Διευρύνεται η ευνοϊκή μεταχείριση των λιγνιτικών περιοχών που εφαρμόζει ήδη στις δράσεις του το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, στις νομοθετικές παρεμβάσεις και των υπολοίπων υπουργείων. Παράλληλα επισπεύδονται οι χρηματοδοτήσεις στις περιοχές αυτές από διαθέσιμους πόρους, για να καλυφθεί το κενό έως ότου ενεργοποιηθούν τα Κοινοτικά ταμεία. Αυτά προκύπτουν από τη σημερινή συνεδρίαση του Υπουργικού Συμβουλίου, στο οποίο ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κωστής Χατζηδάκης παρουσίασε το masterplan της Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης των λιγνιτικών περιοχών.
Συγκεκριμένα, όπως ανέφερε, η «Ρήτρα Δίκαιης Μετάβασης» εφαρμόζεται από το ΥΠΕΝ σε προγράμματα όπως το «Εξοικονομώ-Αυτονομώ» με αύξηση 10% του βασικού ποσοστού επιχορήγησης για τη Δυτική Μακεδονία και τη Μεγαλόπολη, στο νόμο της ηλεκτροκίνησης με τη θέσπιση αναπτυξιακών κινήτρων για την υλοποίηση παραγωγικών επενδύσεων που αφορούν στην αλυσίδα εφοδιασμού της ηλεκτροκίνησης, στον χωροταξικό-πολεοδομικό νόμο, στο καθεστώς για τα «μικρά» φωτοβολταϊκά έργα κ.α. Όπως αναφέρει το ΥΠΕΝ, στη συνεδρίαση έγινε ειδική μνεία στην επέκταση της ρήτρας στις νομοθετικές παρεμβάσεις και των υπολοίπων υπουργείων, εν είδει μέτρων θετικής διάκρισης για τους κατοίκους των λιγνιτικών περιοχών. Σε ό,τι αφορά τις χρηματοδοτήσεις, με δεδομένη την καθυστέρηση στην έγκριση των Κανονισμών τόσο για το Ταμείο Ανάκαμψης όσο και για το νέο Προϋπολογισμό της ΕΕ για την περίοδο 2021-2027 το ΥΠΕΝ προχωρά στην άμεση αξιοποίηση των ήδη διαθέσιμων πόρων προκειμένου να μην υπάρξει κενό κατά τη μεταβατική περίοδο 2021-2022 έως ότου ενεργοποιηθούν πλήρως τα ευρωπαϊκά χρηματοδοτικά «εργαλεία». Στο πλαίσιο αυτό εντάσσεται το κοινωνικό «πακέτο» ύψους 107 εκατ. ευρώ για την περίοδο 2021-2022 με τέσσερα προγράμματα για στήριξη της απασχόλησης που θα υλοποιήσει ο ΟΑΕΔ, αλλά και τα επτά στοχευμένα προγράμματα που «τρέχει» ήδη το Πράσινο Ταμείο, συνολικού προϋπολογισμού 31 εκατ. ευρώ.
Επίσης ο κ. Χατζηδάκης εξήγησε ότι το masterplan έρχεται σε συνέχεια των 12 μέτρων άμεσης δράσης που εξήγγειλε η κυβέρνηση αμέσως μόλις ελήφθη η πολιτική απόφαση για κλείσιμο όλων των εν λειτουργία λιγνιτικών μονάδων έως το 2023, πολλά εκ των οποίων έχουν ήδη υλοποιηθεί. Όπως για παράδειγμα η απόδοση του λιγνιτικού πόρου της ΔΕΗ ύψους 136 εκατ. ευρώ, η εξεύρεση λύσεων για τη θέρμανση των λιγνιτικών περιοχών, η πλήρως αυτοχρηματοδοτούμενη εθελούσια έξοδος υπαλλήλων της ΔΕΗ στις λιγνιτικές περιοχές. Το συνολικό ποσό που θα διατεθεί από κοινοτικούς και εθνικούς πόρους, από το Ταμείο Γιούνκερ και από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων για τη χρηματοδότηση του Σχεδίου Δίκαιης Μετάβασης ξεπερνά τα 5 δισ. ευρώ. Το σχέδιο στηρίζεται σε πέντε πυλώνες: Καθαρή «πράσινη» ενέργεια, βιομηχανία, βιοτεχνία και εμπόριο, «έξυπνη» αγροτική παραγωγή, βιώσιμος τουρισμός και τεχνολογία – εκπαίδευση. Από τα πρώτα 80 ιδιωτικά σχέδια που έχουν παρουσιαστεί και βρίσκονται υπό αξιολόγηση ξεχωρίζουν 16 εμβληματικές επενδύσεις, προϋπολογισμού άνω των 3,5 δισ. ευρώ. Σε αυτές περιλαμβάνονται τα φωτοβολταϊκά πάρκα της ΔΕΗ και των ΕΛΠΕ, Μονάδα παραγωγής πράσινου υδρογόνου στη Δυτική Μακεδονία από την Solaris, Εγκατάσταση μονάδας αποθήκευσης ενέργειας στη Δυτική Μακεδονία από την Eunice κ.α.
Ο κ Χατζηδάκης έκανε ειδική αναφορά στις προβλέψεις του χωροταξικού-πολεοδομικού νόμου (που ψηφίστηκε την Παρασκευή) για τον ορισμό Ζωνών Απολιγνιτοποίησης και την εκπόνηση Ειδικών Πολεοδομικών Σχεδίων με διαδικασίες fast track. Αυτά θα προβλέπουν το καθεστώς των εδαφών που θα αποδεσμεύσει η ΔΕΗ και θα μεταβιβάσει στο κράτος σε Όχημα Ειδικού Σκοπού. Θεσπίστηκαν επίσης ειδικές ρυθμίσεις για την υλοποίηση έργων ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ στους πυρήνες των Ζωνών Απολιγνιτοποίησης, για να διευκολυνθούν και να επιταχυνθούν οι σχετικές επενδύσεις. Υπενθυμίζεται ότι και η ΔΕΗ, δια του προέδρου της Γ. Στάσση έχει προτείνει να συμμετέχουν οι κάτοικοι της Δυτικής Μακεδονίας και της Μεγαλόπολης με ποσοστό 5% στα φωτοβολταϊκά πάρκα που θα κατασκευάσει στην περιοχή. Με τον τρόπο αυτό θα συμμετέχουν μαζί με τη ΔΕΗ στις νέες «πράσινες» επενδύσεις, απολαμβάνοντας την ίδια απόδοση.
