Διευκρινίσεις σχετικά με την καταβολή ασφαλιστικών εισφορών και τη χορήγηση ασφαλιστικής ικανότητας για παροχές σε είδος, από την 1η Ιανουαρίου 2020 και εφεξής, παρέχει απόφαση του υπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, Γιάννη Βρούτση, η οποία αναρτήθηκε στη «Διαύγεια».
Ειδικότερα:
– Διατηρείται σε ισχύ το από 1-1-2017 ποσοστό εισφοράς ασφαλισμένου και εργοδότη, που προβλεπόταν με την παρ. 1 του άρθρου 41 του ν. 4387/2016, για τις ασφαλιστικές εισφορές υπέρ υγειονομικής περίθαλψης σε είδος και σε χρήμα από τους μισθωτούς και λοιπές κατηγορίες οι οποίοι υπάγονται στον ΕΟΠΥΥ και των οποίων οι ασφαλιστικές εισφορές κλάδου σύνταξης υπολογίζονται κατά τα προβλεπόμενα στον παρόντα νόμο.
– Από την 1η Ιανουαρίου 2020, τροποποιούνται οι παρ. 2,3,4 του άρθρου 41 του ν. 4387/2016 και προστίθενται νέοι παράγραφοι 5,6,7 και 8, για την καταβολή των ασφαλιστικών εισφορών κλάδου υγείας από τους αυτοτελώς απασχολούμενους και ελεύθερους επαγγελματίες, οι οποίοι κατατάσσονται υποχρεωτικά σε μία από τις έξι ασφαλιστικές κατηγορίες. Το ποσό της μηνιαίας ασφαλιστικής εισφοράς για υγειονομική περίθαλψη, που αντιστοιχεί στην πρώτη κατηγορία, ανέρχεται συνολικά στα 55 ευρώ – 50 ευρώ για παροχές σε είδος και 5 ευρώ για παροχές σε χρήμα. Από τη 2η έως και την 6η κατηγορία, το ύψος της ασφαλιστικής εισφοράς παραμένει σταθερό στο ίδιο ποσό, ανεξάρτητα από την κατηγορία που κατατάσσεται ο ασφαλισμένος και αντιστοιχεί συνολικά στα 66 ευρώ – 60 ευρώ για παροχές σε είδος και 6 ευρώ για παροχές σε χρήμα. Η επιλογή της ασφαλιστικής κατηγορίας γίνεται ελεύθερα, κατόπιν αίτησής τους και είναι ίδια με αυτήν που έχει επιλέξει για την κύρια σύνταξη. Κατά την πρώτη εφαρμογή του παρόντος νόμου, ο ασφαλισμένος, που δεν θα επιλέξει ασφαλιστική κατηγορία, μέχρι τις 13 Μαρτίου του 2020, κατατάσσεται υποχρεωτικά στην πρώτη κατηγορία για όλο το τρέχον έτος.
– Από την 1η Ιανουαρίου 2020, για τους νέους επαγγελματίες και αυτοτελώς απασχολούμενους, για τα πρώτα πέντε έτη από την έναρξη ασκήσεως του επαγγέλματος, θεσπίζεται ειδική κατηγορία για την καταβολή των ασφαλιστικών εισφορών, για την οποία το ποσό της μηνιαίας ασφαλιστικής εισφοράς αντιστοιχεί συνολικά στα 33 ευρώ (για παροχές σε είδος 30 ευρώ και για παροχές σε χρήμα 3 ευρώ). Στην ειδική αυτή κατηγορία κατατάσσονται, κατόπιν αίτησής τους. Χρήση του ευεργετήματος αυτού είναι δυνατή μόνο μία φορά. Σε περίπτωση διακοπής της ασκήσεως του επαγγέλματος του ελεύθερου επαγγελματία ή του αυτοτελώς απασχολουμένου, δεν είναι δυνατή η συνέχιση ή επανέναρξη του ως άνω ευεργετήματος. Η δυνατότητα καταβολής μειωμένης εισφοράς έως και μίας πενταετίας των νέων επαγγελματιών δεν αποτελεί ασφαλιστική οφειλή και δεν αναζητείται. Δεν αναζητείται, επίσης, ως ασφαλιστική οφειλή και η χρήση του ευεργετήματος του άρθρου 39 και 39Α για τους ασφαλισμένους κάτω της πενταετίας του ν. 4387/2016, όπως αυτός ίσχυε, πριν από την τροποποίησή του με το ν. 4670/2020. Οι συνταξιούχοι που αναλαμβάνουν ασφαλιστέα εργασία στον Εθνικό Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (ΕΦΚΑ) δεν εμπίπτουν στην ως άνω ευεργετική διάταξη.
– Από την 1η Ιανουαρίου 2020, για την καταβολή ασφαλιστικών εισφορών υπέρ υγειονομικής περίθαλψης, οι ασφαλισμένοι του πρώην ΟΓΑ κατατάσσονται σε έξι ασφαλιστικές κατηγορίες, που η πρώτη αντιστοιχεί συνολικά στα 32 ευρώ (για παροχές σε είδος 29 ευρώ και για παροχές σε χρήμα στα 3 ευρώ).
Από τη 2η έως και την 6η κατηγορία, το ύψος της ασφαλιστικής εισφοράς παραμένει σταθερό στο ίδιο ποσό, ανεξάρτητα από την κατηγορία που κατατάσσεται ο ασφαλισμένος και αντιστοιχεί συνολικά στα 38 ευρώ (για παροχές σε είδος 35 ευρώ και 3 ευρώ για παροχές σε χρήμα).
Η επιλογή της ασφαλιστικής κατηγορίας γίνεται ελεύθερα, κατόπιν αίτησής τους και είναι ίδια με αυτήν που έχει επιλέξει για την κύρια σύνταξη.
Κατά την πρώτη εφαρμογή, αν ο ασφαλισμένος του πρώην ΟΓΑ δεν επιλέξει ασφαλιστική κατηγορία, μέχρι τις 13 Μαρτίου του 2020, κατατάσσεται υποχρεωτικά στην πρώτη κατηγορία για όλο το τρέχον έτος.
– Από την 1η Ιανουαρίου 2020 έως τις 31 Ιανουαρίου 2024, τα κατά την προηγούμενη παράγραφο ποσά των ασφαλιστικών κατηγοριών προσαυξάνονται κατ’ έτος με διαπιστωτική πράξη του υπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, κατά το ποσοστό μεταβολής του μέσου ετήσιου γενικού δείκτη τιμών καταναλωτή του προηγούμενου έτους. Σε περίπτωση αρνητικής τιμής του ως άνω ποσοστού, το ποσό της εισφοράς παραμένει στα επίπεδα του προηγούμενου έτους. Από την 1η Ιανουαρίου 2025 και εφεξής, τα ως άνω ποσά των ασφαλιστικών κατηγοριών προσαυξάνονται κατ΄ έτος κατά το δείκτη μεταβολής μισθών, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στην παρ. 4 του άρθρου 8 του παρόντος νόμου.
– Με την παρ. 8 του ανωτέρω άρθρου, ορίζεται ότι, από την 1η Ιανουαρίου 2020 και εφεξής, απαιτούνται για τη χορήγηση ασφαλιστικής ικανότητας στους ασφαλισμένους του ΕΦΚΑ για παροχές υγειονομικής περίθαλψης σε είδος από τον ΕΟΠΥΥ α) οι μεν μισθωτοί να έχουν πραγματοποιήσει τουλάχιστον 50 ημέρες εργασίας, κατά το προηγούμενο ημερολογιακό έτος (π.χ. 2019) ή κατά το τελευταίο δωδεκάμηνο, πριν από την ημερομηνία προσέλευσης ή επέλευσης του ασφαλιστικού κινδύνου, β) για δε τους μη μισθωτούς ασφαλισμένους του e-ΕΦΚΑ χορηγείται ασφαλιστική ικανότητα με τη συμπλήρωση τουλάχιστον δύο μηνών ασφάλισης, κατά το προηγούμενο ημερολογιακό έτος (π.χ. 2019) ή κατά το τελευταίο δωδεκάμηνο, πριν από την ημερομηνία προσέλευσης ή επέλευσης του ασφαλιστικού κινδύνου και εφόσον έχουν καταβάλει τις απαιτούμενες ασφαλιστικές εισφορές, που προβλέπονται από τις ισχύουσες διατάξεις. Κατά τα λοιπά, ισχύουν οι διατάξεις του άρθρου 23 του ν. 4529/2018 (A’ 56). Επισημαίνεται ότι, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 23 του ν. 4529/2018 (A’ 56), για τη συμπλήρωση των 50 ημερών ασφάλισης των μισθωτών, λαμβάνονται υπόψη και οι ημέρες επιδότησης, λόγω ασθένειας ή ατυχήματος, οι ημέρες επιδότησης λόγω τακτικής ανεργίας, καθώς και οι ημέρες επιδότησης λόγω επίσχεσης εργασίας. Για τους εργαζόμενους στα οικοδομοτεχνικά έργα, στις 50 ημέρες ασφάλισης συμπεριλαμβάνονται η προσαύξηση 20% και οι ημέρες άδειας.
Επίσης, διευκρινίζεται ότι, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 23 του ν. 4529/2018 (A’ 56), η ασφαλιστική ικανότητα ανανεώνεται την 1η Μαρτίου εκάστου έτους έως την τελευταία ημέρα του Φεβρουαρίου του επόμενου έτους με τις ίδιες προϋποθέσεις.
Ειδικά, για τους μη μισθωτούς, η ασφαλιστική ικανότητα ανανεώνεται, εφόσον, εκτός της ανωτέρω προϋπόθεσης, έχουν καταβληθεί οι απαιτητές εισφορές έως τις 31 Δεκεμβρίου του προηγούμενου της ανανέωσης της ασφαλιστικής ικανότητας έτους. Σε περίπτωση ύπαρξης οφειλής, η ασφαλιστική ικανότητα ανανεώνεται ανά μήνα, εφόσον η οφειλή έχει εξοφληθεί ή ρυθμιστεί και τηρείται η εξόφληση των δόσεων.
Με το τελευταίο εδάφιο της παραγράφου 8 του άρθρου 37 του ν. 4670/2020, ειδικά για το έτος 2020, παρατείνεται η ασφαλιστική ικανότητα από 1-3-2020 έως 30-6-2020 στους μη μισθωτούς που ήταν ασφαλιστικά ικανοί την 28η Φεβρουαρίου του 2020. Η παράταση γίνεται κατ΄ εξαίρεση κάθε αντίθετης διάταξης και των οριζομένων στο άρθρο 37 του παρόντος νόμου, μέχρι την ολοκλήρωση της εκκαθάρισης των ασφαλιστικών εισφορών του έτους 2019.
Μετά την ολοκλήρωση της εκκαθάρισης και διαπίστωσης οφειλής για το έτος 2019, απαιτείται η εξόφληση ή η ρύθμιση της οφειλής σε δόσεις, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία και η ασφαλιστική ικανότητα ανανεώνεται ανά μήνα έως την εξόφληση των δόσεων και εφόσον τηρείται η εξόφληση των μηνιαίων εισφορών του έτους 2020.
