Το λάβαρο-κειμήλιο που φυλάσσεται σε γυάλινη προθήκη στον Βορειοηπειρωτικό Σύλλογο στην Αθήνα, κυμάτισε για πρώτη φορά στην παρέλαση της 25ης Μαρτίου του 1935. Το σπάνιο έκθεμα έχει ιστορία, που περικλείει τον αγώνα και την αγωνία των βορειοηπειρωτών φοιτητών, να αναδείξουν στην Αθήνα του Μεσοπολέμου, τα εθνικά ζητήματα της πατρίδας τους.
Φέτος συμπληρώνονται 90 χρόνια από εκείνη την πρώτη παρέλαση.
Οι χειρόγραφες σημειώσεις του αείμνηστου παιδίατρου Γεωργίου Γκιάτη, ο οποίος πρωτοστάτησε στην ίδρυση της βορειοηπειρωτικής νεολαίας το 1934 στην Αθήνα, αποτελούν ιστορικό ντοκουμέντο.
«Το λάβαρό μας, για πρώτη φορά κυμάτισε στη μεγαλειώδη παρέλαση της σπουδάζουσας νεολαίας, στην εθνική γιορτή της 25ης Μαρτίου του 1935. Στο γαλανόλευκο λάβαρο ανεγράφοντο με χρυσίζοντα γράμματα αι λέξεις, ΒΟΡΕΙΟΗΠΗΡΩΤΙΚΗ ΦΟΙΤΗΤΙΚΗ ΝΕΟΛΑΙΑ 1935, με απεικόνιση στο κέντρο, του δικέφαλου αετού και κατέληγε σε χρυσίζοντα κρόσσια».
Ενώ ο Γεώργιος Γκιάτης το 1921, σε ηλικία 9 ετών, έφυγε από το Δέλβινο και εγκαταστάθηκε στην Κέρκυρα με την οικογένειά του, η οποία ακολούθησε το πρώτο προσφυγικό κύμα μετά την ενσωμάτωση της Β. Ηπείρου στο νεοσύστατο τότε Αλβανικό κράτος.
Οι μνήμες από την πατρίδα του δεν έσβησαν. Τον συνόδευαν και στα φοιτητικά του χρόνια στην Αθήνα. Ο ίδιος καταθέτει το συναίσθημα του στο χειρόγραφο μνήμης, αναφέροντας: «…τότε στα πρώτα φοιτητικά μου χρόνια, αισθάνθηκα μια στεναχώρια, θλίψη μπορώ να πω, γιατί σαν αλύτρωτο βορειοηπειρωτόπουλο διεπίστωνα, ότι μια πλατειά μάζα του λαού μας, αγνοούσε τα καθαγιασμένα χώματα της μαρτυρικής Βορείου Ηπείρου».
Τα γεγονότα εκείνης της εποχής στους φοιτητικούς κύκλους, η δράση των νεολαιών της Κύπρου και των Δωδεκανήσων στις εθνικές εκδηλώσεις με μαχητική παρουσία, «κέντρισαν το αιώνιο ηπειρώτικο φιλότιμο του», όπως αναφέρει και έγιναν η αφορμή για να ενεργοποιηθεί η βορειοηπειρωτική νεολαία.
Το Σύλλογο Βορειοπηρωτών Αθηνών, που υπήρχε και εστεγάζετο τότε, στο 1932, στην οδό Κάνιγγος ηργάζετο δραστήρια, πάντα στο πλαίσιο των δυνατοτήτων του. Σημειώνει επίσης: «Η απουσία της βορειοηπειρωτικής νεολαίας ήταν εμφανής…».
Στη διάρκεια μιας συνάντησης το 1934, αρκετοί βορειοηπειρώτες φοιτητές συγκεντρώθηκαν για να συζητήσουν την ίδρυση του Συλλόγου τους, αποφασίζοντας να κινηθούν δραστήρια για την ταχύτερη ίδρυση της νεολαίας τους.
Αναθέτοντας στον διαπρεπή συμπατριώτη τους, δικηγόρο Σοφοκλή Εξάρχου, για την ταχύτερη έγκριση του καταστατικού του Συλλόγου τους στο Πρωτοδικείο Αθηνών, πράγματι εντός διμήνου ενεκρίθη το καταστατικό και έγιναν οι πρώτες αρχαιρεσίες.
Το Σύλλογό τους, με θερμή αγάπη και αγνό πατριωτισμό, αγκάλιασε η τότε σπουδάζουσα βορειοηπειρωτική νεολαία, αναφέροντας τους καταξιωμένους συμπατριώτες φοιτητές που αργότερα διέπρεψαν στον επαγγελματικό τους στίβο.
Έτσι, θυμάμαι τους φοιτητές της Φαρμακευτικής Σχολής, τους φοιτητές της Νομικής, τον μεγάλο αγωνιστή Βασίλειο Γκίνη και άλλους καταξιωμένους φοιτητές. Η αναφορά αυτή, ας θεωρηθεί σαν ένα ευλαβικό μνημόσυνο σε όλους αυτούς.
Για την πληρέστερη και πλατύτερη παρουσία του Συλλόγου τους στον φοιτητικό κόσμο, ήρθαν σε επαφή με τα Διοικητικά Συμβούλια του εθνικού Παμφοιτητικού Συλλόγου. Οι εποικοδομητικές αυτές επαφές είχαν ως αποτέλεσμα την υπογραφή προκηρύξεων από τον Παμφοιτητικό Σύλλογο και τη βορειοηπειρωτική φοιτητική νεολαία.
Με τον τρόπο αυτό, άρχισε από το Γενάρη του 1935, να γίνεται εμφανής η παρουσία της νεολαίας τους και η λέξη Βόρειος Ήπειρος να μνημονεύεται συχνά στις συζητήσεις του φοιτητικού κόσμου.
Πήραν απόφαση να αποκτήσουν το λάβαρο της νεολαίας τους, για να κάνει την παρθενική εμφάνιση στη μεγάλη παρέλαση της 25ης Μαρτίου 1935.
Πληροφορήθηκαν ότι η αξία κατασκευής του λαβάρου θα ανήρχετο περίπου στις 5.000 δραχμές, ποσό υψηλό για την εποχή. Για αυτό, αποφάσισαν να διοργανώσουν χοροεσπερίδα, με την υποστήριξη του Πρύτανη Παναγιώτη Ζερβού, για τη συγκέντρωση χρημάτων.
Ολοκαίνουργο όπως ήταν το λάβαρο της φοιτητικής νεολαίας τους και πολύ εντυπωσιακό με τον δικέφαλο αετό, δίπλα από τα δύο λάβαρα της Κυπριακής και Δωδεκανησιακής νεολαίας, δημιούργησε συγκίνηση και εθνική έξαρση κατά την παρέλαση.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
