Ο τουρισμός αποτελεί τη βαριά βιομηχανία της Ελλάδας, έχοντας μεγάλη συμβολή στο ΑΕΠ της χώρας, με τα ελληνικά νησιά να βρίσκονται διαχρονικά στην κορυφή των ταξιδιωτικών προτιμήσεων, ιδιαίτερα τους καλοκαιρινούς μήνες, για όλο τον πλανήτη.
Ρεπορτάζ: Γιώργος Φακής
Είναι γεγονός ότι η «εμφάνιση» του κορωνοϊού και τα περιοριστικά μέτρα που ακολούθησαν, είχαν ως αποτέλεσμα να υπάρξει μία πολύ μεγάλη μείωση στην τουριστική κίνηση, ιδιαίτερα το 2020, αλλά και έναν χρόνο αργότερα, ενώ προηγουμένως οι επιδόσεις ήταν εξαιρετικές και με -διαρκώς- ανοδικές τάσεις. Η Ελλάδα μέσα από την πανδημία «κέρδισε» την έξωθεν καλή μαρτυρία, καθώς αποτέλεσε τον ασφαλέστερο ταξιδιωτικό προορισμό, κάτι που αποτυπώθηκε και στα νούμερα του 2022. Το περασμένο καλοκαίρι κύλησε εξαιρετικά τηρουμένων των αναλογιών (υπήρχε ακόμα ο φόβος του κορωνοϊού σε πολλές χώρες του πλανήτη) και έτσι επέστρεψαν τα χαμόγελα στους ανθρώπους που δραστηριοποιούνται στον κλάδο του τουρισμού.
Μάλιστα, η επιτυχημένη περσινή χρονιά αύξησε τις προσδοκίες για το 2023, καθώς τους προηγούμενους μήνες υπήρχαν αναφορές για επιστροφή στα προ κορωνοϊού νούμερα, ενώ γινόταν λόγος ακόμα και για νέο ρεκόρ. Το 2019 ήταν ορόσημο για τον ελληνικό τουρισμό, με τα φετινά δεδομένα -προς το παρόν τουλάχιστον- να δείχνουν πως δεν θα επιτευχθεί ο στόχος του νέου ρεκόρ, με προορισμούς όπως η Μύκονος, η Σαντορίνη και η Κρήτη να παρουσιάζουν μειωμένη πληρότητα, εν συγκρίσει με το 2022. Τους πρώτους μήνες του τρέχοντος έτους η κίνηση στα αεροδρόμια της χώρας ήταν αυξημένη, ωστόσο η συνέχεια δεν ήταν ανάλογη, καθώς υπήρξαν πολλές ακυρώσεις πτήσεων από το εξωτερικό.
Δεν είναι λίγοι αυτοί που θεωρούν πως η μειωμένη κίνηση οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στο υψηλό κόστος των διακοπών, με τους επαγγελματίες από τα τρία προαναφερθέντα νησιά να τοποθετούνται επ’ αυτού στην Politic, υπογραμμίζοντας ότι υπάρχουν επιλογές διαμονής και διασκέδασης ακόμα και για χαμηλά μπάτζετ.
Μύκονος: Στοχοποίηση και δυσφήμιση έφεραν μείωση αφίξεων
Εδώ και δεκαετίες το «Νησί των Ανέμων» αποτελεί την κορυφαία παγκοσμίως επιλογή των τουριστών όλου του κόσμου, έχοντας σεζόν που διαρκεί έξι μήνες και ιδιαίτερα το καλοκαίρι επικρατεί το αδιαχώρητο. Φέτος η υποτονική κίνηση έχει προκαλέσει προβληματισμό στους επιχειρηματίες της Μυκόνου, καθώς οι κρατήσεις παρουσιάζουν μείωση -τον Απρίλιο και τον Μάιο- που ξεκινά από 20% και φτάνει μέχρι και 30% σε ορισμένες περιπτώσεις, σε σύγκριση με το 2022.
Με δηλώσεις του στην Politic ο πρόεδρος του Συνδέσμου Εστίασης και Διασκέδασης Μυκόνου, Γιάννης Θεοχάρης, σημειώνει ότι δεν έχουν επιβεβαιωθεί οι προβλέψεις που έκαναν λόγο για αύξηση της τουριστικής κίνησης το φετινό καλοκαίρι, λόγω και «της στοχοποίησης του νησιού με τα αυθαίρετα και τις φορολογικές παραβάσεις. Οι εικόνες με τις μπουλντόζες, τους αστυνομικούς και τον εισαγγελέα έκαναν τον γύρο του κόσμου και δεν τιμούν, ούτε προάγουν τον τουρισμό της χώρας μας. Φυσικά και η αυθαιρεσία είναι πρόβλημα, αλλά όλα θα μπορούσαν να γίνουν με διαφορετικό τρόπο και σίγουρα σε άλλη χρονική περίοδο, ιδανικά μέσα στον χειμώνα».
Πράγματι, από τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης κυκλοφόρησαν σε όλο τον κόσμο τα βίντεο με τις μπουλντόζες να γκρεμίζουν τα αυθαίρετα κτίρια του νησιού, προκαλώντας αρνητική διαφήμιση στη Μύκονο. «Το θαύμα του νησιού μας δεν έγινε σε ένα ή δύο χρόνια. Με τη φιλοξενία και την αγάπη μας, καταφέραμε να φέρουμε τη Μύκονο στην κορυφή των προτιμήσεων όλο του πλανήτη. Παρά τη μείωση των δύο προηγούμενων μηνών, υπάρχουν σημάδια ανάκαμψης και σίγουρα από εδώ και πέρα τα πράγματα θα είναι πολύ καλύτερα», αναφέρει ο κ. Θεοχάρης.
Σίγουρα οι εικόνες με τις μπουλντόζες λειτούργησαν αποτρεπτικά για έναν σημαντικό αριθμό τουριστών, ενώ αντίστοιχη φθορά προκλήθηκε από αναρτήσεις αρνητικού περιεχομένου από ανθρώπους με πολλούς ακόλουθους στα σόσιαλ μίντια. Επιπλέον, η ενεργειακή κρίση οδήγησε πολλούς στο να αναπροσαρμόσουν τα πλάνα τους για το καλοκαίρι, ενώ και ο κακός καιρός με τις καθημερινές καταιγίδες του Μαΐου δεν βοήθησε τον τουρισμό στο να πάρει την απαραίτητη «ώθηση».
Το κόστος διαμονής – διασκέδασης και οι καταγγελίες για αισχροκέρδεια
Πέραν όλων των παραπάνω, το κόστος των διακοπών είναι ένα από τα σημαντικότερα κριτήρια για οποιονδήποτε προορισμό. «Η Μύκονος δεν είναι μόνο ακριβή. Ο επισκέπτης μπορεί να βρει φθηνές λύσεις για διαμονή και διατροφή. Έγινε θέμα και κυκλοφόρησε παντού η τιμή των 12 ευρώ για ένα σουβλάκι, ωστόσο σε άλλα μαγαζιά μπορεί κανείς να βρει σουβλάκι με 3,50-4 ευρώ. Είναι γεγονός ότι οι τιμές διαμορφώνονται βάσει ζήτησης, σαν το χρηματιστήριο. Από τη στιγμή που δεν υπάρχει πληρότητα σε ξενοδοχεία και ενοικιαζόμενα δωμάτια, προφανώς και θα μειωθούν οι τιμές. Σε ξενοδοχεία 5 αστέρων υπάρχει μείωση τιμών ακόμα και 40%», εξηγεί ο κ. Θεοχάρης.
Σχετικά με την αισχροκέρδεια, πρόβλημα που ταλανίζει πολλούς τουριστικούς προορισμούς, ο πρόεδρος του Συνδέσμου Εστίασης και Διασκέδασης Μυκόνου ξεκαθαρίζει πως «μεμονωμένα καταστήματα με ονοματεπώνυμο αισχροκερδούν και θα πρέπει η Πολιτεία να λάβει μέτρα. Τα συγκεκριμένα καταστήματα μετριούνται στα δάχτυλα ενός χεριού. Ζητάμε η Πολιτεία να λειτουργήσει όπως με τα αυθαίρετα, διότι η αισχροκέρδεια δυσφημεί το νησί μας».
Κάθε χρόνο τη Μύκονο επισκέπτονται τουρίστες από όλο τον κόσμο, με τους Ευρωπαίους, τους Αμερικανούς, τους Αυστραλούς και τους Σαουδάραβες (και όχι μόνο) να αφήνουν σημαντικά ποσά στο κυκλαδίτικο νησί. «Έχουμε ένα “μωσαϊκό” λαών. Η Μύκονος καταφέρνει συνεχώς να βρίσκεται στην κορυφή, άρα οι επισκέπτες περνούν όμορφα και στατιστικά οι οκτώ στους δέκα ξαναέρχονται. Το νησί έχει δείξει τον δρόμο και στην υπόλοιπη Ελλάδα, διότι ως χώρα θα μπορούσαμε να έχουμε τουρισμό 12 μήνες τον χρόνο. Η χώρα μας είναι ένα αναξιοποίητο διαμάντι», επισημαίνει ο Γιάννης Θεοχάρης, ενώ ξεκαθαρίζει ότι οι επιχειρηματίες της Μυκόνου είναι υπέρ της νομιμότητας.
«Δεν θα πρέπει το νησί να πληρώσει το μάρμαρο για μερικούς “κακούς”. Οι υπηρεσίες γνώριζαν τι γίνεται με τα αυθαίρετα, δεν ανακάλυψαν ξαφνικά την Αμερική, οπότε ο καθένας πρέπει να αναλάβει την ευθύνη που του αναλογεί. Η Μύκονος συνεισφέρει 1,2 δισ. ευρώ στον κρατικό προϋπολογισμό. Η στοχοποίηση, στο χρονικό σημείο που έγινε, μόνο δυσφήμιση προκάλεσε στο νησί που αποτελεί τον πρώτο παγκόσμιο προορισμό. Θεωρούμε σίγουρο ότι η κίνηση στο νησί θα αυξηθεί το επόμενο διάστημα», καταλήγει ο κ. Θεοχάρης.
Σαντορίνη: Στο 75% η πληρότητα – «Σιγουριά» για αύξηση από τον Ιούλιο και μετά
Το έτερο κυκλαδίτικο νησί που προσελκύει κάθε χρόνο εκατομμύρια τουρίστες από το εξωτερικό είναι η Σαντορίνη. Με βάση τα έως τώρα στοιχεία, η πληρότητα κινείται πέριξ του 75%, ενώ την ίδια χρονική περίοδο το 2022 ξεπερνούσε το 90%. «Πέρυσι ήμασταν πολύ καλύτερα, αλλά φέτος ξεκινήσαμε τον Απρίλιο και βλέπουμε μειωμένες κρατήσεις για τον Αύγουστο και τον Ιούλιο. Για όλο το καλοκαίρι δεν θα φτάσουμε στα επίπεδα άλλων ετών, κάτι που -ασφαλώς- προβληματίζει τους επιχειρηματίες του νησιού. Τον χειμώνα υπήρχαν προσδοκίες, διότι πήραμε το περσινό παράδειγμα, αλλά τελικά δεν επιβεβαιώθηκαν οι προβλέψεις», αναφέρει στην Politic o πρόεδρος του Επαγγελματικού Σωματείου Τουριστικών Επαγγελμάτων, Δημήτρης Λιγνός.
«Η Σαντορίνη έχει επιλογές για όλα τα πορτοφόλια. Έχουμε φτηνά καταλύματα, μέτριου κόστους καταλύματα, καθώς επίσης και ακριβά. Φέτος δεν έχουμε καθόλου τουρίστες από τη Γερμανία, κάτι που συμβαίνει για πρώτη φορά, ενώ έχουμε πολλούς από ΗΠΑ, Μεγάλη Βρετανία, Γαλλία και Κίνα, ωστόσο δεν γνωρίζουμε αυτό που οφείλεται», σημειώνει ο κ. Λιγνός. Ασφαλώς, μεγάλη συζήτηση έχει ανοίξει για τις τιμές των καταλυμάτων στα κοσμοπολίτικα νησιά, με τον πρόεδρο του Επαγγελματικού Σωματείου να διευκρινίζει ότι μέσα στη χώρα της Σαντορίνης μπορεί κανείς να βρει δωμάτιο δύο ατόμων με 50 ευρώ τη βραδιά. Στην Καλδέρα το κόστος είναι μεγαλύτερο, ωστόσο και εκεί υπάρχουν προσιτές τιμές.
Πέραν του κόστους διαμονής, η πλειοψηφία των τουριστών -τόσο του εσωτερικού, όσο και του εξωτερικού- σκέφτονται και το ποσό που θα χρειαστούν για το φαγητό και τη διασκέδασή τους, σε ταβέρνες, μπιτς μπαρ και βραδινά μαγαζιά. «Ξαπλώστρες υπάρχουν και στα 30 ευρώ το ζευγάρι. Μάλιστα, σε κάποια μαγαζιά αγοράζεις τον καφέ σου και δεν πληρώνεις ξαπλώστρα. Εμείς ως επιχειρηματίες του νησιού είμαστε σε συνεργασία με τον Δήμο Θήρας και προσπαθούμε για το καλύτερο στη συνέχεια του καλοκαιριού. Σε καμία περίπτωση δεν θα είναι χαμένη η χρονιά, καθώς ήδη βλέπουμε αύξηση του ενδιαφέροντος για τους επόμενους δύο μήνες. Το ταμείο θα γίνει τον Οκτώβριο, όταν θα ολοκληρωθεί η σεζόν», τονίζει ο Δημήτρης Λιγνός, επισημαίνοντας παράλληλα ότι οι αυξημένες τιμές αεροπορικών και ακτοπλοϊκών εισιτηρίων επηρέασαν άμεσα και τον τουρισμό στα νησιά όλης της χώρας.
Κρήτη: Υψηλότερες προσδοκίες από την τουριστική κίνηση – Ισχυρό πλήγμα από τη βραχιοχρόνια μίσθωση
Σε χαμηλότερους ρυθμούς σε σχέση με την περασμένη χρονιά κινείται ο τουρισμός στην Κρήτη, με τη διαφοροποίηση των επισκεπτών να είναι έντονη, καθώς υπάρχει αισθητή μείωση των ταξιδιωτών από τη Γερμανία, που διαχρονικά αποτελούσε τη «μεγάλη δύναμη» της Κρήτης. Παράλληλα, Άγγλοι, Γάλλοι, Πολωνοί και λοιποί Ευρωπαίοι είτε έχουν ήδη επισκεφθεί το νησί, είτε έχουν ολοκληρώσει τις κρατήσεις τους για τη συνέχεια του καλοκαιριού, ωστόσο είναι δεδομένο ότι τα νούμερα δεν είναι -προς το παρόν- τα αναμενόμενα.
Στην Κρήτη φαίνεται πως φέτος «δουλεύει» πολύ η κράτηση της τελευταίας στιγμής, με τις αρχικές προσδοκίες να μην έχουν επαληθευθεί, σύμφωνα με τα όσα αναφέρει στην Politic ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας Τουριστικών Καταλυμάτων Ανατολικής Κρήτης, Γιώργος Χριστοδουλάκης. «Υπάρχει αισιοδοξία για τη συνέχεια και πιστεύουμε ότι θα πάμε καλύτερα. Ελπίζουμε ότι μόλις ολοκληρωθεί η σεζόν και κάνουμε ταμείο, θα μιλάμε για απώλειες μόνο τους πρώτους μήνες. Εμείς που έχουμε καταλύματα, ουσιαστικά αποτελούμε την ατμομηχανή της επιχειρηματικότητας γύρω από τον τουρισμό, διότι αν δεν έχουμε πληρότητα, αυτομάτως υπάρχει μειωμένη κίνηση στα εστιατόρια, τα μπαρ και τα μαγαζιά γενικότερα», υπογραμμίζει ο κ. Χριστοδουλάκης.
Όπως προκύπτει, μία από τις αιτίες της μειωμένης πληρότητας είναι η βραχυχρόνια μίσθωση, με την Κρήτη να διαθέτει πλήθος διαμερισμάτων, τα οποία διατίθεται προς ενοικίαση για λίγες ημέρες, αντί ποσού που είναι χαμηλότερο από τις «απαιτήσεις» των ενοικιαζόμενων δωματίων και των ξενοδοχείων. «Οι επιλογές πλέον είναι πολλές λόγω της βραχυχρόνιας μίσθωσης, οπότε ο κόσμος “μοιράζεται”. Όλες οι επιχειρήσεις αντιλαμβάνονται ότι υπάρχει η πιθανότητα να μην έχουν τη δυνατότητα οι τουρίστες να διαθέσουν χρήματα στην αγορά. Η σεζόν δεν ξεκίνησε πολύ καλά και η διαφορά ήταν αισθητή σε σχέση με πέρυσι», σημειώνει ο Γιώργος Χριστοδουλάκης.
Στην Κρήτη, οι επισκέπτες μπορούν να περάσουν τις διακοπές τους ακόμα και με χαμηλό κόστος, αφού η μειωμένη ζήτηση έχει ωθήσει πολλούς επαγγελματίες του τουρισμού να προχωρήσουν σε προσφορές, ώστε να προσελκύσουν περισσότερο κόσμο. «Οι τιμές είναι πολύ κοντά στα περσινά επίπεδα, ενώ δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι εν μέσω πανδημίας είχαν μειωθεί δραστικά. Έχουμε τιμές για όλα τα βαλάντια, το εύρος είναι πολύ μεγάλο και τον Μάιο υπήρχαν επιχειρήσεις διαμονής που το δωμάτιο κόστιζε 40 ευρώ το βράδυ. Ασφαλώς, όσο προχωράμε στο καλοκαίρι οι τιμές αυξάνονται. Οι προκρατήσεις κινούνται σε ικανοποιητικό επίπεδο, αλλά δεν γνωρίζουμε την ποιότητα του κόσμου που θα έρθει στο νησί», συμπληρώνει ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας Τουριστικών Καταλυμάτων Ανατολικής Κρήτης.
Παράλληλα, τη φετινή χρονιά η Ελλάδα έχει να αντιμετωπίσει και τον έντονο ανταγωνισμό από τις υπόλοιπες χώρες της ανατολικής Μεσογείου, που μέχρι πέρυσι δεν αποτελούσαν ασφαλείς τουριστικούς προορισμούς. Όπως επισημαίνει ο κ. Χριστοδουλάκης, την περίοδο της πανδημίας πραγματοποιούνταν συνελεύσεις κάθε εβδομάδα με την κυβέρνηση, προκειμένου να υπάρχει άριστη οργάνωση στο τουριστικό και το υγειονομικό κομμάτι.
«Ανοιχτή πληγή» η έλλειψη εργατικού δυναμικού
Από την πανδημία και έπειτα, σε μια σειρά από επαγγέλματα, παρουσιάστηκαν έντονα προβλήματα στην εξεύρεση εργαζομένων, με τον τουρισμό φέτος σε αυτό το κομμάτι να… δεινοπαθεί.
Ήδη από την έναρξη της τουριστικής περιόδου καταγράφηκαν δεκάδες χιλιάδες κενά, με τις επιχειρήσεις να προσπαθούν να καλύψουν όλες τις ανάγκες σε μια ιδιαίτερα απαιτητική χρονιά. Οι επαγγελματίες του κλάδου ζητούν να υπάρξουν παρεμβάσεις από την Πολιτεία, ώστε το μεγάλο ζήτημα της έλλειψης εργατικών χεριών να βρει οριστική λύση, διότι σε διαφορετική περίπτωση τα επόμενα χρόνια δεν αποκλείεται η ανοιχτή… πληγή να διογκωθεί περισσότερο.
Τα μηνύματα για τη συνέχεια και το ταμείο του Οκτωβρίου
Εν κατακλείδι, γίνεται κατανοητό ότι η φετινή τουριστική σεζόν δεν ξεκίνησε με τα καλύτερα δεδομένα για τους ανθρώπους του κλάδου, παρά τις προσδοκίες που υπήρχαν τους περασμένους μήνες. Παρόλα αυτά, υπάρχει διάχυτη αισιοδοξία για μεγαλύτερες πληρότητες από τον Ιούλιο και μετά, με δεδομένη και την έναρξη των διακοπών του εγχώριου πληθυσμού, γεγονός που θα αυξήσει τον τζίρο και στην εστίαση, ώστε στα τέλη Οκτωβρίου να γίνει το ταμείο για το 2023, με τον τουρισμό να αποτελεί διαχρονικά τη βαριά βιομηχανία της Ελλάδας.
Δείτε επίσης: Πιερία – Τουρισμός: Πολύ θετικά τα πρώτα μηνύματα – «Ποιοτικές διακοπές σε προσιτές τιμές» (ΒΙΝΤΕΟ)
