκαινίων, ξεναγήθηκαν στους χώρους της έκθεσης, η οποία εκτείνεται σε όλο το κτίριο της Εθνικής Βιβλιοθήκης, και κυρίως στον 2ο και 4ο όροφο.
Στην Εθνική Βιβλιοθήκη εκτίθεται πλούσιο οπτικοακουστικό υλικό και περισσότερα από 450 τεκμήρια, πολλά από τα οποία εκτίθενται για πρώτη φορά, σκιαγραφώντας έτσι τη μετάβαση από το δικτατορικό καθεστώς στην Γ’ Ελληνική Δημοκρατία.
Η έκθεση θα διαρκέσει έως την 31η Δεκεμβρίου, Δευτέρα-Κυριακή 9:30-20:00, με ελεύθερη είσοδο για το κοινό.
