Γιατί η ανακάλυψη των εύκαμπτων ινών επέτρεψε την ανάπτυξη της ανθρώπινης κοινωνίας; «Διότι χωρίς αυτήν, η σύνθετη τεχνολογία -η οποία περιλαμβάνει τη σύνδεση ενός στοιχείου με ένα άλλο- δεν θα μπορούσε να αναπτυχθεί. Χρειάζονται λεπτά νήματα από ίνες για να συνδέεις τα αντικείμενα μεταξύ τους», απαντά στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η Κάρεν Χάρντι, καθηγήτρια Προϊστορικής Αρχαιολογίας στο Τμήμα Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου της Γλασκόβης, με αφορμή την ομιλία της στο Παλαιολιθικό Σεμινάριο, την Πέμπτη 3 Απριλίου, στις 7.00 μμ, στο Αμφιθέατρο του Ινστιτούτου της Δανίας στην Αθήνα. Τίτλος της: «Η αρχαιότητα και οι κοινωνικές επιπτώσεις της πρώιμης τεχνολογίας στριφτών ινών».
«Θα μιλήσω για τις απαρχές της νηματουργίας και τις τεχνολογικές και κοινωνικές επιπτώσεις της. Συγκεκριμένα, θα επικεντρωθώ στις άμεσες και έμμεσες ενδείξεις στριφτών ινών την παλαιολιθική εποχή και την αυξάνουσα ανάγκη χρήσης τους μετά την ανάπτυξη της τεχνολογίας που περιλάμβανε πολλά βήματα, τα περισσότερα από τα οποία απαιτούσαν την παραμονή σε ένα μέρος για παρατεταμένες χρονικές περιόδους. Θα διερευνήσω τις κοινωνικές επιπτώσεις της εργασίας πάνω στις στριφτές ίνες, συμπεριλαμβανομένης της ανάγκης για κοινωνική σταθερότητα», σημειώνει η ίδια στο ΑΠΕ-ΜΠΕ.
Το Παλαιολιθικό Σεμινάριο 2025 διοργανώνουν η καθηγήτρια Νένα Γαλανίδου από το Πανεπιστήμιο Κρήτης και ο δρ Ανδρέας Ντάρλας από την Εφορεία Παλαιοανθρωπολογίας-Σπηλαιολογίας του Υπουργείου Πολιτισμού. Η Ν. Γαλανίδου εξηγεί: «Οι ίνες και η θεμελιώδης τεχνολογία του ανθρώπινου πολιτισμού, η νηματουργία, μπαίνουν κάτω από τον μεγεθυντικό φακό του επόμενου σεμιναρίου. Η καθηγήτρια Karen Hardy έρχεται στην Αθήνα για να παρουσιάσει την πρωτοποριακή της έρευνα για τη χρήση εύκαμπτων ινών, την πρόσδεση ενός αντικειμένου σε ένα άλλο, και τη δημιουργία νημάτων και σχοινιών που οδήγησαν με τη σειρά τους στην απλούστερη μορφή ύφανσης, το θήλιασμα. Με το θήλιασμα δημιουργήθηκαν δίχτυα, αιώρες, μάρσιπα, σάκοι, παγίδες για πουλιά και μεγάλα ζώα και άλλα ελαφριά αντικείμενα, που μολονότι πλέον αόρατα, υποστήριξαν τον νομαδικό τρόπο ζωής και την κατάκτηση της Γης από τους κυνηγούς-τροφοσυλλέκτες του παλαιολιθικού κόσμου».
Ενδείξεις για τη χρήση εύκαμπτων ινών υπάρχουν ήδη από την Κατώτερη Παλαιολιθική και περιλαμβάνουν πιθανά διάτρητα αντικείμενα, αλλά από τη Μέση Παλαιολιθική και μετά οι ενδείξεις είναι πολυάριθμες. «Προς το παρόν, το αρχαιότερο θραύσμα στριφτής ίνας που έχει βρεθεί είναι ένα μικροσκοπικό κομμάτι τριών στρώσεων, που χρονολογείται μεταξύ 41.000-52.000 ετών, από μια θέση Νεάντερταλ στη Γαλλία που ονομάζεται Abri du Maras», σημειώνει η Κ. Χάρντι ως προς τις αρχαιότερες άμεσες ενδείξεις στριφτών ινών.
Πιο περίπλοκο είναι το θέμα με τις πρώτες έμμεσες ενδείξεις και τα αντικείμενα που τις συνοδεύουν. «Οι πρώτες ασφαλείς έμμεσες αποδείξεις για τη χρήση στριφτών ινών χρονολογούνται πριν από περίπου 500.000 χρόνια και περιλαμβάνουν είτε στοιχεία για την ύπαρξη λαβών εργαλείων είτε συγκέντρωση οστών μικρών θηλαστικών και πτηνών από διάφορες τοποθεσίες», επισημαίνει η Κ. Χάρντι, το ερευνητικό ενδιαφέρον της οποίας αφορά οποιοδήποτε σημείο της Γης έχουν εντοπιστεί, άμεσα ή έμμεσα, νήματα από στριφτές ίνες.
Όσο για τη συμμετοχή της στο Παλαιολιθικό Σεμινάριο, δηλώνει πολύ χαρούμενη που θα μοιραστεί, με ένα ευρύτερο κοινό, μέρος της δουλειάς που κάνει μαζί με την ομάδα της. «Η παλαιολιθική περίοδος διήρκεσε για περίπου 3,3 εκατομμύρια χρόνια -περισσότερο από το 99% της ανθρώπινης ιστορίας. Είναι η εποχή που εμφανίστηκαν οι σύγχρονοι άνθρωποι. Για να μας κατανοήσουμε σήμερα, πρέπει να καταλάβουμε πώς αναπτυχθήκαμε», καταλήγει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
